อรรถกถาเล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๔๒๕.

เตสํ ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ "อยํ ตาว ภควตา อมตมหานิพฺพานธาตุยา อเนกาการโวการํ อานิสํสํ ทีเปนฺเตน ^๑- อนญฺญสาธารโณ อนุภาโว ปกาสิโต, อธิคมุปาโย ปนสฺสา น ภาสิโต, กถํ นุ โข ปฏิปชฺชนฺเตหิ อเมฺหหิ อยํ อธิคนฺตพฺพา"ติ. อถ ภควา เตสํ ภิกฺขูนํ เอตํ ยถาวุตฺตปริวิตกฺกสงฺขาตํ อตฺถํ สพฺพาการโต วิทิตฺวา. อิมํ อุทานนฺติ ตณฺหาวเสน กตฺถจิ อนิสฺสิตสฺส ปสฺสทฺธกายจิตฺตสฺส วีถิปฏิปนฺนวิปสฺสนสฺส อริยมคฺเคน อนวเสสโต ตณฺหาปหาเนน นิพฺพานาธิคมวิภาวนํ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ. ตตฺถ นิสฺสิตสฺส จลิตนฺติ รูปาทิสงฺขาเร ตณฺหาทิฏฺฐีหิ นิสฺสิตสฺส จลิตํ "เอตํ มม, เอโส เม อตฺตา"ติ ^๒- ตณฺหาทิฏฺฐิวิปฺผนฺทิตํ โหติ. อปฺปหีนตณฺหาทิฏฺฐิกสฺส หิ ปุคฺคลสฺส สุขาทีสุ อุปฺปนฺเนสุ ตานิ อภิภุยฺย วิหริตุํ อสกฺโกนฺตสฺส "มม เวทนา, อหํ เวทิยามี"ติอาทินา ตณฺหาทิฏฺฐิคฺคาหวเสน กุสลปฺปวตฺติโต จิตฺตสนฺตานสฺส จลนํ กมฺปนํ, อวกฺขลิตํ วา โหตีติ อตฺโถ. อนิสฺสิตสฺส จลิตํ นตฺถีติ โย ปน วิสุทฺธิปฏิปทํ ปฏิปชฺชนฺโต สมถวิปสฺสนาหิ ตณฺหาทิฏฺฐิโย วิกฺขมฺเภตฺวา อนิจฺจาทิวเสน สงฺขาเร สมฺมสนฺโต วิหรติ, ตสฺส ตํ อนิสฺสิตสฺส ยถาวุตฺตํ จลิตํ อวกฺขลิตํ, วิปฺผนฺทิตํ วา นตฺถิ การณสฺส สุวิกฺขมฺภิตตฺตา. จลิเต อสตีติ ยถาวุตฺเต จลิเต อสติ ยถา ตณฺหาทิฏฺฐิคฺคาหา นปฺปวตฺตนฺติ, ตถา วีถิปฏิปนฺนาย วิปสฺสนาย ตํ อุสฺสุกฺกาเปนฺตสฺส. ^๓- ปสฺสทฺธีติ วิปสฺสนาจิตฺตสหชาตานํ กายจิตฺตานํ สารมฺภกรกิเลสวูปสมินี ทุวิธาปิ ปสฺสทฺธิ โหติ. ปสฺสทฺธิยา สติ นติ น โหตีติ ปุพฺเพนาปรํ วิเสสยุตฺตาย ปสฺสทฺธิยา สติ อนวชฺชสุขาธิฏฺฐานํ สมาธึ วฑฺเฒตฺวา ตํ ปญฺญาย สมวายกรเณน สมถวิปสฺสนํ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ทสฺเสนฺเตน ^๒ ม.มู. ๑๒/๒๔๑, ๓๕๘/๒๐๓, ๓๒๒ @^๓ ม. อุปกฺกมนฺตสฺส

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๔๒๕. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=26&page=425&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=26&A=9503&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=26&A=9503&modeTY=2&pagebreak=1#p425