อรรถกถาเล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๑๙๓.

ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติาณํ ทิพฺพจกฺขุาณํ อาสวกฺขยาณนฺติ อิมา ติสฺโส ปุพฺเพนิวุตฺถกฺขนฺธปฏิจฺฉาทกโมหกฺขนฺธาทีนํ วินิวิชฺฌนฏฺเน วิชฺชา อตฺตปจฺจกฺขา อกํสุ. โลกิยาภิญฺาสุ อิมาเยว เทฺว อภิญฺา อาสวกฺขยาณสฺส พหูปการา, น ตถา ทิพฺพโสตเจโตปริยอิทฺธิวิธาณานีติ ทสฺสนตฺถํ วิชฺชาตฺตยเมตฺถ เตสํ ภิกฺขูนํ อธิคมทสฺสนวเสน อุทฺธฏํ. ตถา หิ เวรญฺชสุตฺเต ^๑- ภควา เวรญฺชพฺราหฺมณสฺส อตฺตโน อธิคมํ ทสฺเสนฺโต วิชฺชาตฺตยเมว เทเสสิ, น ทิพฺพโสตาณาทีนํ อภาวโต. เอวํ เตสมฺปิ ภิกฺขูนํ วิชฺชมานานิปิ ทิพฺพโสตาณาทีนิ น อุทฺธฏานิ. ฉฬภิญฺา หิ เต ภิกฺขู. เอวญฺจ กตฺวา "วคฺคุมุทาย นทิยา ตีเร อนฺตรหิตา มหาวเน กูฏาคารสาลายํ ภควโต สมฺมุเข ปาตุรเหสุนฺ"ติ เตสํ ภิกฺขูนํ อิทฺธิวฬญฺชนํ วกฺขติ. ยถาภิรนฺตนฺติ ยถาภิรตึ ยถาชฺฌาสยํ. พุทฺธานํ หิ เอกสฺมึ าเน วสนฺตานํ ฉายูทกวิปตฺตึ วา อผาสุกเสนาสนํ วา มนุสฺสานํ อสฺสทฺธาทิภาวํ วา อาคมฺม อนภิรติ นาม นตฺถิ. เตสํ สมฺปตฺติยา "ผาสุํ วิหรามา"ติ จิรวิหาโรปิ นตฺถิ. ยตฺถ ปน ภควติ วิหรนฺเต มนุสฺสา สรเณสุ วา ปติฏฺหนฺติ, สีลานิ วา สมาทิยนฺติ ปพฺพชนฺติ, โสตาปตฺติมคฺคาทีนิ วา ปาปุณนฺติ, สตฺถา ตาสุ สมฺปตฺตีสุ เตสํ ปติฏฺาปนตฺถํ วสติ, ตทภาเว ปกฺกมติ. ตทา หิ สาวตฺถิยํ กตฺตพฺพพุทฺธกิจฺจํ นาโหสิ. เตน วุตฺตํ "อถ โข ภควา สาวตฺถิยํ ยถาภิรนฺตํ วิหริตฺวา เยน เวสาลี เตน จาริกํ ปกฺกามี"ติ. จาริกญฺจรมาโนติ อทฺธานคมนํ คจฺฉนฺโต. จาริกา จ นาเมสา ภควโต ทุวิธา ตุริตจาริกา อตุริตจาริกาติ. ตตฺถ ถูเรปิ โพธเนยฺยปุคฺคลํ ทิสฺวา ตสฺส โพธนตฺถํ สหสา คมนํ ตุริตจาริกา นาม, สา มหากสฺสปปจฺจุคฺคมนาทีสุ ทฏฺพฺพา. ยา ปน คามนิคมราชธานีปฏิปาฏิยา เทวสิกํ โยชนฑฺฒโยชนวเสน @เชิงอรรถ: ^๑ อง. อฏฺก. ๒๓/๑๑/๑๗๔ (สฺยา)

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้าที่ ๑๙๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=26&page=193&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=26&A=4323&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=26&A=4323&pagebreak=1#p193