อรรถกถาเล่มที่ ๒๐ ภาษาบาลี อักษรไทย
ธ.อ.๓ ปุปฺผ-พาลวคฺค
หน้าที่ ๒๔-๒๕.

หน้าที่ ๒๔.
โกฏฺเฏตฺวา โกฏฺเฏตฺวา สากิยา มาเรตพฺพาติ อนุจฺฉวิกเมตนติ.
สตฺถา ตํ กถํ สุตฺวา "ภิกฺขเว อิมสฺมึ อตฺตภาเว กิญฺจาปิ สากิยานํ
เอวํ มรณํ อยุตฺตํ, ปุพฺเพ กตปาปกมฺมวเสน ปน ยุตฺตเมว เอเตหิ
ลทฺธนฺติ อาห. "กึ ปน ภนฺเต เอเต ปุพฺเพ อกํสูติ. "ปุพฺเพ
เอกโต หุตฺวา นทิยํ วิสํ ปกฺขิปึสูติ.
       ปุเนกทิวสํ ภิกฺขู ธมฺมสภายํ กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ "วิฑูฑโภ
เอตฺตเก สากิเย มาเรตฺวา อาคจฺฉนฺโต อตฺตโน มโนรเถ มตฺถกํ
อปฺปตฺเต เอว, เอตฺตกํ ชนํ อาทาย สมุทฺทมจฺฉกจฺฉปภกฺโข ชาโตติ.
สตฺถา อาคนฺตฺวา "กาย นุตฺถ ภิกฺขเว เอตรหิ กถาย สนฺนิสินฺนาติ
ปุจฺฉิตฺวา, "อิมาย นามาติ วุตฺเต, "ภิกฺขเว อิเมสํ สตฺตานํ มโนรเถ
มตฺถกํ อปฺปตฺเต เอว, มจฺจุราชา สุตฺตํ คามํ อชฺโฌตฺถรนฺโต มโหโฆ
วิย ชีวิตินฺทฺริยํ ฉินฺทิตฺวา จตุราปายสมุทฺเท นิมุชฺชาเปตีติ วตฺวา
อิมํ คาถมาห
          "ปุปฺผานิ เหว ปจินนฺตํ    พฺยาสตฺตมนสํ นรํ
           สุตฺตํ คามํ มโหโฆว     มจฺจุ อาทาย คจฺฉตีติ.
       ตตฺถ พฺยาสตฺตมนสํ นรนฺติ: สมฺปตฺเต วา อสมฺปตฺเต  วา
ลคฺคมานสํ. อิทํ วุตฺตํ โหติ: ยถา มาลากาโร ปุปฺผารามํ ปวิสิตฺวา
"ปุปฺผานิ ปจินิสฺสามีติ ตโต ปุปฺผานิ อคฺคเหตฺวา อญฺญมญฺญํ วา
คจฺฉํ ปฏฺเฐนฺโต สกเล ปุปฺผาราเม มนํ เปเสสิ "อิโต จ ปุปฺผานิ
ปจินิสฺสามีติ ตโต ปุปฺผานิ อคฺคเหตฺวา อญฺญตฺถ มนํ เปเสติ ตเมว
คจฺฉํ ปจินนฺโต ปมาทํ อาปชฺชติ; เอวเมว เอกจฺโจ ปุปฺผารามสทิสํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๕.
ปญฺจกามคุณมชฺฌํ โอตริตฺวา มโนรมํ รูปํ ลภิตฺวา มโนรมานํ
สทฺทคนฺธรสโผฏฺฐพฺพานํ อญฺญตรํ ปฏฺเฐติ, เตสุ วา อญฺญตรํ ลภิตฺวา
อญฺญตรํ ปฏฺเฐติ, รูปเมว วา ลภิตฺวา อญฺญตรํ ๑- ปฏฺเฐนฺโต ตเมว
อสฺสาเทติ, สทฺทาทีสุ วา อญฺญตรํ. เอเสว นโย โคมหิสทาสี-
ทาสเขตฺตวตฺถุคามนิคมชนปทาทีสุ, ปพฺพชิตานมฺปิ ปริเวณวิหาร-
ปตฺตจีวราทีสูติ; เอวํ ปญฺจกามคุณสงฺขาตานิ ปุปฺผานิ เอว ปจินนฺตํ
สมฺปตฺเต วา อสมฺปตฺเต วา กามคุเณ พฺยาสตฺตมนสํ นรํ.
       สุตฺตํ คามนฺติ: คามสฺส เคหภิตฺติอาทีนํ สุปนวเสน สุปนํ
นาม นตฺถิ, สตฺตานํ ปน สุตฺตปฺปมตฺตตํ อุปาทาย สุตฺโต นาม
โหติ; เอวํ สุตฺตํ คามํ เทฺว ตีณิ โยชนานิ อายตคมฺภีโร มโหโฆว
มจฺจุ อาทาย คจฺฉติ; ยถา โส มโหโฆ อิตฺถีปุริสโคมหิสกุกฺกุฏาทีสุ
กญฺจิ อนวเสเสตฺวา สพฺพนฺตํ คามํ สมุทฺทํ ปาเปตฺวา มจฺฉกจฺฉปภกฺขํ
กโรติ; เอวเมว พฺยาสตฺตมนสํ นรํ มรณมจฺจุ อาทาย ชีวิตินฺทฺริยมสฺส
ฉินฺทิตฺวา จตุราปายสมุทฺเท นิมุชฺชาเปตีติ.
       เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปตฺตา. มหาชนสฺส
สาตฺถิกา เทสนา ชาตาติ.
                       วิฑูฑภวตฺถุ.
                       --------
@เชิงอรรถ: ๑. ม. ยุ. อญฺญํ.


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๐ หน้าที่ ๒๔-๒๕.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=20&page=24&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=20&A=479&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=20&A=479&modeTY=2&pagebreak=1#p24