ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
หน้า
แสดง
หน้า
คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย
อรรถกถาเล่มที่ ๕๔ ภาษาบาลี อักษรไทย วิภงฺค.อ. (สมฺโมห.)

หน้าที่ ๓๗๒-๓๗๓.

หน้าที่ ๓๗๒.

สมฺปชานการี โหตีติ สมฺปชญฺเน สพฺพกิจฺจการี, สมฺปชญฺสฺสเสว วา การี. โส หิ อภิกฺกนฺตาทีสุ สมฺปชญฺ กโรเตว, น กตฺถจิ สมฺปชฺญฺวิรหิโต โหติ. ตํ ปน สมฺปชญฺ ยสฺมา สติสมฺปยุตฺตเมว โหติ, เตนสฺส นิทฺเทเส "สโต สมฺปชาโน อภิกฺกมติ, สโต สมฺปชาโน ปฏิกฺกมตี"ติ วุตฺตํ. อยญฺหิ อภิกฺกมนฺโต ปฏิกฺกมนฺโต วา น มุฏฺสฺสตี อสมฺปชาโน โหติ, สติยา ปน สมนฺนาคโต ปญฺาย จ สมฺปชาโนเยว อภิกฺกมติ เจว ปฏิกฺกมติ จ. สพฺเพสุ อภิกฺกมาทีสุ จตุพฺพิธํ สมฺปชญฺ โอตาเรติ. จตุพฺพิธญฺหิ สมฺปชญฺ สาตฺถกสมฺปชญฺ สปฺปายสมฺปชญฺ โคจรสมฺปชญฺ อสมฺโมหสมฺปชญฺนฺติ. ตตฺถ อภิกฺกมนจิตฺเต อุปฺปนฺเน จิตฺตวเสเนว อคนฺตฺวา "กินฺนุ โข ๑- เม เอตฺถ คเตน, อตฺโถ อตฺถิ นตฺถี"ติ อตฺถานตฺถํ ปริคฺคเหตฺวา อตฺถปริคฺคณฺหนํ สาตฺถกสมฺปชญฺ. ตตฺถ จ อตฺโถติ เจติยทสฺสนโพธิทสฺสนสํฆทสฺสนเถร- ทสฺสนอสุภทสฺสนาทิวเสน ธมฺมโต วุฑฺฒิ. เจติยํ วา โพธึ วา ทิสฺวาปิ หิ พุทฺธารมฺมณํ ปีตึ สํฆทสฺสเนน สํฆารมฺมณํ ปีตึ อุปฺปาเทตฺวา ตเทว ขยโต ๒- สมฺมสนฺโต อรหตฺตํ ปาปุณาติ. เถเร ทิสฺวา เตสํ โอวาเท ปติฏฺาย อสุภํ ทิสฺวา ตตฺถ ปมํ ฌานํ อุปฺปาเทตฺวา ตเทว ขยโต ๒- สมฺมสนฺโต อรหตฺตํ ปาปุณาติ. ตสฺมา เอเตสํ ทสฺสนํ สาตฺถํ. เกจิ ปน "อามิสโตปิ วุฑฺฒิ อตฺโถเยว, ตํ นิสฺสาย พฺรหฺมจริยานุคฺคหาย ปฏิปนฺนตฺตา"ติ วทนฺติ. คมเน ปน ๓- สปฺปายาสปฺปายํ ปริคฺคเหตฺวา สปฺปายปริคฺคณฺหนํ สปฺปายสมฺปชญฺ. เสยฺยถีทํ? เจติยทสฺสนํ ตาว สาตฺถํ. สเจ ปน เจติยสฺส มหติยา ปูชาย ทฺวาทสโยชนนฺตเร ๔- ปริสา สนฺนิปตนฺติ, อตฺตโน วิภวานุรูปํ อิตฺถิโยปิ ปุริสาปิ อลงฺกตปฏิยตฺตา จิตฺตกมฺมรูปกานิ วิย สญฺจรนฺติ. ตตฺถ จสฺส อิฏฺเ อารมฺมเณ โลโภ, อนิฏฺเ ปฏิโฆ, อสมเปกฺขเน โมโห อุปฺปชฺชติ, @เชิงอรรถ: ฉ.ม. อยํ สทฺโท น ทิสฺสติ ฉ.ม. ขยวยโต @ ฉ.ม. ตสฺมึ ปน คมเน ฉ.ม. ทสทฺวาทส.....

