อรรถกถาเล่มที่ ๓ ภาษาบาลี อักษรไทย
วินย.อ. (สมนฺต.๓)
หน้าที่ ๕๓๕-๕๓๘.

หน้าที่ ๕๓๕.
วิภตฺตเมว ฯ ยํ ปเนตํ อปุพฺพํ ตตฺถ เอกํ เภทนกนฺติ สูจิฆรํ ฯ
เอกํ อุทฺทาลนกนฺติ ตูโลนทฺธมญฺจปีฐํ ฯ โสรสาติ โสฬส ฯ
ชานนฺติ ปญฺญตฺตาติ ชานนฺติ เอวํ วตฺวา ปญฺญตฺตา ฯ เต เอวํ
เวทิตพฺพา ชานํ สงฺฆิกํ ลาภํ ปริณตํ อตฺตโน ปริณาเมยฺย ชานํ
ปุพฺพูปคตํ ภิกฺขุํ อนูปขชฺช นิสชฺชํ กปฺเปยฺย ชานํ สปฺปาณกํ
อุทกํ ติณํ วา มตฺติกํ วา สิญฺเจยฺย วา สิญฺจาเปยฺย วา ชานํ
ภิกฺขุนีปริปาจิตํ ปิณฺฑปาตํ ภุญฺเชยฺย ชานํ อาสาทนาเปกฺโข
ภุตฺตสฺมึ ปาจิตฺติยํ ชานํ สปฺปาณกํ อุทกํ ปริภุญฺเชยฺย ชานํ
ยถาธมฺมํ นีหตาธิกรณํ ชานํ ทุฏฺฐุลฺลํ อาปตฺตึ ปฏิจฺฉาเทยฺย
ชานํ อูนวีสติวสฺสํ ปุคฺคลํ อุปสมฺปาเทยฺย ชานํ เถยฺยสตฺเถน
สทฺธึ ชานํ ตถาวาทินา ภิกฺขุนา อกฏานุธมฺเมน ชานํ ตถานาสิตํ
สมณุทฺเทสํ ชานํ สงฺฆิกํ ลาภํ ปริณตํ ปุคฺคลสฺส ปริณาเมยฺย
ชานํ ปาราชิกํ ธมฺมํ อชฺฌาปนฺนํ ภิกฺขุนึ เนว อตฺตนา โจเทยฺย
ชานํ โจรึ วชฺฌวิทิตํ อนปโลเกตฺวา ชานํ สภิกฺขุกํ อารามํ
อนาปุจฺฉา ปวิเสยฺยาติ ฯ
     {๓๓๘} อิทานิ สาธารณํ อสาธารณนฺติ อิมํ ปุริมํ ปญฺหํ วิสฺสชฺเชนฺโต
วีสํ เทฺว สตานีติอาทิมาห ฯ
     ตตฺถ ภิกฺขุนีหิ อสาธารเณสุ ฯ ฉ สงฺฆาทิเสสาติ วิสฏฺฐิ
กายสํสคฺโค ทุฏฺฐุลฺลํ อตฺตกามํ กุฏี วิหาโรติ ฯ เทฺวอนิยเตหิ
อฏฺฐิเมติ ทฺวีหิ อนิยเตหิ สทฺธึ อฏฺฐ อิเม ฯ นิสฺสคฺคิยา ทฺวาทสาติ
โธวนํ จ ปฏิคฺคโห โกเสยฺยํ สุทฺธํ เทฺว ภาคา ฉพฺพสฺสานิ นิสีทนํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๕๓๖.
