อรรถกถาเล่มที่ ๕๔ หน้าที่ ๕๐.

๒. อายตนวิภงฺค ๑. สุตฺตนฺตภาชนียวณฺณนา [๑๕๔] อิทานิ ตทนนฺตรํ ^๑- อายตนวิภงฺคนิทฺเทเส สุตฺตนฺตภาชนียํ ตาว ทสฺเสนฺโต ทฺวาทสายตนานิ จกฺขฺวายตนํ รูปายตนนฺติอาทิมาห. ตตฺถ ปาลิมุตฺตเกน ตาว นเยน:- อตฺถลกฺขณตาวตฺถ ^๒- กมสงฺเขปวิตฺถารา ตถา ทฏฺฐพฺพโต เจว วิญฺญาตพฺโพ วินิจฺฉโย. ตตฺถ วิเสสโต ตาว จกฺขตีติ จกฺขุ, รูปํ อสฺสาเทติ วิภาเวติ จาติ อตฺโถ. รูปยตีติ รูปํ, วณฺณวิการํ อาปชฺชมานํ หทยคตภาวํ ปกาเสตีติ อตฺโถ. สุณาตีติ โสตํ. สปฺปตีติ สทฺโท, อุทาหริยตีติ อตฺโถ. ฆายตีติ ฆานํ. คนฺธยตีติ คนฺโธ, อตฺตโน วตฺถุํ สูจยตีติ อตฺโถ. ชีวิตํ อวหายตีติ ชิวฺหา. รสนฺติ ตํ สตฺตาติ รโส, อสฺสาเทนฺตีติ อตฺโถ. กุจฺฉิตานํ สาสวธมฺมานํ อาโยติ กาโย. อาโยติ อุปฺปตฺติเทโส. ผุสฺสิยตีติ ^๓- โผฏฺฐพฺพํ. มนุยตีติ ^๔- มโน. อตฺตโน ลกฺขณํ ธารยนฺตีติ ธมฺมา. อวิเสสโต ปน อายตนโต อายานํ ตนนโต อายตสฺส จ นยนโต อายตนนฺติ เวทิตพฺพํ. จกฺขุรูปาทีสุ หิ ตํตํทฺวารารมฺมณา จิตฺตเจตสิกา ธมฺมา เสน เสน อนุภวนาทินา กิจฺเจน อายตนฺติ อุฏฺฐหนฺติ ฆเฏนฺติ วายมนฺตีติ วุตฺตํ โหติ. เต จ ปน อายภูเต ธมฺเม เอตานิ ตนนฺติ, ^๕- วิตฺถาเรนฺตีติ วุตฺตํ โหติ. อิทํ จ อนมตคฺเค สํสาเร ปวตฺตํ อติวตฺตํ อตีตอายตํ ^๖- สํสารทุกฺขํ ยาว น นิวตฺตติ, ตาว นยนฺเตว, ปวตฺตยนฺตีติ วุตฺตํ โหติ. อิติ สพฺเพปิเม ธมฺมา อายตนโต อายานํ ตนนโต อายตสฺส จ นยนโต อายตนํ อายตนนฺติ วุจฺจนฺติ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ตทนนฺตเร ^๒ ฉ.ม. อตฺถลกฺขณตาวตฺว @^๓ ฉ.ม. ผุสียตีติ ^๔ ฉ.ม. มนตีติ @^๕ ฉ.ม. ตโนนฺติ ^๖ ฉ. อตีว อายตํ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๔ หน้าที่ ๕๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=54&page=50&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=54&A=1134&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=54&A=1134&modeTY=2&pagebreak=1#p50