อรรถกถาเล่มที่ ๕๒ หน้าที่ ๒๓.

วสีภาวปฺปตฺตา โหนฺติ, อถ ตโต ปฏฺฐาย นิปฺปเทสโต เอว โพธิสมฺภาเรสุ สมีหนํ สาตจฺจกิริยา จ สมฺปชฺชติ. สกฺกจฺจการิตา ปน สพฺพกาลํ โหติ, เอวํ เยน เยน โพธิสตฺตานํ ตตฺถ ตตฺถ ยถาธิปฺปายํ สมิชฺฌนํ สมฺปชฺชตีติ. เอวเมตาย คาถาย โพธิสมฺภาเรสุ สพฺพสมฺภารภาวนา จิรกาลภาวนา นิรนฺตรภาวนา สกฺกจฺจภาวนา จาติ จตสฺโสปิ ภาวนา ปกาสิตาติ เวทิตพฺพา. ตตฺร ยสฺมา โพธิสตฺตจริตํ โพธิสมฺภารา โพธิจริยา อคฺคยานํ ปารมิโยติ อตฺถโต เอกํ, พฺยญฺชนเมว นานํ, ยสฺมา จ ปรโต วิภาเคน วกฺขมานานํ ทานปารมิอาทีนํ จริตนฺติ อิทํ อวิเสสวจนํ, ตสฺมา สพฺพโพธิสมฺภาเรสุ โกสลฺลชนนตฺถํ ปารมิโย อิธ สํวณฺเณตพฺพา. ตา ปรโต ปกิณฺณกกถายํ สพฺพากาเรน สํวณฺณยิสฺสาม. [๒] อิติ ภควา อตฺตโน โพธิสตฺตภูมิยํ จริตํ อารมฺภโต ปฏฺฐาย ยาว ปริโยสานา มหาโพธิยา ปริปาจนเมวาติ อวิเสสโต ทสฺเสตฺวา อิทานิ ตสฺส ปรมุกฺกํสคมเนน อติสยโต โพธิปริปาจนภาวํ ทสฺเสตุํ อิมสฺมึ ภทฺทกปฺเป กติปยา ปุพฺพจริยา วิภาคโต วิภาเวนฺโต "อตีตกปฺเป"ติอาทิมาห. ตตฺถ อตีตกปฺเปติ อิโต ปุริเม ปุริมตเร วา สพฺพสฺมึ อติกฺกนฺเต ยถาวุตฺตปริจฺเฉเท มหากปฺเป, กปฺปานํ สตสหสฺสาธิเกสุ จตูสุ อสงฺเขฺยยฺเยสูติ อตฺโถ. จริตนฺติ จิณฺณํ ทานาทิปฏิปตฺตึ. ฐปยิตฺวาติ มุญฺจิตฺวา อคฺคเหตฺวา, อวตฺวาติ อตฺโถ. ภวาภเวติ ภเว จ อภเว จ, "อิติภวาภวกถนฺ"ติ ^๑- เอตฺถ หิ วุทฺธิหาริโย ภวาภวาติ วุตฺตา. "อิติ ภวาภวตญฺจ วีติวตฺโต"ติ ^๒- เอตฺถ สมฺปตฺติวิปตฺติวุทฺธิหานิสสฺสตุจฺเฉทปุญฺญปาปานิ ภวาภวาติ อธิปฺเปตานิ. "อิติภวาภวเหตุ วา ภิกฺขเว ภิกฺขุโน ตณฺหา อุปฺปชฺชมานา อุปฺปชฺชตี"ติ ^๓- เอตฺถ ปน ปณีตปณีตตรานิ สปฺปินวนีตาทิเภสชฺชานิ ภวาภวาติ อธิปฺเปตานิ. สมฺปตฺติภเวสุ ปณีตตรา @เชิงอรรถ: ^๑ ที.สี. ๙/๑๗/๘๖ ^๒ ขุ.อุ. ๒๕/๒๐/๑๑๙ ^๓ องฺ.จตุกฺก. ๒๑/๙/๑๑, ขุ.อิติ. @๒๕/๑๐๕/๓๒๕

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๒ หน้าที่ ๒๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=52&page=23&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=52&A=488&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=52&A=488&modeTY=2&pagebreak=1#p23