ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ  พระวินัยปิฎก  พระสุตตันตปิฎก  พระอภิธรรมปิฎก  ค้นพระไตรปิฎก  ชาดก  หนังสือธรรมะ 
หน้า
แสดง
หน้า
คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
อรรถกถาเล่มที่ ๒๖ ภาษาบาลี อักษรไทย อุ.อ. (ปรมตฺถที.)

หน้าที่ ๓๗๕-๓๗๗.

หน้าที่ ๓๗๕.

โส เอวตฺโถ. อิติ ภควา อายสฺมโต สุภูติสฺส อรหตฺตผลสมาปตฺติวิหารํ อนุปาทิเสสนิพฺพานญฺจ อารพฺภ ปีติเวควิสฺสฏฺฐํ อุทานํ อุทาเนสิ. สตฺตมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------- ๘. คณิกาสุตฺตวณฺณนา [๕๘] อฏฺฐเม เทฺว ปูคาติ เทฺว คณา. อญฺญตริสฺสา คณิกายาติ อญฺญตราย นครโสภินิยา. สารตฺตาติ สุฏฺฐุ รตฺตา. ปฏิพทฺธจิตฺตาติ กิเลสวเสน พทฺธจิตฺตา. ราชคเห กิร เอกสฺมึ ฉณทิวเส พหู ธุตฺตปุริสา คณพนฺธเนน วิจรนฺตา เอกเมกสฺส เอกเมกํ เวสึ อาเนตฺวา อุยฺยานํ ปวิสิตฺวา ฉณกีฬํ กีฬึสุ. ตโต ปรมฺปิ เทฺว ตโย ฉณทิวเส ตํ ตํเยว เวสึ อาเนตฺวา ฉณกีฬํ กีฬึสุ. อถาปรสฺมึ ฉณทิวเส อญฺเญปิ ธุตฺตา ตเถว ฉณกีฬํ กีฬิตุกามา เวสิโย อาเนนฺตา ปุริมธุตฺเตหิ ปุพฺเพ อานีตํ เอกํ เวสึ อาเนนฺติ. อิตเร ตํ ทิสฺวา "อยํ อมฺหากํ ปริคฺคโห"ติ อาหํสุ. เตปิ ตเถว อาหํสุ. เอวํ "อมฺหากํ ปริคฺคโห, อมฺหากํ ปริคฺคโห"ติ กลหํ วฑฺเฒตฺวา ปาณิปฺปหาราทีนิ อกํสุ. เตน วุตฺตํ "เตน โข ปน สมเยน ราชคเห เทฺว ปูคา"ติอาทิ. ตตฺถ อุปกฺกมนฺตีติ ปหรนฺติ. มรณมฺปิ นิคจฺฉนฺตีติ พลวูปกฺกเมหิ มรณํ อุปคจฺฉนฺติ, อิตเรปิ มรณมตฺตํ มรณปฺปมาณํ ทุกฺขํ ปาปุณนฺติ. เอตมตฺถํ วิทิตฺวาติ เอตํ กาเมสุ เคธํ วิวาทมูลํ สพฺพานตฺถมูลนฺติ สพฺพาการโต วิทิตฺวา. อิมํ อุทานนฺติ อนฺตทฺวเย จ มชฺฌิมาย ปฏิปตฺติยา อาทีนวานิสํสวิภาวนํ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ. ตตฺถ ยญฺจ ปตฺตนฺติ ยํ รูปาทิปญฺจกามคุณชาตํ ปตฺตํ "นตฺถิ กาเมสุ โทโส"ติ ทิฏฺฐึ ปุรกฺขตฺวา วา อปุรกฺขตฺวา วา เอตรหิ ลทฺธํ อนุภุยฺยมานํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗๖.

