อรรถกถาเล่มที่ ๔ หน้าที่ ๙๘.

อีสิกฏฺายิฏฺิโต, ตสฺมา เต ^๑- จ สตฺตา สนฺธาวนฺติ, อิโต อญฺตฺถ คจฺฉนฺตีติ อตฺโถ. สํสรนฺตีติ อปราปรํ สญฺจรนฺติ. จวนฺตีติ เอวํ สงฺขฺยํ คจฺฉนฺติ. ตถา อุปปชฺชนฺตีติ. อฏฺกถายํ ปน ปุพฺเพ "สสฺสโต อตฺตา จ โลโก จา"ติ วตฺวา อิทานิ "เต จ สตฺตา สนฺธาวนฺตี"ติ อาทินา วจเนน อยํ ทิฏฺิคติโก อตฺตนาเยว อตฺตโน วาทํ ภินฺทติ, ทิฏฺิคติกสฺส ทสฺสนํ นาม น นิพทฺธํ, ถุสราสิมฺหิ นิกฺขิตฺตขาณุโก วิย จญฺจลํ, อุมฺมตฺตกปจฺฉิยํ ปูวขณฺฑคูถโคมยาทีนิ วิย เจตฺถ สุนฺทรํปิ อสุนฺทรํปิ โหติเยวาติ วุตฺตํ. อตฺถิ เตฺวว สสฺสติสมนฺติ เอตฺถ สสฺสตีติ นิจฺจํ วิชฺชมานตาย มหาปวึว มญฺติ, ตถาปิ สิเนรุปพฺพตจนฺทิมสุริเย, ตโต เตหิ สมํ อตฺตานํ มญฺมานา อตฺถิ เตฺวว สสฺสติสมนฺติ วทนฺติ. อิทานิ "สสฺสโต อตฺตา จ โลโก จา"ติ อาทิกาย ปฏิญฺาย สาธนตฺถํ เหตุํ ทสฺเสนฺโต "ตํ กิสฺส เหตุ? อหญฺหิ อาตปฺปมนฺวายา"ติ อาทิมาห. ตตฺถ อิมินามหํ เอตํ ชานามีติ อิมินา วิเสสาธิคเมน อหํ เอตํ ปจฺจกฺขโต ชานามิ, น เกวลํ สทฺธามตฺตเกน วทามีติ ทสฺเสติ, มกาโร ปเนตฺถ ปทสนฺธิกรณตฺถํ วุตฺโต. อิทํ ภิกฺขเว ปมํ านนฺติ จตูหิ วตฺถูหีติ วตฺถุสทฺเทน วุตฺเตสุ จตูสุ าเนสุ, อิทํ ปมํ านํ, อิทํ ชาติสตสหสฺสมตฺตานุสฺสรณํ ปมํ การณนฺติ อตฺโถ. [๓๒-๓๓] อุปริวารทฺวเยปิ เอเสว นโย. เกวลํ หิ อยํ วาโร ชาติสตสหสฺสานุสฺสรณวเสน วุตฺโต. อิตเร ทสจตฺตาลีสสํวฏฺฏวิวฏฺฏกปฺปานุสฺสรณวเสน. มนฺทปญฺโ ^๒- หิ ติตฺถิโย อเนกชาติสตสหสฺสมตฺตํ อนุสฺสรติ, มชฺฌิมปญฺโ ทส สํวฏฺฏวิวฏฺฏกปฺปานิ, ติกฺขปญฺโ จตฺตาลีสํ, น ตโต อุทฺธํ. [๓๔] จตุตฺถวาเร: ตกฺกยตีติ ตกฺกี, ตกฺโก วา อสฺส อตฺถีติ ตกฺกี, ตกฺเกตฺวา วิตกฺเกตฺวา ทิฏฺิคาหิโน เอตํ อธิวจนํ. วีมํสาย สมนฺนาคโตติ วีมํสี. วีมํสา นาม ตุลนา รุจฺจนา ขมนา. ยถา หิ ปุริโส ยฏฺิยา อุทกํ วีมํสิตฺวา วีมํสิตฺวา โอตรติ, เอวเมว โย ตุลยิตฺวา รุจฺจิตฺวา ขมาเปตฺวา ทิฏฺึ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ. เตว ^๒ อิ. มนฺทปญฺา

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔ หน้าที่ ๙๘. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=4&page=98&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=4&A=2574&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=4&A=2574&pagebreak=1#p98