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗๓.

กายสํสคฺคาปตฺตึ วา อาปชฺชติ, ชีวิตพฺรหมฺจริยานํ วา อนฺตราโย โหติ. เอวํ ตํ านํ อสปฺปายํ โหติ, วุตฺตปฺปการอนฺตรายาภาเว สปฺปายํ. โพธิทสฺสเนปิ เอเสว นโย. สํฆทสฺสนมฺปิ สาตฺถํ. สเจ ปน อนฺโตคาเม มหามณฺฑปํ กาเรตฺวา สพฺพรตฺตึ ธมฺมสฺสวนํ กโรนฺเตสุ มนุสฺเสสุ วุตฺตปฺปกาเรเนว ชนสนฺนิปาโต เจว อนฺตราโย จ โหติ. เอวํ ตํ านํ อสปฺปายํ โหติ, อนฺตรายาภาเว สปฺปายํ โหติ. มหาปริสปริวารานํ เถรานํ ทสฺสเนปิ เอเสว นโย. อสุภทสฺสนมฺปิ สาตฺถํ, ตทตฺถทีปนตฺถญฺจ อิทํ วตฺถุ:- เอโก กิร ทหรภิกฺขุ สามเณรํ คเหตฺวา ทนฺตกฏฺตฺถาย คโต, สามเณโร มคฺคา โอกฺกมิตฺวา ปุรโต คจฺฉนฺโต อสุภํ ทิสฺวา ปมํ ฌานํ นิพฺพตฺเตตฺวา ตเทว ปาทกํ กตฺวา สงฺขาเร สมฺมสนฺโต ตีณิ ผลานิ สจฺฉิกตฺวา อุปริมคฺคตฺถาย กมฺมฏฺานํ ปริคฺคเหตฺวา อฏฺาสิ. ทหโร ตํ อปสฺสนฺโต "สามเณรา"ติ ปกฺโกสิ. โส "มยา ปพฺพชิตทิวสโต ปฏฺาย ภิกฺขุนา สทฺธึ เทฺว กถา นาม น กถิตปุพฺพา, อญฺสฺมึ ทิวเส อุปริวิเสสํ นิพฺพตฺเตสฺสามี"ติ จินฺเตตฺวา "กึ ภนฺเต"ติ ปฏิวจนํ อทาสิ. "เอหี"ติ จ วุตฺโต เอกวจเนเนว อาคนฺตฺวา "ภนฺเต อิมินา ตาว มคฺเคน คนฺตฺวา มยา ิโตกาเส มุหุตฺตํ ปุรตฺถาภิมุโข ตฺวา โอโลเกถา"ติ อาห. โส ตถา กตฺวา เตน ปตฺตวิเสสเมว ปาปุณิ. เอวํ เอกํ อสุภํ ทฺวินฺนํ ชนานํ อตฺถาย ชาตํ. เอวํ สาตฺถมฺปิ ปเนตํ ปุริสสฺส มาตุคามาสุภํ อสปฺปายํ, มาตุคามสฺส จ ปุริสาสุภํ. สภาคเมว สปฺปายนฺติ เอวํ สปฺปายปริคฺคณฺหนํ สปฺปายสมฺปชญฺ นาม. เอวํ ปริคฺคหิตสาตฺถสปฺปายสฺส ปน อฏฺตึสาย กมฺมฏฺาเนสุ อตฺตโน จริตรุจิยํ ๑- กมฺมฏฺานสงฺขาตํ โคจรํ อุคฺคเหตฺวา ภิกฺขาจารโคจเร ตํ คเหตฺวาว คมนํ โคจรสมฺปชญฺ นาม, ตสฺสา วิภาวนตฺถํ อิทํ จตุกฺกํ เวทิตพฺพํ:- @เชิงอรรถ: ฉ.ม. จิตฺตรุจิยํ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๔ หน้าที่ ๓๗๒-๓๗๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=54&page=372&pages=2&pagebreak=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=54&A=8803&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=54&A=8803&pagebreak=1#p372


จบการแสดงผล หน้าที่ ๓๗๒-๓๗๓.

บันทึก ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]