อรรถกถาเล่มที่ ๒ ภาษาบาลี อักษรไทย
วินย.อ. (สมนฺต.๒)
หน้าที่ ๔๙๓-๔๙๕.

หน้าที่ ๔๙๓.
                 เสขิยกณฺฑวณฺณนา
         ยานิ สิกฺขิตสิกฺเขน    เสขิยานีติ ตาทินา
         ภาสิตานิ อยํ ทานิ    เตสํปิ วณฺณนากฺกโมติ ฯ
     {๕๗๖} ตตฺถ ปริมณฺฑลนฺติ สมนฺตโต มณฺฑลํ ฯ นาภิมณฺฑลํ
ชานุมณฺฑลนฺติ อุทฺธํ นาภิมณฺฑลํ อโธ ชานุมณฺฑลํ ปฏิจฺฉาเทนฺเตน
ชานุมณฺฑลสฺส เหฏฺฐา ชงฺฆฏฺฐิกโต ปฏฺฐาย อฏฺฐงฺคุลมตฺตํ นิวาสนํ
โอตาเรตฺวา นิวาเสตพฺพํ ฯ ตโต ปรํ โอตาเรนฺตสฺส ทุกฺกฏนฺติ
วุตฺตํ ฯ ยถานิสินฺนสฺส ชานุมณฺฑลโต เหฏฺฐา จตุรงฺคุลมตฺตํ
ปฏิจฺฉนฺนํ โหตีติ มหาปจฺจริยํ วุตฺตํ ฯ เอวํ นิวาเสนฺตสฺส ปน
นิวาสนํ ปมาณิกํ วฏฺฏติ ฯ ตตฺรีทํ ปมาณํ ทีฆโส มุฏฺฐิปญฺจมํ
ติริยํ อฑฺฒเตยฺยหตฺถํ ตาทิสสฺส ปน อลาเภน ติริยํ
ทฺวิหตฺถปฺปมาณํปิ วฏฺฏติ ชานุมณฺฑลปฏิจฺฉาทนตฺถํ นาภิมณฺฑลํ ปน
จีวเรนาปิ สกฺกา ปฏิจฺฉาเทตุนฺติ ฯ ตตฺถ เอกปฏฺฏจีวรํ เอวํ
นิวตฺถํปิ ฐาเน น ติฏฺฐติ ทุปฏฺฏํ ปน ติฏฺฐติ ฯ โอลมฺพนฺโต
นิวาเสติ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ เอตฺถ น เกวลํ ปุรโต จ
ปจฺฉโต จ โอลมฺเพตฺวา นิวาเสนฺตสฺเสว ทุกฺกฏํ เย ปนญฺเญปิ
เตน โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู คิหินิวตฺถํ นิวาเสนฺติ
หตฺถิโสณฺฑกํ มจฺฉวาลกํ จตุกฺกณฺณกํ ตาลวณฺฏกํ สตวลิกํ
นิวาเสนฺตีติอาทินา ๑- นเยน ขนฺธเก นิวาสนโทสา วุตฺตา ตถา
@เชิงอรรถ: ๑. วิ. จุลฺลวคฺค. ๗/๖๖.
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๙๔.
นิวาเสนฺตสฺสาปิ ทุกฺกฏเมว ฯ เต สพฺเพ วุตฺตนเยเนว ปริมณฺฑลํ
นิวาเสนฺตสฺส น โหนฺตีติ อยเมตฺถ สงฺเขโป ฯ วิตฺถาโร ปน
ตตฺเถว อาวิภวิสฺสติ ฯ อสญฺจิจฺจาติ ปุรโต วา ปจฺฉโต วา
โอลมฺเพตฺวา นิวาเสสฺสามีติ เอวํ อสญฺจิจฺจ อถโข ปริมณฺฑลํเยว
นิวาเสสฺสามีติ วิรชฺฌิตฺวา อปริมณฺฑลํ นิวาเสนฺตสฺส อนาปตฺติ ฯ
อสติยาติ อญฺญาวิหิตสฺสาปิ ตถา นิวาเสนฺตสฺส อนาปตฺติ ฯ
อชานนฺตสฺสาติ เอตฺถ นิวาสนวตฺตํ อชานนฺตสฺส โมกฺโข นตฺถิ ฯ
นิวาสนวตฺตํ หิ สาธุกํ อุคฺคเหตพฺพํ ฯ ตสฺส อนุคฺคหณเมวสฺส
อนาทริยํ ฯ ตํ ปน สญฺจิจฺจ อนุคฺคณฺหนฺตสฺเสว ยุชฺชติ ฯ ตสฺมา
อุคฺคหิตวตฺโตปิ โย อารุฬฺหภาวํ วา โอรุฬฺหภาวํ วา น ชานาติ
ตสฺส อนาปตฺติ ฯ กุรุนฺทิยํ ปน ปริมณฺฑลํ นิวาเสตุํ อชานนฺตสฺส
อนาปตฺตีติ วุตฺตํ ฯ โย ปน สุกฺขชงฺโฆ วา มหาปิณฺฑิกมํโส วา โหติ
ตสฺส สารุปฺปตฺถาย ชานุมณฺฑลโต อฏฺฐงฺคุลาธิกํปิ โอตาเรตฺวา
นิวาเสตุํ วฏฺฏติ ฯ คิลานสฺสาติ ชงฺฆาย ๑- วา ปาเท วา วโณ โหติ
อุกฺขิปิตฺวา วา โอตาเรตฺวา วา นิวาเสตุํ วฏฺฏติ ฯ อาปทาสูติ
พาฬมิคา วา โจรา วา อนุพนฺธนฺติ เอวรูปาสุ อาปทาสุ
อนาปตฺติ ฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมว ฯ ปฐมปาราชิกสมุฏฺฐานํ
กิริยา สญฺญาวิโมกฺขํ สจิตฺตกํ โลกวชฺชํ กายกมฺมํ อกุสลจิตฺตํ
ทุกฺขเวทนนฺติ ฯ ปุสฺสเทวตฺเถโร สจิตฺตกํ ปณฺณตฺติวชฺชํ ติเวทนนฺติ
อาห ฯ อุปติสฺสตฺเถโร ปน อนาทรํ ปฏิจฺจ วุตฺตตฺตา โลกวชฺชํ
@เชิงอรรถ: ๑. ชงฺเฆ.