ยญฺจ ปตฺตพฺพนฺติ ยญฺจ กามคุณชาตเมว "ภุญฺชิตพฺพา กามา, ปริภุญฺชิตพฺพา กามา, อาเสวิตพฺพา กามา, ปฏิเสวิตพฺพา กามา, โย กาเม ปริภุญฺชติ, โส โลกํ วฑฺเฒติ, โย โลกํ วฑฺเฒติ, โส พหุํ ปุญฺญํ ปสวตี"ติ ทิฏฺฐึ อุปนิสฺสาย ตํ อนิสฺสชฺชิตฺวา กเตน กมฺมุนา อนาคเต ปตฺตพฺพํ อนุภวิตพฺพญฺจ อุภยเมตํ รชานุกิณฺณนฺติ เอตํ อุภยํ ปตฺตํ ปตฺตพฺพญฺจ ราครชาทีหิ อนุกิณฺณํ. สมฺปตฺเต หิ วตฺถุกาเม อนุภวนฺโต ราครเชน โวกิณฺโณ โหติ, ตตฺถ ปน สงฺกิลิฏฺฐจิตฺตสฺส ผเล อายตึ อาปนฺเน โทมนสฺสุปฺปตฺติยา โทสรเชน โวกิณฺโณ โหติ, อุภยตฺถาปิ โมหรเชน โวกิณฺโณ โหติ, กสฺส ปเนตํ รชานุกิณฺณนฺติ อาห อาตุรสฺสานุสิกฺขโต"ติ กามปตฺถนาวเสน กิเลสาตุรสฺส, ตสฺส จ ผเลน ทุกฺขาตุรสฺส จ อุภยตฺถาปิ ปฏิการาภิลาสาย ๑- กิเลสผเล อนุสิกฺขโต. ตถา ยญฺจ ปตฺตนฺติ ยํ อเจลกวตฺตาทิวเสน ปตฺตํ ๒- อตฺตปริตาปนํ. ยญฺจ ปตฺตพฺพนฺติ ยํ มิจฺฉาทิฏฺฐิกมฺมสมาทานเหตุ อปาเยสุ ปตฺตพฺพํ ผลํ. อุภยเมตํ รชานุกิณฺณนฺติ ตทุภยํ ทุกฺขรชานุกิณฺณํ. อาตุรสฺสาติ กายกิลมเถน ทุกฺขาตุรสฺส. อนุสิกฺขโตติ มิจฺฉาทิฏฺฐึ, ตสฺสา สมาทายเก ปุคฺคเล จ อนุสิกฺขโต. เย จ สิกฺขาสาราติ เย หิ ยถา สมาทินฺนํ สีลพฺพตาทิสงฺขาตํ สิกฺขํ สารโต คเหตฺวา "อิมินา สํสาเร สุทฺธี"ติ กถิตา. เตนาห สีลพฺพตํ ชีวิตํ พฺรหฺมจริยํ อุปฏฺฐานสาราติ. ตตฺถ ยํ "น กโรมี"ติ โอรมติ, ตํ สีลํ, วิสโภชนกิจฺฉาจรณาทิกํ วตํ, สากภกฺขตาทิชีวิกา ชีวิตํ, เมถุนวิรติ พฺรหฺมจริยํ, เอเตสํ อนุติฏฺฐนํ อุปฏฺฐานํ, ภูตปีฐกปริภณฺฑาทิวเสน ๓- ขนฺธเทวสิวาทิปริจรณํ วา อุปฏฺฐานํ, เอวเมเตหิ ยถาวุตฺเตหิ สีลาทีหิ สํสารสุทฺธิ โหตีติ ตานิ สารโต คเหตฺวา ฐิตา สมณพฺราหฺมณา สิกฺขาสารา สีลพฺพตชีวิตพฺรหฺมจริยํ @เชิงอรรถ: สี. ผาติกรณาภิลาสาย สี. อาตุรปตฺตํ ฉ.ม. ภูตปิณฺฑกปริภณฺฑาทิวเสน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๗๗.

