อรรถกถาเล่มที่ ๓ ภาษาบาลี อักษรไทย
วินย.อ. (สมนฺต.๓)
หน้าที่ ๔๘๙-๔๙๒.

หน้าที่ ๔๘๙.
                     เอกุตฺตริกวณฺณนา
                       --------
     {๓๒๑} อาปตฺติกรา ธมฺมา ชานิตพฺพาติอาทิมฺหิ เอกุตฺตริกนเย ฯ
อาปตฺติกรา ธมฺมา นาม ฉ อาปตฺติสมุฏฺานานิ ฯ เอเตสญฺหิ
วเสน ปุคฺคโล อาปตฺตึ อาปชฺชติ ฯ ตสฺมา อาปตฺติกราติ วุตฺตา ฯ
อนาปตฺติตกรา นาม สตฺต สมถา ฯ อาปตฺติ ชานิตพฺพาติ ตสฺมึ
ตสฺมึ สิกฺขาปเท จ วิภงฺเค จ วุตฺตา อาปตฺติ ชานิตพฺพา ฯ
อนาปตฺตีติ อนาปตฺติ ภิกฺขุ อสาทิยนฺตสฺสาติอาทินา นเยน
อนาปตฺติ ชานิตพฺพา ฯ ลหุกาติ ลหุเกน วินยกมฺเมน วิสุชฺฌนโต
ปญฺจวิธา อาปตฺติ ฯ ครุกาติ ครุเกน วินยกมฺเมน วิสุชฺฌนโต
สงฺฆาทิเสสาปตฺติ เกนจิ อากาเรน อนาปตฺติภาวํ อุปเนตุํ
อสกฺกุเณยฺยโต ปาราชิกาปตฺติ จ ฯ สาวเสสาติ เปตฺวา ปาราชิกํ
เสสา ฯ อนวเสสาติ ปาราชิกาปตฺติ ฯ เทฺว อาปตฺติกฺขนฺธา
ทุฏฺุลฺลา ฯ อวเสสา อทุฏฺุลฺลา ฯ สปฺปฏิกมฺมทุกํ สาวเสส-
ทุกสทิสํ เทสนาคามินีทุกํ ลหุกทุกสงฺคหิตํ ฯ อนฺตรายิกาติ
สตฺตปิ อาปตฺติโย ฯ สญฺจิจฺจ วีติกฺกนฺตา สคฺคนฺตรายญฺเจว
โมกฺขนฺตรายญฺจ กโรนฺตีติ อนฺตรายิกา ฯ อชานนฺเตน วีติกฺกนฺตา
ปน ปณฺณตฺติวชฺชาปตฺติ เนว สคฺคนฺตรายํ น โมกฺขนฺตรายํ
กโรตีติ อนนฺตรายิกา ฯ อนฺตรายิกํ อาปนฺนสฺสาปิ เทสนาคามินึ
เทเสตฺวา วุฏฺานคามินิโต วุฏฺาย สุทฺธิปฺปตฺตสฺส สามเณรภูมิยํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๙๐.
