อรรถกถาเล่มที่ ๕ หน้าที่ ๒๔๓.

จินิตฺวา พหิ กณฺฏกวตึ ปริกฺขิปิตฺวา อนฺโตวติปริยนฺเต ตาลปนฺติโย โรเปสิ, ^๑- มหาจงฺกเม สมฺมฏฺฐฏฺฐานํ อาลุเลนฺเต ทิสฺวา จงฺกมํปิ วติยา ปริกฺขิปิตฺวา อนฺโตวติปริยนฺเต ตาลปนฺติโย ^๒- โรเปสิ. เอวํ อาวาสํ นิฏฺฐเปตฺวา เถรสฺส ติจีวรํ ปิณฺฑปาตํ โอสธํ ปริโภคภาชนํ อารกณฺฑกํ ปิปฺผลิกํ นขจฺเฉทนํ สูจึ กตฺตรยฏฺฐึ อุปาหนํ อุทกตุมฺพํ ฉตฺตํ ทีปกปลฺลกํ มลหรณึ ปตฺตํ ถาลกํ ปริสฺสาวนํ ธมฺมกรกํ ยํ วา ปนญฺญํปิ ปพฺพชิตานํ ปริโภคชาตํ สพฺพํ อทาสิ. เถรสฺส โพธิสตฺเตน อทินฺนปริกฺขาโร นาม น โหติ. ^๓- โส สีลานิ รกฺขนฺโต อุโปสถํ กโรนฺโต ยาวชีวํ เถรํ อุปฏฺฐหิ. เถโร ตตฺเถว วสนฺโต อรหตฺตํ ปตฺวา ปรินิพฺพายิ. โพธิสตฺโตปิ ยาวตายุกํ ปุญฺญํ กตฺวา เทวโลเก นิพฺพตฺติตฺวา ตโต จุโต มนุสฺสโลกํ อาคจฺฉนฺโต กุสาวติยา ราชธานิยา นิพฺพตฺติตฺวา มหาสุทสฺสโน ราชา อโหสิ. เอวํ นาติมหนฺตํปิ ปุญฺญํ ^๔- เต สาสเน กตํ ^๔- มหาวิปากํ โหตีติ กตฺตพฺพํ ตํ วิภาวินา. มหาวิยูหนฺติ รชตมยํ มหากูฏาคารํ. ตตฺถ วสิตุกาโม หุตฺวา อคมาสิ, เอตฺตาวตา กามวิตกฺกาติ กามวิตกฺก ตยา เอตฺตาวตา นิวตฺติตพฺพํ, อิโต ปรํ ตุยฺหํ อภูมิ, อิทํ ฌานาคารํ นาม, นยิทํ ตยา สทฺธึ วสนฏฺฐานนฺติ เอวํ ตโย วิตกฺเก กูฏาคารทฺวาเรเยว วิกฺขมฺเภสิ. ^๕- [๒๖๑] ปฐมํ ฌานนฺติ อาทีสุ วิสุํ กสิณปริกมฺมกิจฺจํ นาม นตฺถิ. นีลกสิเณน อตฺเถ สติ นีลมณิ, ^๖- ปีตกสิเณน อตฺเถ สติ สุวณฺณํ, โลหิตกสิเณน อตฺเถ สติ รตฺตมณิ, ^๗- โอทาตกสิเณน อตฺเถ สติ รชตนฺติ โอโลกิโตโลกิตฏฺฐาเน กสิณเมว ปญฺญายติ. [๒๖๒] เมตฺตาสหคเตนาติ อาทีสุ ยํ วตฺตพฺพํปิ, ตํ สพฺพํปิ วิสุทฺธิมคฺเค วุตฺตเมว. อิติ ปาลิยํ จตฺตาริ ฌานานิ, จตฺตาริ อปฺปมญฺญาเนว @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม.,อิ. โรเปติ ^๒ ฉ.ม.,อิ. ตาลปนฺตึ ^๓ ฉ.ม.,อิ. นาโหสิ ^๔-๔ ฉ.ม.,อิ. @ปุญฺญํ อายตเน กตํ ^๕ ฉ.ม.,อิ. นิวตฺเตสิ ^๖ ฉ.ม.,อิ. นีลมณึ ^๗ ฉ.ม.,อิ. รตฺตมณึ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕ หน้าที่ ๒๔๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=5&page=243&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=5&A=6271&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=5&A=6271&modeTY=2&pagebreak=1#p243