อรรถกถาเล่มที่ ๕ หน้าที่ ๓๖๘.

ปติฏฺาติ อสฺมินฺติ ปฏฺานํ. กา ปติฏฺาติ? สติ. สติยา ปฏฺานํ สติปฏานํ, ปธานํ านนฺติ วา ปฏฺานํ. สติยา ปฏฺานํ สติปฏฺานํ หตฺถิฏฺานอสฺสฏฺานาทีนิ วิย. "ตโย สติปฏฺนา ยทริโย เสวติ, ยทริโย เสวมาโน สตฺถา คณมนุสาสิตุํ อรหตี"ติ ^๑- เอตฺถ ติธา ปฏิปนฺเนสุ สาวเกสุ สตฺถุโน ปฏิฆานุนยวีติวตฺตตา "สติปฏฺานนฺ"ติ วุจฺจติ. ^๒- ตสฺสตฺโถ:- ปฏฺเปตพฺพโต ปฏฺานํ, ปวตฺตยิตพฺพโตติ อตฺโถ. เกน ปฏฺเปตพฺพโตติ? สติยา. สติยา ปฏฺานํ สติปฏฺานํ "จตฺตาโร สติปฏฺานา ภาวิตา พหุลีกตา สตฺต สมฺโพชฺฌงฺเค ปริปูเรนฺตี"ติ ^๓- อาทีสุ ปน สติเยว "สติปฏฺานนฺ"ติ วุจฺจติ. ตสฺสตฺโถ:- ปฏฺาตีติ ปฏฺานํ, อุปฏฺาติ โอกฺกนฺทิตฺวา ปกฺขนฺทิตฺวา ปตฺถริตฺวา ปวตฺตีติ อตฺโถ. สติเยว สติปฏฺานํ. อถวา สรณฏฺเน สติ, อุปฏฺานฏฺเน ปฏฺานํ. อิติ สติ จ สา ปฏฺานญฺจาติปิ สติปฏฺานํ. อิทมิธ อธิปฺเปตํ. ยทิ เอวํ กสฺมา "สติปฏฺานา"ติ พหุวจนํ? สติพหุตฺตา. อารมฺมณเภเทน หิ พหุกา เอตา สติโย. อถ มคฺโคติ กสฺมา เอกวจนํ? มคฺคฏฺเน เอกตฺตา. จตสฺโสปิ หิ เอตา สติโย มคฺคฏฺเน เอกตฺตํ คจฺฉนฺติ. วุตฺตํ เหตํ "มคฺโคติ เกนฏฺเน มคฺโค, นิพฺพานคมนฏฺเน, นิพฺพานตฺถิเกหิ มคฺคนียฏฺเน จา"ติ. จตสฺโสปิ เจตา อปรภาเค กายาทีสุ อารมฺมเณสุ กิจฺจํ สาธยมานา นิพฺพานํ คจฺฉนฺติ, อาทิโต ปฏฺาย จ นิพฺพานตฺถิเกหิ มคฺคิยนฺติ, ตสฺมา จตสฺโสปิ เอโก มคฺโคติ วุจฺจนฺติ. เอวญฺจ สติวจนานุสนฺธินา สานุสนฺธิกาว เทสนา โหติ, "มารเสนปฺปมทฺทนํ โว ภิกฺขเว มคฺคํ เทเสสฺสามิ, ตํ สุณาถ. กตโม จ ภิกฺขเว มารเสนปฺปมทฺทโน มคฺโค? ยทิทํ สตฺต สมฺโพชฺฌงฺคา"ติ ^๔- อาทีสุ วิย. ยถา มารเสนปฺปมทฺทโนติ จ สตฺต สมฺโพชฺฌงฺคาติ จ อตฺถโต เอกํ, พฺยญฺชนเมว นานํ, เอวํ "เอกายนมคฺโค"ติ จ "จตฺตาโร สติปฏฺานา"ติ จ อตฺถโต เอกํ, พฺยญฺชนเมว นานํ, ตสฺมา มคฺคฏฺเน เอกตฺตา เอกวจนํ, อารมฺมณเภเทน สติพหุตฺตา พหุวจนํ เวทิตพฺพํ. @เชิงอรรถ: ^๑ ม. อุปริ. ๑๔/๓๑๑/๒๘๔ สฬายตนวิภงฺคสุตฺต ^๒ ฉ.ม. วุตฺตา, อิ. วุตฺตํ @^๓ สํ. มหา. ๑๙/๙๘๙/๒๘๕ ปมอานนฺทสุตฺต ^๔ สํ. มหา. ๑๙/๒๒๔/๘๙ มารสุตฺต

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕ หน้าที่ ๓๖๘. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=5&page=368&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=5&A=9421&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=5&A=9421&pagebreak=1#p368