ิตสฺส จ อวาริโต สคฺคโมกฺขมคฺโคติ ฯ สาวชฺชปญฺตฺตีติ
โลกวชฺชา ฯ อนวชฺชปญฺตฺตีติ ปณฺณตฺติวชฺชา ฯ กิริยโต
สมุฏฺิตา นาม ยํ กโรนฺโต อาปชฺชติ ปาราชิกาปตฺติ วิย ฯ
อกิริยโตติ ยํ อกโรนฺโต อาปชฺชติ จีวรอนธิฏฺานาปตฺติ วิย ฯ
กิริยากิริยโตติ ยํ กโรนฺโต จ อกโรนฺโต จ อาปชฺชติ กุฏิการาปตฺติ
วิย ฯ ปุพฺพาปตฺตีติ ปมํ อาปนฺนาปตฺติ ฯ อปราปตฺตีติ
ปาริวาสิกาทีหิ ปจฺฉา อาปนฺนา ฯ ปุพฺพาปตฺตีนํ อนฺตราปตฺติ นาม
มูลวิสุทฺธิยา อนฺตราปตฺติ ฯ อปราปตฺตีนํ อนฺตราปตฺติ นาม
อคฺฆวิสุทฺธิยา อนฺตราปตฺติ ฯ กุรุนฺทิยํ ปน ปุพฺพาปตฺติ นาม
ปมํ อาปนฺนา อปราปตฺติ นาม มานตฺตารหกาเล อาปนฺนา
ปุพฺพาปตฺตีนํ อนฺตราปตฺติ นาม ปริวาเส อาปนฺนา อปราปตฺตีนํ
อนฺตราปตฺติ นาม มานตฺตจาเร อาปนฺนาติ วุตฺตํ ฯ อิทํปิ เอเกน
ปริยาเยน ยุชฺชติ ฯ เทสิตา คณนูปิกา นาม ยา ธุรนิกฺเขปํ
กตฺวา ปุน น อาปชฺชิสฺสามีติ เทสิตา โหติ ฯ อคณนูปิกา นาม
ยา ธุรนิกฺเขปํ อกตฺวา สอุสฺสาเหเนว จิตฺเตน อปริสุทฺเธน เทสิตา
โหติ ฯ อยํ หิ เทสิตาปิ เทสิตคณนํ น อุเปติ ฯ อฏฺเม
วตฺถุสฺมึ ภิกฺขุนิยา ปาราชิกเมว โหติ ฯ ปญฺตฺติ ชานิตพฺพาติ-
อาทีสุ นวสุ ปเทสุ ปมปาราชิกปุจฺฉาย วุตฺตนเยเนว วินิจฺฉโย
เวทิตพฺโพ ฯ ถุลฺลวชฺชาติ ถุลฺลโทเส ปญฺตฺตา ครุกาปตฺติ ฯ
อถุลฺลวชฺชาติ ลหุกาปตฺติ ฯ คิหิปฏิสญฺุตฺตาติ สุธมฺมตฺเถรสฺส
อาปตฺติ ยา จ ธมฺมิกสฺส ปฏิสฺสวสฺส อสจฺจาปเน อาปตฺติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๙๑.
อวเสสา น คิหิปฏิสญฺุตฺตา ฯ ปญฺจานนฺตริยกมฺมาปตฺติ นิยตา ฯ
เสสา อนิยตา ฯ อาทิกโรติ สุทินฺนตฺเถราทิ อาทิกมฺมิโก ฯ
อนาทิกโรติ มกฺกฏีสมณาทิ อนุปญฺตฺตการโก ฯ อนิจฺจาปตฺติโก
นาม โย กทาจิ กรหจิ อาปตฺตึ อาปชฺชติ ฯ อภิณฺหาปตฺติโก
นาม โย นิจฺจํ อาปชฺชติ ฯ โจทโก นาม โย วตฺถุนา วา
อาปตฺติยา วา ปรํ โจเทติ ฯ โย ปน เอวํ โจทิโต อยํ
จุทิตโก นาม ฯ ปญฺจทสสุ ธมฺเมสุ อปฺปติฏฺหิตฺวา อภูเตน
วตฺถุนา โจเทนฺติ อธมฺมโจทโก นาม ฯ เตน ตถา โจทิโต
อธมฺมจุทิตโก นาม ฯ วิปริยาเยน ธมฺมโจทกจุทิตกา เวทิตพฺพา ฯ
มิจฺฉตฺตนิยเตหิ วา สมฺมตฺตนิยเตหิ วา ธมฺเมหิ สมนฺนาคโต
นิยโต ฯ วิปรีโต อนิยโต ฯ สาวกา ภพฺพาปตฺติกา นาม ฯ
พุทฺธา จ ปจฺเจกพุทฺธา จ อภพฺพาปตฺติกา นาม ฯ อุกฺเขปนีย-
กมฺมกโต อุกฺขิตฺตโก นาม ฯ อวเสสจตุพฺพิธตชฺชนียาทิกมฺมกโต
อนุกฺขิตฺตโก นาม ฯ อยํ หิ อุโปสถํ วา ปวารณํ วา
ธมฺมปริโภคํ วา อามิสปริโภคํ วา น โกเปติ ฯ เมตฺติยํ ภิกฺขุนึ
นาเสถ ทูสโก นาเสตพฺโพ กณฺฏโก สมณุทฺเทโส นาเสตพฺโพติ
เอวํ ลิงฺคทณฺฑกมฺมสํวาสนาสนาหิ นาสิโตว นาสิตโก นาม ฯ
เสสา สพฺเพ อนาสิตกา ฯ เยน สทฺธึ อุโปสถาทิโก สํวาโส
อตฺถิ อยํ สมานสํวาสโก ฯ อิตโร นานาสํวาสโก ฯ โส
กมฺมนานาสํวาสโก ลทฺธินานาสํวาสโกติ ทุวิโธ โหติ ฯ ปนํ
ชานิตพฺพนฺติ เอกํ ภิกฺขเว อธมฺมิกํ ปาฏิโมกฺขฏฺปนนฺติอาทินา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๙๒.