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๔๙๕.
อกุสลจิตฺตํ ทุกฺขเวทนนฺติ อาห ฯ {๕๗๗} ปริมณฺฑลํ ปารุปิตพฺพนฺติ เตน
โข ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู คิหิปารุตํ ปารุปนฺตีติ ๑- เอวํ
วุตฺตํ อเนกปฺปการํ คิหิปารุตํ อปารุปิตฺวา อิธ วุตฺตนเยเนว อุโภ
กณฺเณ สมํ กตฺวา ปารุปนวตฺตํ ปูเรนฺเตน ปริมณฺฑลํ ปารุปิตพฺพํ ฯ
อิมานิ จ เทฺวปิ สิกฺขาปทานิ อวิเสเสน วุตฺตานิ ฯ ตสฺมา
วิหาเรปิ อนฺตรฆเรปิ ปริมณฺฑลเมว นิวาเสตพฺพํ จ
ปารุปิตพฺพญฺจาติ ฯ สมุฏฺฐานาทีนิ ปฐมสิกฺขาปเท วุตฺตนเยเนว สทฺธึ
เถรวาเทน ฯ {๕๗๘} กายํ วิวริตฺวาติ ชานุํปิ อุรํปิ วิวริตฺวา ฯ
สุปฏิจฺฉนฺเนนาติ น สีสํ ปารุเตน อถโข กณฺฐิกํ ปฏิมุญฺจิตฺวา อุภโต
อนุวาตนฺเตน คีวํ ปฏิจฺฉาเทตฺวา อุโภ กณฺเณ สมํ กตฺวา
ปฏิสํหริตฺวา ยาว มณิพนฺธนา ปฏิจฺฉาเทตฺวา อนฺตรฆเร คนฺตพฺพํ ฯ
ตติยสิกฺขาปเท ฯ คลวาฏกโต ปฏฺฐาย สีสํ มณิพนฺธโต ปฏฺฐาย
หตฺเถ ปิณฺฑิกมํสโต ปฏฺฐาย ปาเท วิวริตฺวา นิสีทิตพฺพํ ฯ
     {๕๗๙} วาสูปคตสฺสาติ วาสตฺถาย อุปคตสฺส รตฺติภาเค วา ทิวสภาเค วา
กายํ วิวริตฺวาปิ นิสีทโต อนาปตฺติ ฯ {๕๘๐} สุสํวุโตติ หตฺถํ วา ปาทํ วา
อกีฬาเปนฺโต สุวินีโตติ อตฺโถ ฯ {๕๘๒} โอกฺขิตฺตจกฺขูติ เหฏฺฐา ขิตฺตจกฺขุ
หุตฺวา ฯ ยุคมตฺตํ เปกฺขนฺเตนาติ ยุคยุตฺตโก หิ ทนฺโต อาชานีโย
ยุคมตฺตํ เปกฺขติ ปุรโต จตูหตฺถปฺปมาณํ ภูมิภาคํ อิมินาปิ
เอตฺตกํ เปกฺขนฺเตน คนฺตพฺพํ ฯ โย อนาทริยํ ปฏิจฺจ ตหํ ตหํ
โอโลเกนฺโตติ โย ตํ ตํ ทิสาภาคํ ปาสาทํ กูฏาคารํ วีถึ โอโลเกนฺโต
คจฺฉติ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ เอกสฺมึ ปน ฐาเน ฐตฺวาว
@เชิงอรรถ: ๑. วิ. จุลฺลวคฺค. ๗/๖๖.


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้าที่ ๔๙๓-๔๙๕.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=2&page=493&pages=3&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=2&A=10376&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=2&A=10376&modeTY=2&pagebreak=1#p493