อรรถกถาเล่มที่ ๖ หน้าที่ ๒๐๓.

อาโลกสญฺญํ มนสิกโรตีติ ทิวา วา รตฺตึ วา สุริยจนฺทปโชตมณิอาทีนํ อาโลกํ อาโลโกติ มนสิกโรติ. ทิวาสญฺญํ อธิฏฺฐาตีติ เอวํ มนสิกตฺวา ทิวาติ สญฺญํ ฐเปสิ. ^๑- ยถา ทิวา ตถา รตฺตินฺติ ยถา ทิวา ทิฏฺโฐ อาโลโก, ตเถว รตฺตึ มนสิกโรติ. ยถา รตฺตึ ตถา ทิวาติ ยถา รตฺตึ อาโลโก ทิฏฺโฐ, เอวเมว ทิวา มนสิกโรติ. อิติ วิวเฏน เจตสาติ เอวํ อปิหิเตน จิตฺเตน. อปริโยนทฺเธนาติ สมนฺตโต อนทฺเธน. สปฺปภาสนฺติ สโอภาสํ. ญาณทสฺสนปฏิลาภายาติ ญาณทสฺสนปฏิลาภตฺถาย. อิมินา กึ กถิตํ? ถีนมิทฺธวิโนทนอาโลโก ^๒- กถิโต ปริกมฺมอาโลโก วา. อิมินาปิ กึ กถิตํ โหติ? ขีณาสวสฺส ทิพฺพจกฺขุญาณํ, ตสฺมึ วา อาคเตปิ อนาคเตปิ ปาทกชฺฌานสมาปตฺติเมว สนฺธาย "สปฺปภาสํ จิตฺตํ ภาเวตี"ติ วุตฺตํ. (๕-๒) สติสมฺปชญฺญายาติ สตฺตฏฺฐานิกสฺส สติสมฺปชญฺญสฺส อตฺถาย. วิทิตา เวทนา อุปฺปชฺชนฺตีติ อาทีสุ ขีณาสวสฺส วตฺถุ วิทิตํ โหติ อารมฺมณํ วิทิตํ วตฺถารมฺมณํ วิทิตํ. วตฺถารมฺมณวิทิตตาย เอวํ เวทนา อุปฺปชฺชนฺติ, เอวํ ติฏฺฐนฺติ, เอวํ นิรุชฺฌนฺติ. น เกวลญฺจ เวทนาเอว อิธ วุตฺตา, สญฺญาทโยปิ, อวุตฺตา เจตนาทโยปิ, วิทิตาว ^๓- อุปฺปชฺชนฺติ เจว ติฏฺฐนฺติ จ นิรุชฺฌนฺติ จ. อปิจ เวทนาย อุปฺปาโท วิทิโต โหติ, อุปฏฺฐานํ วิทิตํ โหติ. อวิชฺชาสมุทยา เวทนาสมุทโย. ตณฺหาสมุทยา กมฺมสมุทยา ^๔- ผสฺสสมุทยา เวทนาสมุทโย. นิพฺพตฺติลกฺขณํ ปสฺสนฺโตปิ เวทนากฺขนฺธสฺส สมุทยํ ปสฺสติ. เอวํ เวทนาย อุปฺปาโท วิทิโต โหติ. กถํ เวทนาย อุปฏฺฐานํ วิทิตํ โหติ? อนิจฺจโต มนสิกโรโต ขยตูปฏฺฐานํ วิทิตํ โหติ. ทุกฺขโต มนสิกโรโต ภยตูปฏฺฐานํ วิทิตํ โหติ. อนตฺตโต มนสิกโรโต สุญฺญตูปฏฺฐานํ วิทิตํ โหติ. เอวํ เวทนาย อุปฏฺฐานํ วิทิตํ โหติ, ขยโต ภยโต สุญฺญโต ชานาติ. กถํ เวทนาย อตฺถงฺคโม วิทิโต โหติ? อวิชฺชานิโรธา เวทนานิโรโธ ฯเปฯ เอวํ เวทนาย อตฺถงฺคโม วิทิโต โหติ. อิมินาปิ นเยเนตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. (๕-๓) @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม., อิ ฐเปติ ^๒ ฉ.ม. มิทฺธวิโนทนอาลาโก, อิ. มิทฺธวิโนทนอาโลโก. @^๓ ฉ.ม. วิทิตา จ ^๔ ฉ.ม., อิ....สมุทโย.

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๖ หน้าที่ ๒๐๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=6&page=203&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=6&A=5141&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=6&A=5141&modeTY=2&pagebreak=1#p203