นเยน วุตฺตํ ปาฏิโมกฺขฏฺปนํ ชานิตพฺพนฺติ ฯ
                   เอกกวณฺณนา นิฏฺิตา ฯ
     {๓๒๒} ทุเกสุ ฯ สจิตฺตกา อาปตฺติ สญฺาวิโมกฺขา อจิตฺตกา
โนสญฺาวิโมกฺขา ฯ ลทฺธสมาปตฺติกสฺส อาปตฺติ นาม
ภูตาโรจนาปตฺติ ฯ อลทฺธสมาปตฺติกสฺส อภูตาโรจนาปตฺติ ฯ
สทฺธมฺมปฏิสญฺุตฺตา นาม ปทโสธมฺมาทิกา ฯ อสทฺธมฺมปฏิสญฺุตฺตา นาม
ทุฏฺุลฺลวาจาปตฺติ ฯ สปริกฺขารปฏิสญฺุตฺตา นาม นิสฺสคฺคิยวตฺถุโน
อนิสฺสชฺชิตฺวาปริโภเค ปตฺตจีวรานํนิทหเน กิลิฏฺจีวรานํอโธวเน
มลคฺคหิตสฺส ปตฺตสฺส อปจเนติ เอวํ อยุตฺตปริโภเค อาปตฺติ ฯ
ปรปริกฺขารปฏิสญฺุตฺตา นาม สงฺฆิกมญฺจปีาทีนํ อชฺโฌกาเส
สนฺถรณอนาปุจฺฉาคมนาทีสุ อาปชฺชิตพฺพา อาปตฺติ ฯ สปุคฺคล-
ปฏิสญฺุตฺตา นาม มุทุปิฏฺิกสฺส ลมฺพิสฺส อุรุนา องฺคชาตํ
ปีเฬนฺตสฺสาติอาทินา นเยน วุตฺตาปตฺติ ฯ ปรปุคฺคลปฏิสญฺุตฺตา นาม
เมถุนธมฺม กายสํสคฺค ปหารทานาทีสุ วุตฺตาปตฺติ ฯ สิขิรณีสีติ สจฺจํ
ภณนฺโต ครุกํ อาปชฺชติ ฯ สมฺปชานมุสาวาเท ปาจิตฺติยนฺติ มุสา
ภณนฺโต ลหุกํ ฯ อภูตาโรจเน มุสา ภณนฺโต ครุกํ ฯ ภูตาโรจเน
สจฺจํ ภณนฺโต ลหุกํ ฯ สงฺฆกมฺมํ วคฺคํ กริสฺสามีติ อนฺโตสีมาย
เอกมนฺเต นิสีทนฺโต ภูมิคโต อาปชฺชติ นาม ฯ สเจ ปน
องฺคุลิมตฺตํปิ อากาเส ติฏฺเยฺย น อาปชฺเชยฺย ฯ เตน วุตฺตํ
โน เวหาสคโตติ ฯ เวหาสกุฏิยา อาหจฺจ ปาทกํ มญฺจํ วา ปี วา
อภินิสีทนฺโต เวหาสคโต อาปชฺชติ นาม ฯ สเจ ปน ตํ ภูมิยํ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๓ หน้าที่ ๔๘๙-๔๙๒.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=3&page=489&pages=4&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=3&A=9958&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=3&A=9958&pagebreak=1#p489