อรรถกถาเล่มที่ ๔ หน้าที่ ๑๑๑.

ตณฺหาทิฏฺีนํ วเสน วา ตถา จ อญฺถา จ วิกปฺเปตฺวา วา อิมา สตฺต ทิฏฺิโย อุปฺปนฺนาติ เวทิตพฺพา. [๘๕] ตตฺถ รูปีติ รูปวา. จาตุมฺมหาภูติโกติ จตุมหาภูตมโย. มาตาปิตูนํ เอตนฺติ มาตาเปตฺติกํ. กินฺตํ? สุกฺกโสณิตํ, มาตาเปตฺติเก สมฺภูโต ชาโตติ มาตาเปตฺติกสมฺภโว. อิติ รูปกายสีเสน มนุสฺสตฺตภาวํ "อตฺตา"ติ วทติ. อิตฺเถเกติ อิตฺถํ เอเก, เอวเมเกติ อตฺโถ. [๘๖] ทุติโย ตํ ปฏิกฺขิปิตฺวา ทิพฺพตฺตภาวํ วทติ. ทิพฺโพติ เทวโลเก สมฺภูโต. กามาวจโรติ ฉกามาวจรเทวปริยาปนฺโน. กวฬิงฺการาหารํ ^๑- ภกฺขยตีติ กวฬิงฺการาหารภกฺโข. [๘๗] มโนมโยติ ฌานมเนน นิพฺพตฺโต. สพฺพงฺคปจฺจงฺคีติ สพฺพองฺคปจฺจงฺคยุตฺโต. อหีนินฺทริโยติ ปริปุณฺณินฺทฺริโย. ยานิ พฺรหฺมโลเก อตฺถิ, เตสํ วเสน, อิตเรสญฺจ สณฺานวเสเนตํ วุตฺตํ. [๘๘-๙๒] สพฺพโส รูปสญฺานํ สมติกฺกมาติ อาทีนํ อตฺโถ วิสุทธิมคฺเค วุตฺโต. อากาสานญฺจายตนุปโคติ อาทีสุ ปน อากาสานญฺจายตนภวํ อุปคโตติ เอวมตฺโถ เวทิตพฺโพ. เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวาติ. ทิฏฺธมฺมนิพฺพานวาทวณฺณนา [๙๓] ทิฏฺธมฺมนิพฺพานวาเท "ทิฏฺธมฺโม"ติ ปจฺจกฺขธมฺโม วุจฺจติ, ตตฺถ ตตฺถ ปฏิลทฺธตฺตภาวสฺเสตํ อธิวจนํ, ทิฏฺธมฺเม นิพฺพานํ ทิฏฺธมฺมนิพฺพานํ, อิมสฺมึเยว อตฺตภาเว ทุกฺขวูปสโมติ ^๒- อตฺโถ, ตํ วทนฺตีติ ทิฏฺธมฺมนิพฺพานวาทา, ปรมทิฏฺธมฺมนิพฺพานนฺติ ปรมํ ทิฏฺธมฺมนิพฺพานํ, อุตฺตมนฺติ อตฺโถ. [๙๔] ปญฺจหิ กามคุเณหีติ มนาปปิยรูปาทีหิ ปญฺจหิ กามโกฏฺาเสหิ, พนฺธเนหิ วา. สมปฺปิโตติ สุฏฺุ อปฺปิโต อลฺลีโน หุตฺวา. สมงฺคีภูโตติ สมนฺนาคโต. ปริจาเรตีติ เตสุ กามคุเณสุ ยถาสุขํ อินฺทฺริยานิ จาเรติ สญฺจาเรติ อิโตจิโตจ อุปเนติ. อถวา: ปลทฺธติ รมติ กีฬติ. เอตฺถ จ ทุวิธา กามคุณา มานุสกา ^๓- @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม.,อิ. กวฬีการํ. ^๒ ฉ.ม.,อิ. ทุกฺขวูปสมนนฺติ. ^๓ ก.ม. มานุสิกา.

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๔ หน้าที่ ๑๑๑. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=4&page=111&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=4&A=2908&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=4&A=2908&pagebreak=1#p111