อรรถกถาเล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๓๐๓.

อถาติ ปจฺฉา. สามุกฺกํสิกาติ สามํ อุกฺกํสิกา อตฺตนาว อุทฺธริตฺวา คหิตา, สยมฺภูาเณน สามํ ทิฏฺา, ^๑- อญฺเสํ อสาธารณาติ อตฺโถ. กา ปน สาติ? อริยสจฺจเทสนา. เตเนวาห "ทุกฺขํ สมุทยํ นิโรธํ มคฺคนฺ"ติ. อิทํ หิ สจฺจานํ สรูปทสฺสนํ, ตสฺมา อิมสฺมึ าเน อริยสจฺจานิ กเถตพฺพานิ, ตานิ สพฺพาการโต วิตฺถาเรน วิสุทฺธิมคฺเค ^๒- วุตฺตานีติ ตตฺถ วุตฺตนเยเนว ^๓- เวทิตพฺพานิ. เสยฺยถาปีติอาทินา อุปมาวเสน สุปฺปพุทฺธสฺส กิเลสปฺปหานํ อริยมคฺคุปฺปาทญฺจ ทสฺเสติ. อปคตกาฬกนฺติ วิคตกาฬกํ. สมฺมเทวาติ สุฏฺุเยว. รชนนฺติ นีลปีตโลหิตมญฺเชฏฺาทิรงฺคชาตํ. ปฏิคฺคเณฺหยฺยาติ คเณฺหยฺย, ปภสฺสรํ ภเวยฺย. ตสฺมึเยว อาสเนติ ตสฺสํเยว นิสชฺชายํ. เอเตนสฺส ลหุวิปสฺสนกตา ติกฺขปญฺตา สุขาปฏิปทาขิปฺปาภิญฺตา จ ทสฺสิตา โหนฺติ. วิรชํ วีตมลนฺติ อปายคมนียราครชาทีนํ อภาเวน วิรชํ, อนวเสสทิฏฺิวิจิกิจฺฉามลาปคเมน วีตมลํ. ปมมคฺควชฺฌกิเลสรชาภาเวน วา วิรชํ, ปญฺจวิธทุสฺสีลฺยมลาปคเมน วีตมลํ. ธมฺมจกฺขุนฺติ โสตาปตฺติมคฺโค อธิปฺเปโต. ตสฺส อุปฺปตฺติอาการทสฺสนตฺถํ "ยงฺกิญฺจิ สมุทยธมฺมํ, สพฺพนฺตํ นิโรธธมฺมนฺ"ติ วุตฺตํ. ตํ หิ นิโรธํ อารมฺมณํ กตฺวาปิ ^๔- กิจฺจวเสน เอว สงฺขตธมฺเม ปฏิวิชฺฌนฺตํ อุปฺปชฺชติ. ตตฺริทํ อุปมาสํสนฺทนํ:- วตฺถํ วิย จิตฺตํ ทฏฺพฺพํ, วตฺถสฺส อาคนฺตุกมเลหิ กิลิฏฺภาโว วิย จิตฺตสฺส ราคาทิมเลหิ สงฺกิลิฏฺภาโว, โธวนผลกํ วิย อนุปุพฺพิกถา, อุทกํ วิย สทฺธา, อุทเกน เตเมตฺวา เตเมตฺวา โคมยขาเรหิ กาฬเก สมฺมทฺทิตฺวา วตฺถสฺส โธวนปฺปโยโค วิย สทฺธาสลิเลน เตเมตฺวา สติสมาธิปญฺาหิ โทเส สิถิเล กตฺวา สทฺธาทิวิธินา ^๕- จิตฺตสฺส โสธเน วีริยารมฺโภ, @เชิงอรรถ: ^๑ ม. นิทฺทิฏฺา ^๒ วิสุทฺธิ. ๓/๗๖ (สฺยา) ^๓ ฉ.ม. วุตฺตนเยน @^๔ ฉ.ม. กตฺวา ^๕ ก. สุตาทิวิธินา

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๓๐๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=26&page=303&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=26&A=6774&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=26&A=6774&pagebreak=1#p303