ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
หน้า
แสดง
หน้า
คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
อรรถกถาเล่มที่ ๕๑ ภาษาบาลี อักษรไทย พุทฺธ.อ. (มธุรตฺถ.)

หน้าที่ ๒๐-๒๑.

หน้าที่ ๒๐.

โอกาสกรณมตฺเตสุ มหากรุณา อุทปาทิ. ตํ ปน ภควโต กรุณุปฺปตฺตึ ทสฺเสนฺเตหิ สงฺคีติกาเล สงฺคีติการเกหิ:- [๒] "สมฺปนฺนวิชฺชาจรณสฺส ตาทิโน ชุตินฺธรสฺสนฺติมเทหธาริโน ตถาคตสฺสปฺปฏิปุคฺคลสฺส อุปฺปชฺชิ การุญฺญตา สพฺพสตฺเต"ติ อยํ คาถา ฐปิตา. ตตฺถ สมฺปนฺนวิชฺชาจรณสฺสาติ สมฺปนฺนํ นาม ติวิธํ ปริปุณฺณสมงฺคิมธุรวเสน. ตตฺถ:- "สมฺปนฺนํ สาลิเกทารํ สุวา ภุญฺชนฺติ โกสิย ปฏิเวเทมิ เต พฺรเหฺม น เต ๑- วาเรตุมุสฺสเห"ติ ๒- อิทํ ปริปุณฺณสมฺปนฺนํ นาม. "อิมินา ปาติโมกฺขสํวเรน อุเปโต โหติ สมุเปโต อุปาคโต สมฺปนฺโน สมนฺนาคโต"ติ ๓- อิทํ สมงฺคิสมฺปนฺนํ นาม. "อิมิสฺสา ภนฺเต มหาปฐวิยา เหฏฺฐิมตลํ สมฺปนฺนํ, เสยฺยถาปิ ขุทฺทมธุํ อนีลกํ, เอวมสฺสาทนฺ"ติ ๔- อิทํ มธุรสมฺปนฺนํ นาม. อิธ ปริปุณฺณสมฺปนฺนมฺปิ สมงฺคิสมฺปนฺนมฺปิ ยุชฺชติ. ๕- วิชฺชาติ ปฏิปกฺขธมฺเม วิชฺฌนฏฺเฐน วิทิตกรณฏฺเฐน วินฺทิตพฺพฏฺเฐน จ วิชฺชา. ตา ปน ติสฺโสปิ วิชฺชา อฏฺฐปิ วิชฺชา. ติสฺโส วิชฺชา ภยเภรวสุตฺเต ๖- อาคตนเยเนว เวทิตพฺพา, อฏฺฐ อมฺพฏฺฐสุตฺเต. ๗- ตตฺร หิ วิปสฺสนาญาเณน มโนมยิทฺธิยา จ สห ฉ อภิญฺญา ปริคฺคเหตฺวา อฏฺฐ วิชฺชา วุตฺตา. จรณนฺติ สีลสํวโร อินฺทฺริเยสุ คุตฺตทฺวารตา โภชเน มตฺตญฺญุตา ชาคริยานุโยโค @เชิงอรรถ: ฉ.ม. นํ ขุ.ชา. ๒๗/๑๘๗๒/๓๖๖ (สฺยา) อภิ.วิ. ๓๕/๕๑๑/๒๙๖ @ วิ.มหาวิ. ๑/๑๗/๘ ป.สู. ๑/๖๔/๑๖๖ ม.มู. ๑๒/๕๒-๕/๒๙ @ ที.สี. ๙/๒๗๘-๙/๙๘

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑.

สทฺธา หิรี โอตฺตปฺปํ พาหุสจฺจํ อารทฺธวีริยตา อุปฏฺฐิตสฺสติตา ปญฺญาสมฺปนฺนตา จตฺตาริ รูปาวจรฌานานีติ อิเม ปณฺณรส ธมฺมา เวทิตพฺพา. อิเมเยว หิ ปณฺณรส ธมฺมา ยสมา เอเตหิ จรติ อริยสาวโก คจฺฉติ อมตํ ทิสํ, ตสฺมา "จรณนฺ"ติ วุตฺตา. ยถาห "อิธ มหานาม อริยสาวโก สีลวา โหตี"ติ ๑- สพฺพํ มชฺฌิมปณฺณาสเก วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ. วิชฺชา จ จรณญฺจ วิชฺชาจรณานิ, สมฺปนฺนานิ ปริปุณฺณานิ วิชฺชาจรณานิ ยสฺส โสยํ สมฺปนฺนวิชฺชาจรโณ, วิชฺชาจรเณหิ สมฺปนฺโน สมงฺคีภูโต, สมนฺนาคโตติ วา สมฺปนฺนวิชฺชาจรโณ. อุภยถาปิ อตฺโถ ยุชฺชเตว, ตสฺส สมฺปนฺนวิชฺชาจรณสฺส. ๒- ตาทิโนติ "อิฏฺเฐปิ ตาที อนิฏฺเฐปิ ตาที"ติอาทินา นเยน มหานิทฺเทเส ๓- อาคตตาทิลกฺขเณน ตาทิโน, อิฏฺฐานิฏฺฐาทีสุ อวิการสฺส ตาทิสสฺสาติ อตฺโถ. ชุตินฺธรสฺสาติ ชุติมโต, ยุคนฺธเร, ยุคนฺธเร สรทสมเย สมุทิตทิวสกราติเรกตร- สสฺสิริกสรีรชุติวิสรธรสฺสาติ ๔- อตฺโถ. "ปญฺญาปโชตธรสฺสา"ติ วา วตฺตุํ วฏฺฏติ. วุตฺตเญฺหตํ:- "จตฺตาโร โลเก ปชฺโชตา ปญฺจเมตฺถ น วิชฺชติ ทิวา ตปติ อาทิจฺโจ รตฺติมาภาติ จนฺทิมา. อถ อคฺคิ ทิวารตฺตึ ตตฺถ ตตฺถ ปภาสติ สมฺพุทฺโธ ตปตํ เสฏฺโฐ เอสา อาภา อนุตฺตรา"ติ. ๕- ตสฺมา อุภยถาปิ สรีรปญฺญาชุติวิสรธรสฺสาติ อตฺโถ. อนฺติมเทหธาริโนติ สพฺพปจฺฉิมสรีรธาริโน, อปุนพฺภสฺสาติ อตฺโถ. ตถาคตสฺสาติ เอตฺถ อฏฺฐหิ การเณหิ ภควา "ตถาคโต"ติ วุจฺจติ, กตเมหิ อฏฺฐหิ? ตถา อาคโตติ ตถาคโต, ตถา คโตติ ตถาคโต, ตถลกฺขณํ อาคโตติ @เชิงอรรถ: ม.ม. ๑๓/๒๔/๑๘ วิ.อ. ๑/๑๒๑ (สฺยา) @ ขุ.มหา. ๒๙/๑๘๐,๘๙๕/๑๓๘,๕๖๒ (สฺยา) @ สี.,อิ. ยุคนิธนสมยสมุทิตทิวสกราติเรกตรสรีรชุติวิสรสฺสาติ @ สํ.ส. ๑๕/๒๖,๘๕/๑๘,๕๔


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕๑ หน้าที่ ๒๐-๒๑. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=51&page=20&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=51&A=424&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=51&A=424&modeTY=2&pagebreak=1#p20


จบการแสดงผล หน้าที่ ๒๐-๒๑.

บันทึก ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]