อรรถกถาเล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๒๕๑.

๓. นิสฺสรณิยสุตฺตวณฺณนา [๗๒] ตติเย นิสฺสรณิยาติ นิสฺสรณปฏิสํยุตฺตา. ธาตุโยติ สตฺตสุญฺญสภาวา. กามานนฺติ กิเลสกามานญฺเจว วตฺถุกามานญฺจ. อถ วา กามานนฺติ กิเลสกามานํ. กิเลสกามโต หิ นิสฺสรณา วตฺถุกาเมหิปิ นิสฺสรณํเยว โหติ, น อญฺญถา. วุตฺตเญฺหตํ:- "น เต กามา ยานิ จิตฺรานิ โลเก สงฺกปฺปราโค ปุริสสฺส กาโม ติฏฺฐนฺติ จิตฺรานิ ตเถว โลเก อเถตฺถ ธีรา วินยนฺติ ฉนฺทนฺ"ติ. ^๑- นิสฺสรณนฺติ อปคโม. เนกฺขมฺมนฺติ ปฐมชฺฌานํ, วิเสสโต ตํ อสุภารมฺมณํ ทฏฺฐพฺพํ. โย ปน ตํ ฌานํ ปาทกํ กตฺวา สงฺขาเร สมฺมสิตฺวา ตติยมคฺคํ ปตฺวา อนาคามิมคฺเคน นิพฺพานํ สจฺฉิกโรติ, ตสฺส จิตฺตํ อจฺจนฺตเมว กาเมหิ นิสฺสฏนฺติ อิทํ อุกฺกฏฺฐโต กามานํ นิสฺสรณํ เวทิตพฺพํ. รูปานนฺติ รูปธมฺมานํ, วิเสเสน สทฺธึ อารมฺมเณหิ กุสลวิปากกิริยาเภทโต สพฺเพสํ รูปาวจรธมฺมานํ. อารุปฺปนฺติ อรูปาวจรชฺฌานํ. เกจิ ปน "กามานนฺ"ติ ปทสฺส "สพฺเพสํ กามาวจรธมฺมานนฺ"ติ อตฺถํ วทนฺติ, "เนกฺขมฺมนฺ"ติ จ "ปญฺจ รูปาวจรชฺฌานานี"ติ. ตํ อฏฺฐกถาสุ นตฺถิ, น ยุชฺชติ จ. ภูตนฺติ ชาตํ. สงฺขตนฺติ สเมจฺจ สมฺภุยฺย ปจฺจเยหิ กตํ. ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนนฺติ การณโต นิพฺพตฺตํ. ตีหิปิ ปเทหิ เตภูมเก ธมฺเม อนวเสสโต ปริยาทิยติ. นิโรโธติ นิพฺพานํ. เอตฺถ จ ปฐมาย ธาตุยา กามปริญฺญา วุตฺตา, ทุติยาย รูปปริญฺญา, ตติยาย สพฺพสงฺขตปริญฺญา สพฺพภวสมติกฺกโม วุตฺโต. @เชิงอรรถ: ^๑ องฺ.ฉกฺก. ๒๒/๓๓๔/๔๖๐

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๒๕๑. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=27&page=251&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=27&A=5516&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=27&A=5516&modeTY=2&pagebreak=1#p251