"อุปฏฺฐานสารา"ติ เวทิตพฺพา. อยเมโก อนฺโตติ อยํ สีลพฺพตปรามาสวเสน อตฺตกิลมถานุโยคสงฺขาโต มชฺฌิมาย ปฏิปตฺติยา อุปฺปถภูโต ลามกฏฺเฐน จ เอโก อนฺโต. อยํ ทุติโย อนฺโตติ อยํ กามสุขลฺลิกานุโยโค กาเมสุ ปาตพฺยตาปตฺติสงฺขาโต ทุติโย วุตฺตนเยน อนฺโต. อิจฺเจเต อุโภ อนฺตาติ กามสุขลฺลิกานุโยโค อตฺตกิลมถานุโยโค จ อิติ เอเต อุโภ อนฺตา. เต จ โข เอตรหิ ปตฺเต, อายตึ ปตฺตพฺเพ จ กิเลสทุกฺขรชานุกิณฺเณ กามคุเณ อตฺตปริตฺตาปเน จ อลฺลีเนหิ กิเลสทุกฺขาตุรานํ อนุสิกฺขนฺเตหิ, สยญฺจ กิเลสทุกฺขาตุเรหิ ปฏิปชฺชิตพฺพตฺตา ลามกา อุปฺปถภูตา จาติ อนฺตา. กฏสิวฑฺฒนาติ อนฺธปุถุชฺชเนหิ อภิกงฺขิตพฺพฏฺเฐน กฏสิสงฺขาตานํ ตณฺหาอวิชฺชานํ อภิวฑฺฒนา. กฏสิโย ทิฏฺฐึ วฑฺเฒนฺตีติ ตา ปน กฏสิโย นานปฺปการํ ทิฏฺฐึ วฑฺเฒนฺติ. วตฺถุกาเมสุ อสฺสาทานุปสฺสิโน หิ เต ปชหิตุํ อสกฺโกนฺตสฺส ตณฺหาอวิชฺชาสหการีการณํ ลภิตฺวา "นตฺถิ ทินฺนนฺ"ติอาทินา ๑- นตฺถิกทิฏฺฐึ อกิริยทิฏฺฐิ อเหตุกทิฏฺฐิญฺจ คณฺหาเปนฺติ, อตฺตปริตฺตาปนํ อนุยุตฺตสฺส ปน อวิชฺชาตณฺหาสหการีการณํ ลภิตฺวา "สีเลน สุทฺธิ วเตน สุทฺธี"ติอาทินา ๒- อตฺตสุทฺธิอภิลาเสน สีลพฺพตปรามาสทิฏฺฐึ คณฺหาเปนฺติ. สกฺกายทิฏฺฐิยา ปน เตสํ ปจฺจยภาโว ปากโฏเยว. เอวํ อนฺตทฺวยูปนิสฺสเยน ตณฺหาอวิชฺชานํ ทิฏฺฐิวฑฺฒกตา เวทิตพฺพา. เกจิ ปน "กฏสีติ ปญฺจนฺนํ ขนฺธานํ อธิวจนนฺ"ติ วทนฺติ. เตสํ ยทคฺเคน ตโต อนฺตทฺวยโต สํสารสุทฺธิ น โหติ, ตทคฺเคน เต อุปาทานกฺขนฺเธ อภิวฑฺเฒตีติ อธิปฺปาโย. อปเร ปน "กฏสิวฑฺฒนา"ติ ปทสฺส "อปราปรํ ชรามรเณหิ สิวตฺถิกวฑฺฒนา"ติ อตฺถํ วทนฺติ. เตหิปิ อนฺตทฺวยสฺส สํสารสุทฺธิเหตุภาวาภาโวเยว วุตฺโต, กฏสิยา ปน ทิฏฺฐิวฑฺฒนการณภาโว วตฺตพฺโพ. @เชิงอรรถ: อภิ. สงฺ. ๓๔/๑๒๒๑/๒๗๙, อภิ.วิ. ๓๕/๙๓๘/๔๕๗ @ อภิ. สงฺ. ๓๔/๑๒๒๒/๒๘๐, อภิ.วิ. ๓๕/๙๓๘๔๕๘/


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๓๗๕-๓๗๗. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=26&page=375&pages=3&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=26&A=8398&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=26&A=8398&modeTY=2&pagebreak=1#p375


จบการแสดงผล หน้าที่ ๓๗๕-๓๗๗.

บันทึก ๔ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]