อรรถกถาเล่มที่ ๔๕ หน้าที่ ๒๑๖.

ติลเตลํ สรีรพฺภญฺชนํ กโรนฺติ. ทนฺตกฏฺนฺติ ทนฺตโปณํ. มตฺติกาย นฺหายนฺตีติ กุงฺกุฏฺาทิกาย สณฺหมตฺติกาย สรีรํ อุพฺพตฺเตตฺวา ^๑- นฺหายนฺติ. สาฏกํ นิวาเสนฺตีติ มงฺคลปฏิสํยุตฺตํ วตฺถํ ปริทหนฺติ. เวนํ เวเนฺตีติ สีสเวนํ ปตฺตุณฺณาทิปฏํ สีเส เปนฺติ ปฏิมุจฺจนฺติ. เตธาตุกํ กุสลาภิสงฺขารนฺติ กามธาตุรูปธาตุอรูปธาตูสุ ปฏิสนฺธิทายกํ โกสลฺลสมฺภูตํ ปจฺจยาภิสงฺขารํ. สพฺพํ อกุสลนฺติ ทฺวาทสวิธํ อโกสลฺลสมฺภูตํ อกุสลํ. ยโตติ ยทา. เตรสวิโธ ^๒- ปุญฺาภิสงฺขาโร จ, ทฺวาทสวิโธ อปุญฺาภิสงฺขาโร จ, จตุพฺพิโธ อเนญฺชาภิสงฺขาโร จ ยถานุรูปํ สมุจฺเฉทปฺปหาเนน ปหีนา โหนฺติ. อตฺตทิฏฺิชโหติ "เอโส เม อตฺตา"ติ คหิตทิฏฺึ ชโห. คาหญฺชโหติ "เอโสหมสฺมี"ติ มานสมฺปยุตฺตคฺคหณํ ชโห. ปุน อตฺตญฺชโหติ "เอตํ มมา"ติ ตณฺหาคหณวเสน จ ทิฏฺิคหณวเสน จ ปรามสิตฺวา คหิตํ, ปรโต อามฏฺญฺจ, ตสฺมึ อภินิวิฏฺญฺจ, พลวตณฺหาวเสน คิลิตฺวา อชฺโฌสิตญฺจ, พลวมุจฺฉิตญฺจ. สพฺพสฺส ^๓- ตํ จตฺตํ โหตีติอาทโย วุตฺตนยาเยว. [๒๖] เอวํ "น พฺราหฺมโณ อญฺโต สุทฺธิมาหา"ติ วตฺวา อิทานิ เย ทิฏฺิคติกา อญฺโต สุทฺธึ พฺรูวนฺติ, เตสํ ตสฺสา ทิฏฺิยา อนิพฺพาหกภาวํ ทสฺเสนฺโต "ปุริมํ ปหายา"ติ คาถมาห. ตสฺสตฺโถ:- เตหิ อญฺโต สุทฺธิวาทา สมานาปิ ตสฺสา ^๔- ทิฏฺิยา อปฺปหีนตฺตา คหณมุญฺจนาภิภูตตาย ^๕- ปุริมสตฺถาราทึ ปหาย อปรํ นิสฺสิตา เอชาสงฺขาตาย ตณฺหาย อนุคตา อภิภูตา ราคาทิเภทํ สงฺคํ น ตรนฺติ, ตญฺจ อตรนฺตา ตํ ตํ ธมฺมํ อุคฺคณฺหนฺติ จ นิรสฺสชนฺติ จ มกฺกโฏว สาขนฺติ. ปุริมํ สตฺถารํ ปหายาติ ปุริมคฺคหิตํ สตฺถุปฏิญฺ วชฺเชตฺวา. ปรํ สตฺถารํ นิสฺสิตาติ อญฺ สตฺถุปฏิญฺ สนฺนิสฺสิตา อลฺลีนา. ปุริมํ ธมฺมกฺขานํ ปหายาติอาทีสุปิ เอเสว นโย. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อุพฺพฏฺเฏตฺวา ^๒ ฉ.ม. เต ทสวิโธ ^๓ ฉ.ม. สพฺพํ ^๔ ฉ.ม. ยสฺสา @^๕ ฉ.ม. คหณมุญฺจนํ โหติ, ตาย

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๕ หน้าที่ ๒๑๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=45&page=216&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=45&A=5027&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=45&A=5027&pagebreak=1#p216