อรรถกถาเล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๒๕๑.

๓. นิสฺสรณิยสุตฺตวณฺณนา [๗๒] ตติเย นิสฺสรณิยาติ นิสฺสรณปฏิสํยุตฺตา. ธาตุโยติ สตฺตสุญฺสภาวา. กามานนฺติ กิเลสกามานญฺเจว วตฺถุกามานญฺจ. อถ วา กามานนฺติ กิเลสกามานํ. กิเลสกามโต หิ นิสฺสรณา วตฺถุกาเมหิปิ นิสฺสรณํเยว โหติ, น อญฺถา. วุตฺตเญฺหตํ:- "น เต กามา ยานิ จิตฺรานิ โลเก สงฺกปฺปราโค ปุริสสฺส กาโม ติฏฺนฺติ จิตฺรานิ ตเถว โลเก อเถตฺถ ธีรา วินยนฺติ ฉนฺทนฺ"ติ. ^๑- นิสฺสรณนฺติ อปคโม. เนกฺขมฺมนฺติ ปมชฺฌานํ, วิเสสโต ตํ อสุภารมฺมณํ ทฏฺพฺพํ. โย ปน ตํ ฌานํ ปาทกํ กตฺวา สงฺขาเร สมฺมสิตฺวา ตติยมคฺคํ ปตฺวา อนาคามิมคฺเคน นิพฺพานํ สจฺฉิกโรติ, ตสฺส จิตฺตํ อจฺจนฺตเมว กาเมหิ นิสฺสฏนฺติ อิทํ อุกฺกฏฺโต กามานํ นิสฺสรณํ เวทิตพฺพํ. รูปานนฺติ รูปธมฺมานํ, วิเสเสน สทฺธึ อารมฺมเณหิ กุสลวิปากกิริยาเภทโต สพฺเพสํ รูปาวจรธมฺมานํ. อารุปฺปนฺติ อรูปาวจรชฺฌานํ. เกจิ ปน "กามานนฺ"ติ ปทสฺส "สพฺเพสํ กามาวจรธมฺมานนฺ"ติ อตฺถํ วทนฺติ, "เนกฺขมฺมนฺ"ติ จ "ปญฺจ รูปาวจรชฺฌานานี"ติ. ตํ อฏฺกถาสุ นตฺถิ, น ยุชฺชติ จ. ภูตนฺติ ชาตํ. สงฺขตนฺติ สเมจฺจ สมฺภุยฺย ปจฺจเยหิ กตํ. ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนนฺติ การณโต นิพฺพตฺตํ. ตีหิปิ ปเทหิ เตภูมเก ธมฺเม อนวเสสโต ปริยาทิยติ. นิโรโธติ นิพฺพานํ. เอตฺถ จ ปมาย ธาตุยา กามปริญฺา วุตฺตา, ทุติยาย รูปปริญฺา, ตติยาย สพฺพสงฺขตปริญฺา สพฺพภวสมติกฺกโม วุตฺโต. @เชิงอรรถ: ^๑ องฺ.ฉกฺก. ๒๒/๓๓๔/๔๖๐

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๒๕๑. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=27&page=251&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=27&A=5516&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=27&A=5516&pagebreak=1#p251