อรรถกถาเล่มที่ ๔๖ หน้าที่ ๔๗.

๑๓. อุทยมาณวสุตฺตนิทฺเทสวณฺณนา [๗๔] เตรสเม อุทยสุตฺเต:- อญฺาวิโมกฺขนฺติ อญฺานุภาวนิชฺฌานํ ตํ ^๑- วิโมกฺขํ ปุจฺฉติ. ปเมนปิ ฌาเนน ฌายีติ วิตกฺกวิจารปีติสุขจิตฺเตกคฺคตาสมฺปยุตฺเตน ปญฺจงฺคิเกน ปมชฺฌาเนน ฌายตีติ ฌายี. ทุติเยนาติ ปีติสุขจิตฺเตกคฺคตา- สมฺปยุตฺเตน. ตติเยนาติ สุขจิตฺเตกคฺคตาสมฺปยุตฺเตน. จตุตฺเถนาติ อุเปกฺขาจิตฺเตกคฺคตาสมฺปยุตฺเตน. สวิตกฺกสวิจาเรนปิ ฌาเนน ฌายีติ จตุกฺกนยปญฺจกนเยสุ ปมชฺฌาเนน สวิตกฺกสวิจาเรนปิ ฌาเนน ฌายตีติ ฌายี. อวิตกฺกวิจารมตฺเตนาติ ปญฺจกนเย ทุติเยน ฌาเนน. อวิตกฺกอวิจาเรนาติ ทุติยตติยาทิอวเสสชฺฌาเนน. สปฺปีติเกนาติ ปีติสมฺปยุตฺเตน ทุกติกชฺฌาเนน. นิปฺปีติเกนาติ ปีติวิรหิเตน ตทวเสสชฺฌาเนน. สาตสหคเตนาติ สุขสหคเตน ติกจตุกฺกชฺฌาเนน. อุเปกฺขาสหคเตนาติ จตุกฺกปญฺจเมน. ^๒- สุญฺเตนปีติ สุญฺตวิโมกฺขสมฺปยุตฺเตน. อนิมิตฺเตนปีติ อนิจฺจนิมิตฺตํ ธุวนิมิตฺตํ อตฺตนิมิตฺตญฺจ ^๓- อุคฺฆาเฏตฺวา ปฏิลทฺเธน อนิมิตฺเตนปิ ฌาเนน ฌายตีติ ฌายี. อปฺปณิหิเตนปีติ มคฺคาคมนวเสน ปณิธึ โสเธตฺวา ปริยาทิยิตฺวา ผลสมาปตฺติวเสน อปฺปณิหิเตนปิ. โลกิเยนปีติ โลกิเยน ปมทุติยตติยจตุตฺเถน. โลกุตฺตเรนปีติ เตเนว โลกุตฺตรสมฺปยุตฺเตน. ฌานรโตติ ฌาเนสุ อภิรโต. เอกตฺตมนุยุตฺโตติ เอกตฺตํ เอกีภาวํ อนุยุตฺโต ปยุตฺโต. สทตฺถครุโกติ สกตฺถครุโก, กการสฺสายํ ทกาโร กโต. สทตฺโถติ จ อรหตฺตํ เวทิตพฺพํ. ตํ หิ อตฺตูปนิพทฺธฏฺเน อตฺตานํ อวิชหนฏฺเน อตฺตโน ปรมตฺถฏฺเน จ อตฺตโน อตฺถตฺตา สกตฺโถติ วุจฺจติ. ผลสมาปตฺติสมาปชฺชนวเสน สกตฺถครุโก, "นิพฺพานครุโก"ติ เอเก. อรโชติ นิกฺกิเลโส. วิรโชติ วิคตกิเลโส. นิรโชติ อปนีตกิเลโส, "วิตรโช"ติปิ ปาโ, โสเยวตฺโถ. รชาปคโตติ กิเลเสหิ ทูรีภูโต. รชวิปฺปหีโนติ กิเลสปฺปหีโน. รชวิปฺปยุตฺโตติ กิเลเสหิ มุตฺโต. @เชิงอรรถ: ^๑ ก. อญฺานุภาวนิปฺผตฺตํ ^๒ ก. จตุตฺถปญฺจเมน ^๓ ฉ.ม. อนิมิตฺตญฺจ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๖ หน้าที่ ๔๗. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=46&page=47&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=46&A=1170&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=46&A=1170&pagebreak=1#p47