อรรถกถาเล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๒๒๒.

อญฺญถาภาวี ภวสตฺโตติ อสมฺภเว วฑฺฒิยํ หิตสุเข สตฺโต ลคฺโค สตฺตโลโก มญฺญนาย ยถารุจิ จินฺติยมาโนปิ วิปรีตปฏิปตฺติยา ตโต อญฺญถาภาวี อหิตทุกฺขภาวี วิฆาตํเยว ปาปุณาติ. ภวเมวาภินนฺทตีติ เอวํ สนฺเตปิ ตํ มญฺญนาปริปฺปิตํ อวิชฺชมานํ ภวํ วุฑฺฒึ อภินนฺทติ เอว อภิกงฺขติ เอว. อถวา อญฺญถาภาวีติ "นิจฺโจ เม อตฺตา"ติอาทินา มญฺญนาย ปริกปฺปิตาการโต สยํ อญฺญถาภาวี สมาโน อนิจฺโจ อทฺธุโวติ อตฺโถ. ภวสตฺโตติ กามาทิภเวสุ ภวตณฺหาย สตฺโต ลคฺโค คธิโต. ^๑- ภวเมวาภินนฺทตีติ อนิจฺจาทิสภาวํ ภวเมว นิจฺจาทิวเสน ปรามสิตฺวา, ตตฺถ วา อธิมุตฺติสญฺญํ ตณฺหาทิฏฺฐาทินนฺทนาย ^๒- อภินนฺทติ, น ตตฺถ นิพฺพินฺทติ. ยทภินนฺทติ ตํ ภยนฺติ ยํ วุฑฺฒิสงฺขาตํ ภวํ กามาทิภวํ วา อภินนฺทติ, ตํ อนิจฺจาทิวิปริณามสภาวตฺตา อเนกพฺยนานุธตฺตา จ ภวเหตุภาวโต อติวิย ภยานกฏฺเฐน ภยํ. ยสฺส ภายตีติ ยโต ชรามรณาทิโต ภายติ, ตํ ชรามรณาทิทุกฺขาธิฏฺฐานภาวโต ทุกฺขทุกฺขภาวโต จ ทุกฺขํ. อถ วา ยสฺส ภายตีติ ภวาภินนฺทเนน ยสฺส วิสยสฺส ภายติ, โส อุจฺเฉทสงฺขาโต วิภโว, ตโต ภายนญฺจ ทุกฺขวตฺถุภาวโต ชาติอาทิทุกฺขสฺส อนติวตฺตนโต จ ทุกฺขํ ทุกฺขสภาวเมวาติ อตฺโถ. อถ วา ยสฺส ภายติ ตํ ทุกฺขนฺติ ยสฺส อนิจฺจาทิกสฺส ภายตํ ตํ นิสฺสรณํ อชานนฺโต, ตํ ภยํ ตสฺส ทุกฺขํ โหติ, ทุกฺขํ อาวหตีติ อตฺโถ. เอตฺตเกน วฏฺฏํ ทสฺเสตฺวา อิทานิ วิวฏฺฏํ ทสฺเสตุํ "ภววิปฺปหานาย โข ปนิทํ พฺรหฺมจริยํ วุสฺสตี"ติ อาห. ตตฺถ ภววิปฺปหานายาติ กามาทิภวสฺส ปชหนตฺถาย. โขติ อวธารเณ, ปนาติ ปทปูรเณ นิปาโต อิทนฺติ อาสนฺนปจฺจกฺขวจนํ. พฺรหฺมจริยนฺติ มคฺคพฺรหมฺจริยํ. วุสฺสตีติ ปูเรสฺสติ อิทํ วุตฺตํ โหติ:- เอกนฺเตเนว กามาทิภวสฺส สมุทยปฺปหาเนน อสวเสสปชหนตฺถาย อิทํ @เชิงอรรถ: ^๑ สี. คถิโต ^๒ ก. ตณฺหาทิฏฺฐิภวนนฺทนาหิ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๒๒๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=26&page=222&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=26&A=4976&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=26&A=4976&modeTY=2&pagebreak=1#p222