อรรถกถาเล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๒๐๙.

เกจิ ปน "รูปธาตูติ รูปสภาวา ธมฺมา, อรูปธาตูติ อรูปสภาวา ธมฺมาติ ปททฺวเยน อนวเสสโต ปญฺจกฺขนฺธา คหิตา"ติ, "รูปตณฺหาย วิสยภูตา ธมฺมา รูปธาตุ, อรูปตณฺหาย วิสยภูตา อรูปธาตู"ติ จ วทนฺติ, ตํ สพฺพํ อิธ นาธิปฺเปตํ. ตสฺมา วุตฺตนเยเนว อตฺโถ เวทิตพฺโพ. คาถาสุ รูปธาตุํ ปริญฺายาติ รูปปฏิพทฺธธมฺมปฺปวตฺตึ าตปริญฺาทีหิ ตีหิ ปริญฺาหิ ปริชานิตฺวา. อรูเปสุ ^๑- อสณฺิตาติ อรูปาวจรธมฺเมสุ ภวราควเสน ภวทิฏฺิวเสน จ นปฺปติฏฺิตา อนลฺลีนา. "อรูเปสุ อสณฺิตา"ติ จ ปนฺติ, โส เอวตฺโถ. เอตฺตาวตา เตภูมกธมฺมานํ ปริญฺา วุตฺตา. นิโรเธ เย วิมุจฺจนฺตีติ เย นิพฺพาเน อารมฺมณภูเต อคฺคมคฺคผลวเสน สมุจฺเฉทปฏิปฺปสฺสทฺธีหิ อนวเสสกิเลสโต วิมุจฺจนฺติ. เต ชนา มจฺจุหายิโนติ เต ขีณาสวชนา มรณํ สมตีตา. เอวํ ธาตุตฺตยสมติกฺกเมน อมตาธิคมํ ทสฺเสตฺวา "อยญฺจ ปฏิปทา มยา คตมคฺโค จ ตุมฺหากํ เทสิโต"ติ ตตฺถ เนสํ อุสฺสาหํ ชเนนฺโต ทุติยํ คาถมาห. ตตฺถ กาเยนาติ นามกาเยน มคฺคผเลหิ. ผุสยิตฺวาติ ปตฺวา. นิรูปธินฺติ ขนฺธาทิ- สพฺพูปธิรหิตํ. อุปธิปฺปฏินิสฺสคฺคนฺติ เตสํเยว อุปธีนํ ปฏินิสฺสชฺชนการณํ. นิพฺพานสฺส หิ มคฺคาเณน สจฺฉิกิริยาย สพฺเพ อุปธโย ปฏินิสฺสฏฺา โหนฺตีติ ตํ เตสํ ปฏินิสฺสชฺชนการณํ. สจฺฉิกตฺวาติ กาเลน กาลํ ผลสมาปตฺติสมาปชฺชเนน อตฺตปจฺจกฺขํ กตฺวา อนาสโว สมฺมาสมฺพุทฺโธ ตเมว อโสกํ วิรชํ นิพฺพานปทํ เทเสติ, ตสฺมา ตทธิคมาย อุสฺสุกฺกํ กาตพฺพนฺติ. ทุติยสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา. -------------- @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อารุปฺเปสุ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๒๐๙. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=27&page=209&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=27&A=4604&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=27&A=4604&pagebreak=1#p209