อรรถกถาเล่มที่ ๔๕ หน้าที่ ๑๕๘.

"อสฺมี"ติ สติ, ^๑- "อิตฺถสฺมี"ติ โหตีติ วา เอวมาทีนิ อชฺฌตฺติกรูปาทินิสฺสิตานิ อฏฺารส, พาหิรสฺส อุปาทาย อิมินา "อสฺมี"ติ สติ, ^๑- อิมินา "อิตฺถสฺมี"ติ โหตีติ พาหิรรูปาทินิสฺสิตานิ อฏฺารสาติ ฉตฺตึส. อิติ อตีตานิ ฉตฺตึส, อนาคตานิ ฉตฺตึส, ปจฺจุปฺปนฺนานิ ฉตฺตึสาติ เอวมฺปิ อฏฺสตํ ตณฺหาวิปรีตานิ โหนฺติ. วีสติวตฺถุกา สกฺกายทิฏฺีติ รูปาทีนํ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ เอเกกสฺมึ ^๒- "รูปํ อตฺตโต สมนุปสฺสตี"ติอาทินา ^๓- นเยน จตุธา คาหวเสน ปวตฺตานิ วตฺถูนิ กตฺวา อุปฺปนฺนา วิชฺชมานฏฺเน สติ ขนฺธปญฺจกสงฺขาเต กาเย ตสฺมึ กาเย ^๔- ทิฏฺีติ สกฺกายทิฏฺิ. ทสวตฺถุกา มิจฺฉาทิฏฺีติ "นตฺถิ ทินฺนํ, นตฺถิ ยิฏฺนฺ"ติอาทินยปฺปวตฺตา มิจฺฉาทิฏฺิ อยาถาวทิฏฺิ, วิรชฺฌิตฺวา คหณโต วา วิตถา ทิฏฺิ มิจฺฉาทิฏฺิ, อนตฺถาวหตฺตา ปณฺฑิเตหิ กุจฺฉิตา ทิฏฺีติปิ มิจฺฉาทิฏฺิ. สา อโยนิโส อภินิเวสลกฺขณา, ปรามาสรสา, มิจฺฉาภินิเวสปจฺจุปฏฺานา, อริยานมทสฺสนกามตาทิปทฏฺานา, ปรมวชฺชาติ ทฏฺพฺพา. ทสวตฺถุกา อนฺตคฺคาหิกา ทิฏฺีติ "สสฺสโต โลโก, อสสฺสโต โลโก, อนฺตฺวา โลโก"ติอาทินยปฺปวตฺตา เอเกกํ โกฏฺาสํ ปติฏฺ กตฺวา คหณวเสน เอวํ ปวตฺตา ทิฏฺิ ทสวตฺถุกา อนฺตคฺคาหิกา ทิฏฺิ. ยา เอวรูปา ทิฏฺีติ ยา เอวํชาติกา ทิฏฺิ. ทิฏฺิคตนฺติ ทิฏฺีสุ คตํ. อิทํ ทสฺสนํ ทฺวาสฏฺิทิฏฺิอนฺโตคธตฺตาติ ทิฏฺิคตํ, ทิฏฺิเยว ทุรติกฺกมนฏฺเน คหนํ ทิฏฺิคหนํ ติณคหนวนคหนปพฺพตคหนานิ วิย. สาสงฺกสปฺปฏิภยฏฺเน ทิฏฺิกนฺตารํ โจรกนฺตารวาฬกนฺตารนิรุทกกนฺตารทุพฺภิกฺขกนฺตารา วิย. สมฺมาทิฏฺิยา วินิวิชฺฌนฏฺเน วิโลมนฏฺเน จ ทิฏฺิวิสูกายิกํ. มิจฺฉาทสฺสนํ หิ อุปฺปชฺชมานํ สมฺมาทสฺสนํ วินิวิชฺฌติ เจว วิโลเมติ จ. กทาจิ สสฺสตสฺส, กทาจิ อุจฺเฉทสฺส คหณโต ทิฏฺิยา วิรูปํ ผนฺทิตนฺติ ทิฏฺิวิปฺผนฺทิตํ. ทิฏฺิคติโก หิ เอกสฺมึ ปติฏฺาตุํ น สกฺโกติ. กทาจิ สสฺสตํ อนุคจฺฉติ, ^๕- กทาจิ อุจฺเฉทํ. ทิฏฺิเยว พนฺธนฏฺเน สญฺโชนนฺติ ทิฏฺิสญฺโชนํ. สุํสุมาราทโย วิย ปุริสํ อารมฺมณํ ทฬฺหํ คณฺหาตีติ คาโห. ปติฏฺหนโต @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. โหติ ^๒ ฉ.ม. เอเกกมฺปิ ^๓ ขุ.ปฏิ. ๓๑/๑๓๐/๑๔๗ @^๔ ฉ.ม. ตสฺมึ กาเยติ อิเม ปาา น ทิสฺสนฺติ ^๕ สี. อนุวตฺตติ, ฉ.ม. อนุสฺสรติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔๕ หน้าที่ ๑๕๘. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=45&page=158&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=45&A=3670&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=45&A=3670&pagebreak=1#p158