เทฺว โลมา ปฐโม ปตฺโต วสฺสิกา อารญฺญเกน วาติ อิเม
ทฺวาทส ฯ ทฺวาวีสติ ขุทฺทกาติ สกโล ภิกฺขุนีวคฺโค ปรมฺปรา จ
โภชนํ อนติริตฺตํ อภิหฏฺฐุํ ปณีตญฺจ อเจลกํ โอนํ ทุฏฺฐุลฺลจฺฉาทนํ
มาตุคาเมน สทฺธึ ยา จ อนิกฺขนฺตราชเก สนฺตํ ภิกฺขุํ อนาปุจฺฉา
วิกาเล คามปฺปเวสนํ นิสีทเน จ ยา สิกฺขา วสฺสิกา ยา จ
สาฏิกา ทฺวาวีสติ อิมา สิกฺขา ขุทฺทเกสุ ปกาสิตาติ ฯ
     ภิกฺขูหิ อสาธารเณสุปิ ฯ สงฺฆมฺหา ทส นิสฺสเรติ สงฺฆมฺหา
ทส นิสฺสาริยตีติ เอวํ วิภงฺเค วุตฺตา ฯ มาติกายํ ปน นิสฺสารณียํ
สงฺฆาทิเสสนฺติ เอวํ อาคตา ทส ฯ นิสฺสคฺคิยานิ ทฺวาทสาติ
ภิกฺขุนีวิภงฺเค วิภตฺตานิ นิสฺสคฺคิยาเนว ฯ ขุทฺทกาปิ ตตฺถ วิภตฺตขุทฺทกา
เอว ฯ ตถา อฏฺฐ ปาฏิเทสนียา อิติ สตญฺเจว ตึสญฺจ สิกฺขา
ภิกฺขุนีนํ ภิกฺขูหิ อสาธารณา ฯ เสสํ อิมสฺมึ สาธารณวิสฺสชฺชเน
อุตฺตานเมว ฯ
     อิทานิ วิภตฺติโย จ เยหิ สมเถหิ สมฺมนฺตีติ อิมํ ปญฺหํ
วิสฺสชฺเชนฺโต อฏฺเฐว ปาราชิกาติอาทิมาห ฯ ตตฺถ ทุราสทาติ
อิมินา เตสํ สปฺปฏิภยตํ ทสฺเสติ ฯ กณฺหสปฺปาทโย วิย หิ เอเต
ทุราสทา ทุรุปคมนา ทุราสชฺชนา อาปชฺชิยมานา มูลจฺเฉทาย
สํวตฺตนฺติ ฯ ตาลวตฺถุสมูปมาติ สพฺพํ ตาลํ อุทฺธริตฺวา ตาลสฺส
วตฺถุมตฺตกรเณน สมูปมา ฯ ยถา วตฺถุมตฺตกโต ตาโล น ปุน
ปากติโก โหติ เอวํ น ปุน ปากติกา โหนฺติ ฯ เอวํ สาธารณํ
อุปมํ ทสฺเสตฺวา ปุน เอเกกสฺส วุตฺตอุปมํ ทสฺเสนฺโต
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๕๓๗.
ปณฺฑุปลาโสติอาทิมาห ฯ อวิรูฬฺหิ ภวนฺติ เตติ ยถา เอเต
ปณฺฑุปลาสาทโย ปุน หริตาทิภาเวน อวิรูฬฺหิธมฺมา โหนฺติ เอวํ
ปาราชิกาปิ ปุน ปกติสีลภาเวน อวิรูฬฺหิธมฺมา โหนฺตีติ อตฺโถ ฯ
เอตฺตาวตา วิภตฺติโย จ เยหิ สมเถหิ สมฺมนฺตีติ เอตฺถ อิมา
ตาว อฏฺฐ ปาราชิกวิภตฺติโย เกหิจิ สมเถหิ น สมฺมนฺตีติ
เอวํ ทสฺสิตํ โหติ ฯ
     ยา ปน วิภตฺติโย สมฺมนฺติ ตา ทสฺเสตุํ เตวีสํ สงฺฆาทิเสสาติอาทิ
วุตฺตํ ฯ ตตฺถ ตีหิ สมเถหีติ สพฺพสงฺคาหิกวจนเมตํ ฯ
สงฺฆาทิเสสา หิ ทฺวีเหว สมเถหิ วูปสมฺมนฺติ น ติณวตฺถารเกน ฯ
เสสา ตีหิปิ สมฺมนฺติ ฯ
     เทฺว อุโปสถา เทฺว ปวารณาติ อิทํ ภิกฺขูนํ จ ภิกฺขุนีนํ จ
วเสน วุตฺตํ วิภตฺติมตฺตทสฺสนวเสเนว เจตํ วุตฺตํ น สมเถหิ
วูปสมนวเสน ฯ ภิกฺขุอุโปสโถ ภิกฺขุนีอุโปสโถ ภิกฺขุปวารณา
ภิกฺขุนีปวารณาติ อิมาปิ หิ จตสฺโส วิภตฺติโย วิภชนานีติ อตฺโถ ฯ
จตฺตาริ กมฺมานีติ อธมฺเมน วคฺคาทีนิ อุโปสถกมฺมานิ ฯ ปญฺเจว
อุทฺเทสา จตุโร ภวนฺติ อนญฺญถาติ ภิกฺขูนํ ปญฺจ อุทฺเทสา
ภิกฺขุนีนํ จตุโร ภวนฺติ อญฺญถา น ภวนฺติ ฯ อิมา อปราปิ
วิภตฺติโย อาปตฺติกฺขนฺธา จ ภวนฺติ สตฺต อธิกรณานิ จตฺตารีติ
อิมา ปน วิภตฺติโย สมเถหิ สมฺมนฺติ ตสฺมา สตฺตหิ สมเถหีติ-
อาทิมาห ฯ อถวา เทฺว อุโปสถา เทฺว ปวารณา จตฺตาริ
กมฺมานิ จ ปญฺเจว อุทฺเทสา จตุโร ภวนฺติ อนญฺญถาติ อิมาปิ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๕๓๘.
