ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
หน้า
แสดง
หน้า
คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
อรรถกถาเล่มที่ ๒๗ ภาษาบาลี อักษรไทย อิติ.อ. (ปรมตฺถที.)

หน้าที่ ๒๓๗-๒๓๘.

หน้าที่ ๒๓๗.

ปกติจกฺขุมโต เอว หิ ทิพฺพจกฺขุ อุปฺปชฺชติ, ยสฺมา กสิณาโลกํ วฑฺเฒตฺวา ทิพฺพจกฺขุญาณสฺส อุปฺปาทนํ, โส จ กสิณมณฺฑเล อุคฺคหนิมิตฺเตน วินา นตฺถีติ. ยโตติ ยทา. ญาณนฺติ อาสวกฺขยญาณํ. เตเนวาห "ปญฺญาจกฺขุ อนุตฺตรนฺ"ติ. ยสฺส จกฺขุสฺส ปฏิลาภาติ ยสฺส อริยสฺส ปญฺญาจกฺขุสฺส อุปฺปตฺติยา ภาวนาย สพฺพสฺมา วฏฺฏทุกฺขโต ปมุจฺจติ ปริมุจฺจตีติ. ทุติยสุตฺตวณฺณนา นิฏฐิตา. ------------- ๓. อินทฺริยสุตฺตวณฺณนา [๖๒] ตติเย อินฺทฺริยานีติ อธิปเตยฺยฏฺเฐน อินฺทฺริยานิ. ยานิ หิ สหชาตธมฺเมสุ อิสฺสรา วิย หุตฺวา เตหิ อนุวตฺติตพฺพานิ, ตานิ อินฺทฺริยานิ นาม. อปิจ อินฺโท ภควา ธมฺมิสฺสโร ปรเมน จ จิตฺติสฺสริเยน สมนฺนาคโต, เตน อินฺเทน สพฺพปฐมํ ทิฏฺฐตฺตา อธิคตตฺตา ปเรสํ จ ทิฏฺฐตฺตา เทสิตตฺตา วิหิตตฺตา โคจรภาวนาเสวนาหิ ทิฏฺฐตฺตา จ อินฺทฺริยานิ. อินฺทํ วา มคฺคาธิคมสฺส อุปนิสฺสยภูตํ ปุญฺญกมฺมํ, ตสฺส ลิงฺคานีติปิ อินฺทฺริยานิ. อนญฺญาตญฺญสฺสามีตินฺทฺริยนฺติ "อนมตคฺเค สํสาเร อนญฺญาตํ อนธิคตํ อมตปทํ จตุสจฺจธมฺมเมว วา ชานิสฺสามี"ติ ปฏิปนฺนสฺส อิมินา ปุพฺพภาเคน อุปฺปนฺนํ อินฺทฺริยํ, โสตาปตฺติมคฺคปญฺญาเยตํ อธิวจนํ. อญฺญินฺทฺริยนฺติ อาชานนอินฺทฺริยํ. ตตฺรายํ วจนตฺโถ:- อาชานาติ ปฐมมคฺคญาเณน ทิฏฺฐมริยาทํ อนติกฺกมิตฺวาว ชานาตีติ อญฺญา. ยเถว หิ ปฐมมคฺคปญฺญา ทุกฺขาทีสุ ปริญฺญาภิสมยาทิวเสน ปวตฺตติ, ตเถว อยมฺปิ ปวตฺตตีติ อญฺญา จ สา ยถาวุตฺเตนฏฺเฐน อินฺทฺริยํ จาติ อญฺญินฺทฺริยํ อาชานนฏฺเฐเนว อญฺญสฺส วา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๘.

อริยปุคฺคลสฺส อินฺทฺริยนฺติ อญฺญินฺทฺริยํ, โสตาปตฺติผลโต ปฏฺฐาย ฉสุ ฐาเนสุ ญาณสฺเสตํ อธิวจนํ. อญฺญาตาวินฺทฺริยนฺติ อญฺญาตาวิโน จตูสุ สจฺเจสุ นิฏฺฐิตญาณกิจฺจสฺส ขีณาสวสฺส อุปฺปชฺชนโต อินฺทฺริยฏฺฐสมฺภวโต จ อญฺญาตาวินฺทฺริยํ. เอตฺถ จ ปฐมปจฺฉิมานิ ปฐมมคฺคจตุตฺถผลวเสน เอกฏฺฐานิกานิ, อิตรํ อิตรมคฺคผลวเสน ฉฏฺฐานิกนฺติ เวทิตพฺพํ. คาถาสุ สิกฺขมานสฺสาติ อธิสีลสิกฺขาทโย สิกฺขมานสฺส ภาเวนฺตสฺส. อุชุมคฺคานุสาริโนติ อุชุมคฺโค วุจฺจติ อริยมคฺโค, อนฺตทฺวยวิวชฺชิตตฺตา ตสฺส อนุสฺสรณโต อุชุมคฺคานุสาริโน, ปฏิปาฏิยา มคฺเค อุปฺปาเทนฺตสฺสาติ อตฺโถ. ขยสฺมินฺติ อนวเสสานํ กิเลสานํ เขปนโต ขยสงฺขาเต อคฺคมคฺเค ญาณํ ปฐมํ ปุเรเยว อุปฺปชฺชติ. ตโต อญฺญา อนนฺตราติ ตโต มคฺคญาณโต อนนฺตรา อรหตฺตํ อุปฺปชฺชติ. อถ วา อุชุมคฺคานุสาริโนติ ลีนุทฺธจฺจ- ปติฏฺฐานายูหนาทิเก วชฺเชตฺวา สมถวิปสฺสนํ ยุคนทฺธํ กตฺวา ภาวนาวเสน ปวตฺตํ ปุพฺพภาคมคฺคํ อนุสฺสรนฺตสฺส อนุคจฺฉนฺตสฺส ปฏิปชฺชนฺตสฺส โคตฺรภุญาณานนฺตรํ ทิฏฺเฐกฏฺฐานํ กิเลสานํ เขปนโต ขยสฺมึ โสตาปตฺติมคฺเค ปฐมญาณํ อนญฺญาตญฺญสฺสามีตินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ. ตโต อญฺญา อนนฺตราติ ตโต ปฐมญาณโต อนนฺตรา อนนฺตรโต ปฏฺฐาย ยาว อคฺคมคฺคา อญฺญา อญฺญินฺทฺริยํ อุปฺปชฺชติ. ตโต อญฺญา วิมุตฺตสฺสาติ ตโต อญฺญา อญฺญินฺทฺริยโต ปจฺฉา อรหตฺตมคฺคญาณานนฺตรา อรหตฺตผเลน ปญฺญาวิมุตฺติยา อญฺญาตาวินฺทฺริเยน วิมุตฺตสฺส. ญาณํ เว โหติ ตาทิโนติ อรหตฺตผลุปฺปตฺติโต อุตฺตรกาเล อิฏฺฐานิฏฺฐาทีสุ ตาทิลกฺขณปฺปตฺตสฺส ขีณาสวสฺส ปจฺจเวกฺขณญาณํ อุปฺปชฺชติ. กถํ อุปฺปชฺชตีติ อาห "อกุปฺปา เม วิมุตฺตี"ติ. ตสฺส อกุปฺปภาวสฺส การณํ ทสฺเสติ "ภวสํโยชนกฺขยา"ติ.


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๒๓๗-๒๓๘. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=27&page=237&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=27&A=5221&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=27&A=5221&modeTY=2&pagebreak=1#p237


จบการแสดงผล หน้าที่ ๒๓๗-๒๓๘.

บันทึก ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]