อรรถกถาเล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๗๘.

ตตฺถ เอกธมฺโมติ เอโก อกุสโล มหาสาวชฺชธมฺโม. โลเกติ สตฺตโลเก. อุปฺปชฺชมาโน อุปฺปชฺชตีติ เอตฺถ เภทสํวตฺตนิเกสุ ภณฺฑนาทีสุ สํเฆ อุปฺปนฺเนสุปิ "ธมฺโม อธมฺโม"ติอาทีสุ อฏฺฐารสเภทกรวตฺถูสุ ยสฺส กสฺสจิ ทีปนวเสน โวหรนฺเตสุปิ ตตฺถ รุจิชนนตฺถํ อนุสฺสาเวนฺเตสุปิ อนุสฺสาเวตฺวา สลากาย คาหิตายปิ สํฆเภโท อุปฺปชฺชมาโน นาม โหติ, สลากาย ปน คาหิตาย จตฺตาโร วา อติเรกา วา ยทา อาเวณิกํ อุทฺเทสํ วา สํฆกมฺมํ วา กโรนฺติ, ตทา สํฆเภโท อุปฺปชฺชติ นาม. กเต ปน ตสฺมึ สํฆเภโท อุปฺปนฺโน นาม. กมฺมํ อุทฺเทโส โวหาโร อนุสฺสาวนา สลากคฺคาโหติ อิเมสุ หิ ปญฺจสุ สํฆสฺส เภทการเณสุ กมฺมํ วา อุทฺเทโส วา ปมาณํ, โวหารานุสฺสาวนสลากคฺคาหา ปน ปุพฺพภาคาติ. พหุชนาหิตายาติอาทีสุ มหาชนสฺส ฌานมคฺคาทิสมฺปตฺตินิวารเณน อหิตาย, สคฺคสมฺปตฺตินิวารเณน อสุขาย, อปายูปปตฺติเหตุภาเวน อนตฺถาย. อกุสลธมฺมวเสน วา อหิตาย, หิตมตฺตสฺสปิ อภาวา สุคติยมฺปิ นิพฺพตฺตนกกายิกเจตสิกทุกฺขาย อุปฺปชฺชตีติ สมฺพนฺโธ. เทวมนุสฺสานนฺติ อิทํ "พหุโน ชนสฺสา"ติ วุตฺเตสุ อุกฺกฏฺฐปุคฺคลนิทฺเทโส. อปโร นโย:- พหุชนาหิตายาติ พหุชนสฺส มหโต สตฺตนิกายสฺส อหิตตฺถาย, ทิฏฺฐธมฺมิกสมฺปรายิกอนตฺถายาติ อตฺโถ. อสุขายาติ ทิฏฺฐธมฺมิกสมฺปรายิกอสุขตฺถาย, ทุวิธทุกฺขตฺถายาติ อตฺโถ อนตฺถายาติ ปรมตฺถปฏิกฺเขปาย. นิพฺพานํ หิ ปรมตฺโถ, ตโต อุตฺตรึ อตฺโถ นตฺถิ. อหิตายาติ มคฺคปฏิกฺเขปาย. นิพฺพานสมฺปาปกมคฺคโต หิ อุตฺตรึ หิตํ นาม นตฺถิ. ทุกฺขายาติ อริยสุขวิราธเนน วฏฺฏทุกฺขตาย. เย หิ อริยสุขโต วิรทฺธา ตํ อธิคนฺตุํ อภพฺพา, เต วฏฺฏทุกฺเข ปริพฺภมนฺติ, อริยสุขโต จ อุตฺตรึ สุขํ นาม นตฺถิ. วุตฺตเญฺหตํ "อยํ สมาธิ ปจฺจุปฺปนฺนสุโข เจว อายติญฺจ สุขวิปาโก"ติ. ^๑- @เชิงอรรถ: ^๑ ที.ปา. ๑๑/๓๕๕/๒๔๙, องฺ.ปญฺจก. ๒๒/๒๗/๒๕

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๗๘. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=27&page=78&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=27&A=1696&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=27&A=1696&modeTY=2&pagebreak=1#p78