อรรถกถาเล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๕๙.

สพฺพสพฺพสฺมึ อาคโต. "สพฺเพสํ โว สาริปุตฺตา สุภาสิตํ ปริยาเยนา"ติอาทีสุ ^๑- ปเทสสพฺพสฺมึ. "สพฺพํ โว ภิกฺขเว เทเสสฺสามิ, จกฺขุญฺเจว รูปญฺจ ฯเปฯ มนญฺเจว ธมฺเม จา"ติ ^๒- เอตฺถ อายตนสพฺพสฺมึ. "สพฺพธมฺมมูลปริยายํ โว ภิกฺขเว เทเสสฺสามี"ติอาทีสุ ^๓- สกฺกายสพฺพสฺมึ. ตตฺถ สพฺพสพฺพสฺมึ อาคโต นิปฺปเทสวิสโย, อิตเรสุ ตีสุปิ อาคโต สปฺปเทสวิสโย. อิธ ปน สกฺกายสพฺพสฺมึ เวทิตพฺโพ. วิปสฺสนาย อารมฺมณภูตา เตภูมกธมฺมา หิ อิธ "สพฺพนฺ"ติ อนวเสสโต คหิตา. อนภิชานนฺติ "อิเม ธมฺมา กุสลา, อิเม อกุสลา, อิเม สาวชฺชา, อิเม อนวชฺชา"ติอาทินา "อิเม ปญฺจกฺขนฺธา, อิมานิ ทฺวาทสายตนานิ, อิมา อฏฺารส ธาตุโย, อิทํ ทุกฺขํ อริยสจฺจํ, อยํ ทุกฺขสมุทโย อริยสจฺจนฺ"ติ จ อาทินา สพฺเพ อภิญฺเยฺเย ธมฺเม อวิปรีตสภาวโต อนภิชานนฺโต อภิวิสิฏฺเน าเณน น ชานนฺโต. อปริชานนฺติ น ปริชานนฺโต. โย หิ สพฺพํ เตภูมกธมฺมชาตํ ปริชานาติ, โส ตีหิ ปริญฺาหิ ปริชานาติ าตปริญฺาย ตีรณปริญฺาย ปหานปริญฺาย. ตตฺถ กตมา าตปริญฺา? สพฺพํ เตภูมกํ นามรูปํ "อิทํ รูปํ, เอตฺตกํ รูปํ, น อิโต ภิยฺโย. อิทํ นามํ, เอตฺตกํ นามํ, น อิโต ภิยฺโย"ติ ภูตปฺปสาทาทิปฺปเภทํ รูปํ ผสฺสาทิปฺปเภทํ นามญฺจ ลกฺขณรสปจฺจุปฏฺานปทฏฺานโต ววตฺถเปติ, ตสฺส อวิชฺชาทิกญฺจ ปจฺจยํ ปริคฺคณฺหาติ, อยํ าตปริญฺา. กตมา ตีรณปริญฺา? เอวํ าตํ กตฺวา ตํ สพฺพํ ตีเรติ อนิจฺจโต ทุกฺขโต โรคโตติ ทฺวาจตฺตาลีสาย อากาเรหิ, อยํ ตีรณปริญฺา. กตมา ปหานปริญฺา? เอวํ ตีรยิตฺวา อคฺคมคฺเคน สพฺพสฺมึ ฉนฺทราคํ ปชหติ, อยํ ปหานปริญฺา. @เชิงอรรถ: ^๑ ม.มู. ๑๒/๓๔๕/๓๐๕ ^๒ สํ.สฬา. ๑๘/๒๔/๑๙ ^๓ ม.มู. ๑๒/๑/๑

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๕๙. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=27&page=59&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=27&A=1293&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=27&A=1293&pagebreak=1#p59