อรรถกถาเล่มที่ ๕ หน้าที่ ๓๔๗.

วิย รูปาทีนิ อนติวตฺตมานา ตตฺเถว ลคฺคา ลคฺคิตา หุตฺวา อุปฺปนฺนา กามคุณนิสฺสิตา อุเปกฺขา น เสวิตพฺพา. เอวรูปา อุเปกฺขา เสวิตพฺพาติ เอวรูปา เนกฺขมฺมสิตอุเปกฺขา เสวิตพฺพา. เนกฺขมฺมสิตอุเปกฺขา นาม "ตตฺถ กตมา ฉ เนกฺขมฺมสิตา อุเปกฺขา. รูปานํเตฺว อนิจฺจตํ วิทิตฺวา วิปริณามํ วิราคํ นิโรธํ `ปุพฺเพ เจว รูปา เอตรหิ จ, สพฺเพ เต รูปา อนิจฺจา, ทุกฺขา วิปริณามธมฺมา"ติ เอวเมตํ ยถาภูตํ สมฺมปฺปญฺาย ปสฺสโต อุปฺปชฺชติ อุเปกฺขา, ยา เอวรูปา อุเปกฺขา, รูปํ สา อติวตฺตติ. ตสฺมา สา อุเปกฺขา เนกฺขมฺมสิตาติ วุจฺจตี"ติ ^๑- เอวํ ฉสุ ทฺวาเรสุ อิฏฺาทิอารมฺมเณ อาปาถคเต อิฏฺเ อรชฺชนฺตสฺส อนิฏฺเ อทุสฺสนฺตสฺส อสมเปกฺขเนน อสมฺมุยฺหนฺตสฺส อุปฺปนฺนา วิปสฺสนาาณสมฺปยุตฺตา อุเปกฺขา. อปิจ เวทนาสภาคา ตตฺรมชฺฌตฺตุเปกฺขาปิ เอตฺถ อุเปกฺขาว. ตสฺมา เสวิตพฺพาติ อยํ เนกฺขมฺมวเสน วิปสฺสนาวเสน อนุสฺสติวเสน ปมทุติยตติยจตุตฺถชฺฌานวเสน อุปปชฺชนอุเปกฺขา เสวิตพฺพา นาม. ตตฺถ ^๒- ยญฺเจ สวิตกฺกํ สวิจารนฺติ ตายปิ เนกฺขมฺมสิตอุเปกฺขาย จ ยํ เนกฺขมฺมวเสน วิปสฺสนาวเสน อนุสฺสติวเสน ^๓- ปมชฺฌานวเสน จ อุปฺปนฺนํ สวิตกฺกํ สวิจารํ อุเปกฺขนฺติ ชาเนยฺย. ยญฺเจ อวิตกฺกํ อวิจารนฺติ ยํ ปน ทุติยตติยชฺฌานาทิวเสน อุปฺปนฺนํ อวิตกฺกํ อวิจารํ อุเปกฺขนฺติ ชาเนยฺย. เย อวิตกฺเก อวิจาเร เต ปณีตตเรติ เอตาสุ ทฺวีสุ ยา อวิตกฺกอวิจารา, สา ปณีตตราติ อตฺโถ. อิมินา กึ กถิตํ โหติ.? ทฺวินฺนํ อรหตฺตํ กถิตํ. เอโก หิ ภิกฺขุ สวิตกฺกสวิจารอุเปกฺขาย วิปสฺสนํ ปฏฺเปตฺวา อยํ อุเปกฺขา กึนิสฺสิตาติ อุปธาเรนฺโต วตฺถุนิสฺสิตาติ ปชานาติ ^๔- ผสฺสปญฺจมเก วุตฺตนเยเนว อนุกฺกเมน อรหตฺเต ปติฏฺาติ. เอโก อวิตกฺกาวิจาราย อุเปกฺขาย วิปสฺสนํ ปฏฺเปตฺวา วุตฺตนเยเนว อรหตฺเต ปติฏฺาติ. @เชิงอรรถ: ^๑ ม. อุปริ. ๑๔/๓๐๘ สฬายตนวิภงฺคสุตฺต ^๒ ฉ.ม. เอตฺถ. @^๓ ฉ.ม. อนุสฺสติฏฺานวเสน ^๔ ฉ.ม., อิ. ปชานาตีติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕ หน้าที่ ๓๔๗. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=5&page=347&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=5&A=8885&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=5&A=8885&pagebreak=1#p347