อรรถกถาเล่มที่ ๖ ภาษาบาลี อักษรไทย
ที.อ. (สุมงฺคล.๓)
หน้าที่ ๗๕.

ปวตฺติเยว โหติ. ตเถว ตํ โหตีติ อิทํ เอกํเสน ตเถว โหติ. เจโตปริยญาณวเสน
ญาตญฺหิ อญฺญถาภาวิ ๑- นาม นตฺถิ. เสสํ ปุริมนเยเนว โยเชตพฺพํ.
                      ทสฺสนสมาปตฺติเทสนาวณฺณนา
     [๑๔๙] อาตปฺปมนฺวายาติ อาทิ พฺรหฺมชาเล วิตฺถาริตเมว. อยํ
ปเนตฺถ สงฺเขโป, อาตปฺปนฺติ วิริยํ. ตเทว ปทหิตพฺพโต ปธานํ. อนุยุญฺชิตพฺพโต
อนุโยโค. อปฺปมาทนฺติ สติอวิปฺปวาสํ. สมฺมามนสิการนฺติ อนิจฺเจ อนิจฺจนฺติ
อาทิวเสน ปวตฺตํ อุปายมนสิการํ. เจโตสมาธินฺติ ปฐมชฺฌานสมาธึ. อยํ ปฐมา
ทสฺสนสมาปตฺตีติ อยํ ทฺวตฺตึสาการํ ปฏิกูลโต มนสิกตฺวา ปฏิกูลทสฺสนวเสน ๒-
อุปฺปาทิตา ปฐมชฺฌานสมาปตฺติ ปฐมา ทสฺสนสมาปตฺติ นาม, สเจ ปน ตํ
ฌานํ ปาทกํ กตฺวา โสตาปนฺโน โหติ, อยํ นิปฺปริยาเยเนว ปฐมา
ทสฺสนสมาปตฺติ.
     อติกฺกมฺม จาติ อติกฺกมิตฺวา จ. ฉวิมํสโลหิตนฺติ ฉวิญฺจ มํสญฺจ
โลหิตญฺจ. อฏฺฐึ ปจฺจเวกฺขตีติ อฏฺฐิ อฏฺฐีติ ปจฺจเวกฺขติ. อฏฺฐิ อฏฺฐีติ
ปจฺจเวกฺขิตฺวา อุปฺปาทิตา อฏฺฐิอารมฺมณา ทิพฺพจกฺขุปาทกชฺฌานสมาปตฺติ ทุติยา
ทสฺสนสมาปตฺติ นาม. สเจ ปน ตํ ฌานํ ปาทกํ กตฺวา สกทาคามิมคฺคํ
นิพฺพตฺเตติ. อยํ นิปฺปริยาเยน ทุติยา ทสฺสนสมาปตฺติ. กาฬวลฺลวาสี สุมนตฺเถโร
ปน ยาว "ตติยมคฺคา วฏฺฏตี"ติ อาห.
     วิญฺญาณโสตนฺติ วิญฺญาณเมว. อุภยโต อพฺโพจฺฉินฺนนฺติ ทฺวีหิปิ
ภาเคหิ อจฺฉินฺนํ. อิธ โลเก ปติฏฺฐิตญฺจาติ ฉนฺทราควเสน อิมสฺมิญฺจ โลเก
ปติฏฺฐิตํ ทุติยปเทปิ เอเสว นโย. กมฺมํ วา กมฺมโต อุปคจฺฉนฺตํ อิธ โลเก
ปติฏฺฐิตํ. นาม กมฺมภวํ อากฑฺฒนฺตํ ปรโลเก ปติฏฺฐิตํ นาม. อิมินา กึ กถิตํ?
เสกฺขปุถุชฺชนานํ เจโตปริยญาณํ กถิตํ. เสกฺขปุถุชฺชนานญฺหิ เจโตปริยญาณํ
ตติยา ทสฺสนสมาปตฺติ นาม.
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม., อิ. อญฺญถาภาวี      ๒ ม. ปฏิกูลทสฺสนนเยน


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๖ หน้าที่ ๗๕.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=6&page=75&pages=1&modeTY=2&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=6&A=1871&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=6&A=1871&modeTY=2&pagebreak=1#p75