หิ วิภตฺติโย นิสฺสาย นสฺสนฺเตเต วินสฺสนฺเตเตติอาทินา นเยน
ยา อาปตฺติโย อุปฺปชฺชนฺติ ตา ยสฺมา วุตฺตปฺปกาเรเหว สมเถหิ
สมฺมนฺติ ตสฺมา ตมฺมูลิกานํ อาปตฺตีนํ สมถทสฺสนตฺถํปิ ตา
วิภตฺติโย วุตฺตาติ เวทิตพฺพา ฯ กิจฺจํ เอเกนาติ กิจฺจาธิกรณํ เอเกน
สมเถน สมฺมติ ฯ {๓๓๙} เอวํ ปุจฺฉานุกฺกเมน สพฺพปญฺเห วิสฺสชฺเชตฺวา
อิทานิ อาปตฺติกฺขนฺธา จ ภวนฺติ สตฺตาติ เอตฺถ สงฺคหิตอาปตฺติกฺ-
ขนฺธานํ ปจฺเจกํ นิพฺพจนมตฺตํ ทสฺเสนฺโต ปาราชิกนฺติอาทิมาห ฯ
ตตฺถ ปาราชิกนฺติ ปฐมคาถาย อยมตฺโถ ฯ ยทิทํ ปุคฺคลาปตฺติ-
สิกฺขาปทปาราชิเกสุ อาปตฺติปาราชิกํ นาม วุตฺตํ ตํ อาปชฺชนฺโต
ปุคฺคโล ยสฺมา ปาราชิโก ปราชยมาปนฺโน สทฺธมฺมา จุโตปรทฺโธ
ภฏฺโฐ นิรงฺกโต จ โหติ ฯ อนีหเฏ ตสฺมึ ปุคฺคเล ปุน อุโปสถ-
ปวารณาทิเภโท สํวาโส นตฺถิ ฯ เตเนตํ อิติวุจฺจตีติ เตน การเณน
เอตํ อาปตฺติปาราชิกํ ปาราชิกนฺติ วุจฺจติ ฯ อยํ เหตฺถ สงฺเขปตฺโถ
ยสฺมา ปาราชิโก โหติ เอเตน ตสฺมา เอตํ ปาราชิกนฺติ วุจฺจติ ฯ
     ทุติยคาถายปิ พฺยญฺชนํ อนาทิยิตฺวา อตฺถมตฺตเมว ทสฺเสตุํ สงฺโฆว
เทติ ปริวาสนฺติอาทิ วุตฺตํ ฯ อยํ ปเนตฺถ อตฺโถ ฯ อิมํ อาปตฺตึ
อาปชฺชิตฺวา วุฏฺฐาตุกามสฺส ยนฺตํ อาปตฺติวุฏฺฐานํ อาทิมฺหิ เจว
ปริวาสทานตฺถาย อาทิโต เสเส จ มชฺเฌ มานตฺตทานตฺถาย มูลาย
ปฏิกสฺสเนน วา สห มานตฺตทานตฺถาย อวสาเน อพฺภานตฺถาย จ
สงฺโฆ อิจฺฉิตพฺโพ ฯ น เหตฺถ เอกํปิ กมฺมํ วินา สงฺเฆน
สกฺกา กาตุนฺติ ฯ สงฺโฆ อาทิมฺหิ เจว เสเส จ อิจฺฉิตพฺโพ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๓ หน้าที่ ๕๓๕-๕๓๘.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=3&page=535&pages=4&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=3&A=10892&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=3&A=10892&modeTY=2&pagebreak=1#p535