อรรถกถาเล่มที่ ๕ หน้าที่ ๑๐๒.

เอวํ วิญฺาณมฺปิ ^๑- วทติ วิย "ตฺวํ ปฏิสนฺธิวิญฺาณนฺติ เกน กตํ, นนุ อเมฺหหิ กตํ, สเจ หิ ตฺวํ ตโย ขนฺเธ หทยวตฺถุญฺจ อนิสฺสาย ปฏิสนฺธิวิญฺาณํ นาม ภเวยฺยาสิ, ปสฺเสยฺยาม เต ปฏิสนฺธิวิญฺาณภาวนฺ"ติ. ตญฺจ ปเนตํ นามรูปํ วิญฺาณสฺส พหุธา ปจฺจโย โหติ. เอตฺตาวตา โขติ วิญฺาเณ นามรูปสฺส ปจฺจเย โหนฺเต, นามรูเป วิญฺาณสฺส ปจฺจเย โหนฺเต, ทฺวีสุ อญฺมญฺปจฺจยวเสน ปวตฺเตสุ เอตฺตเกน ชาเยถ วา ฯเปฯ อุปปชฺเชถ ^๒- วา, ชาติอาทโย ปญฺเยยฺยุํ อปราปรํ วา จุติปฏิสนฺธิโยติ. อธิวจนปโถติ "สิริวฑฺฒโก ธนวฑฺฒโก"ติ อาทิกสฺส อตฺถํ อทิสฺวา นามวจนมตฺตเมว ^๓- อธิกิจฺจ ปวตฺตสฺส โวหารสฺส ปโถ. นิรุตฺติปโถติ สรตีติ สโต, สมฺปชานาตีติ สมฺปชาโนติ อาทิกสฺส การณาปเทสวเสน ปวตฺตสฺส โวหารสฺส ปโถ. ปญฺตฺติปโถติ "ปณฺฑิโต พฺยตฺโต เมธาวี นิปุโณ กตปรปฺปวาโท"ติ อาทิกสฺส นานปฺปการโต วิญฺาปนวเสน ^๔- ปวตฺตสฺส โวหารสฺส ปโถ. อิติ ตีหิ ปเทหิ ^๕- อธิวจนาทีนํ วตฺถุภูตา ขนฺธาปิ ^๖- กถิตา. ปญฺาวจรนฺติ ปญฺาย อวจริตพฺพํ ชานิตพฺพํ. วฏฺฏํ วตฺตตีติ ^๗- สํสารวฏฺฏํ วตฺตติ, ^๗- อิตฺถตฺตนฺติ อิตฺถภาโว, ^๘- ขนฺธปญฺจกสฺเสตํ นามํ. ปญฺาปนายาติ นามปญฺตฺตตฺถาย. "เวทนา สญฺา"ติ อาทินา นามปญฺตฺตตฺถาย, ขนฺธปญฺจกํปิ เอตฺตาวตา ปญฺายตีติ อตฺโถ. ยทิทํ นามรูปํ สห วิญฺาเณนาติ ยํ อิทํ นามรูปํ สห วิญฺาเณน อญฺมญฺปจฺจยตาย ปวตฺตติ, เอตฺตาวตาติ วุตฺตํ โหติ. อิทํ เหตฺถ นิยฺยาตวจนํ ^๙-. อตฺตปญฺตฺติวณฺณนา [๑๑๗] อิติ ภควา "คมฺภีโร จายํ อานนฺท ปฏิจฺจสมุปฺปาโท คมฺภีราวภาโส จา"ติ ปทสฺส อนุสนฺธึ ทสฺเสตฺวา อิทานิ "ตนฺตากุลกชาตา"ติ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม.อิ. ปิสทฺโท น ทิสฺสติ ^๒ อิ. อุปฺปชฺเชยฺยาถ ^๓ ฉ.ม. วจนมตฺตเมว @^๔ ฉ.ม.,อิ. าปนวเสน ^๕ อิ. ตีหิปิ อิเมหิ. ^๖ ฉ.ม. ขนฺธาว ^๗ ก. วฏฺฏตีติ... @ วฏฺฏติ ^๘ ฉ.ม.,อิ. อิตฺถํภาโว ^๙ ฉ.ม. นิยฺยาติตวจนํ, อิ. นิยฺยาตนวจนํ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๕ หน้าที่ ๑๐๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=5&page=102&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=5&A=2620&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=5&A=2620&pagebreak=1#p102