อรรถกถาเล่มที่ ๕ หน้าที่ ๓๑๗.

อจฺจงฺกุโสว นาโค จ ^๑- ชิตํ เม ตุตฺตโตมรํ การณํ นปฺปชานามิ สมฺมตฺโต ลกฺขณูรุยาติ เอตฺถ ตุตฺตํ วุจฺจติ กณฺณมูเล วิชฺฌนอยกณฺฏโก. โตมรนฺติ ปาทาทีสุ วิชฺฌนทณฺฑโตมรํ. องฺกุโสติ มตฺถเก วิชฺฌนกกุฏิลกณฺฏโก. โย จ นาโค ปภินฺนมตฺโต อจฺจงฺกุโส โหติ องฺกุสํ อตีโต, องฺกุเสน วิชฺฌิยมาโนปิ วสํ น คจฺฉติ, โส จ ^๒- "ชิตํ มยา ตุตฺตโตมรํ, โยหํ องฺกุสสฺสาปิ วสํ น คจฺฉามี"ติ มททปฺเปน ^๓- กิญฺจิ การณํ น พุชฺฌติ. ยถา โส อจฺจงฺกุโส นาโค "ชิตํ เม ตุตฺตโตมรนฺ"ติ กิญฺจิ การณํ นปฺปชานาติ, เอวํ อหํปิ ลกฺขณสมฺปนฺนอูรุตาย ลกฺขณูรุยา สมฺมตฺโต มตฺโต ปมตฺโต อุมฺมตฺโต วิย กิญฺจิ การณํ นปฺปชานามีติ วทติ. อถวา อจฺจงฺกุโสว นาโค อหํปิ สมมตฺโต ลกฺขณูรุยา กิญฺจิ ตโต วิราคการณํ นปฺปชานามิ. กสฺมา? ยสฺมา เตน นาเคน วิย ชิตํ เม ตุตฺตโตมรํ, น กสฺสจิ วทโต วจนํ อาทิยามิ. ตยิ คธิตจิตฺโตสฺมีติ ^๔- ภทฺเท ลกฺขณูรุยา ตยิ ปฏิพทฺธจิตฺโตสฺมิ. คธิตจิตฺโตติ วา เคธํ อชฺฌุเปกฺขจิตฺโต. จิตฺตํ วิปริณามิตนฺติ ปกตึ ชหิตฺวา ฐิตํ. ปฏิคฺคนฺตุํ น สกฺโกมีติ นิวตฺติตุํ น สกฺโกมิ. วงฺกฆโสตฺว ^๕- อมฺพุโชติ พลิสํ คิลิตฺวา ฐิตมจฺโฉ วิย. "ฆโส"ติปิ ปาโฐ, อยเมวตฺโถ. วามูรูติ วามากาเรน สณฺฐิตอูรุ, กทฺทลิกฺขนฺธสทิสอูรูติ วา อตฺโถ. สชาติ อาลิงฺค. มนฺทโลจเนติ อิตฺถิโย น ติขิณํ นิชฺฌายนฺติ มนฺทํ อาโลเจนฺติ โอโลเกนฺติ, ตสฺมา "มนฺทโลจนา"ติ วุจฺจติ. ปลิสฺสชาติ สพฺพโต ภาเคน อาลิงฺค. เอตํ เม อภิปตฺถิตนฺติ ^๖- เอตํ มยา อภิณฺหํ ปตฺถิตํ. อปฺปโก วต เม สนฺโตติ ปกติยาว มนฺโท สมาโน. เวลฺลิตเกสิยาติ เกสา มุญฺจิตฺวา ปิฏฺฐิยํ วิสฏฺฐกาเล สปฺโป วิย เวลฺลนฺตา คจฺฉนฺตา อสฺสาติ เวลฺลิตเกสี, ตสฺสา เวลฺลิตเกสิยา. อเนกภาโว ^๗- สมุปฺปาทีติ อเนกวิโธ ชาโต. อเนกภาโคติปิ ปาโฐ. อรหนฺเตว ทกฺขิณาติ อรหนฺตมฺหิ ทินฺนทานํ วิย นานปฺปการโต ปภินฺโน. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม.,อิ. นาโค ว ^๒ ฉ.ม.,อิ. จสทฺโท น ทิสฺสติ ^๓ ม.,อิ. มททพฺเพน @^๔ ฉ.ม. เคธิตจิตฺโตสฺมีติ, อิ. คถิตจิตฺโตสฺตีมิ ^๕ ก. วงฺกฆสฺโสว @^๖ ก. อภิปฏฺฐิตนฺติ ^๗ อิ. อเนกภาโค

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕ หน้าที่ ๓๑๗. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=5&page=317&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=5&A=8102&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=5&A=8102&modeTY=2&pagebreak=1#p317