อรรถกถาเล่มที่ ๒ ภาษาบาลี อักษรไทย
วินย.อ. (สมนฺต.๒)
หน้าที่ ๒๔๑-๒๔๓.

หน้าที่ ๒๔๑.
อิทนฺนาม คเหตฺวา เทหีติ อาจิกฺขติ ฯ โส เจ เฉโก โหติ ปุนปฺปุนํ
อปเนตฺวา วิวเทตฺวา คณฺหาติ ตุณฺหีภูเตน าตพฺพํ ฯ โน เจ เฉโก
โหติ น ชานาติ คเหตุํ วาณิชโก ตํ วญฺเจติ มา คณฺหาติ
วตฺตพฺโพ ฯ อิทํ อมฺหากํ อตฺถีติ อาทิมฺหิ อิทํ ปฏิคฺคหิตํ เตลํ
วา สปฺปิ วา อมฺหากํ อตฺถิ อมฺหากญฺจ อญฺเน อปฏิคฺคหิตเกน
อตฺโถติ ภณติ ฯ สเจ โส ตํ คเหตฺวา อญฺ เทติ ปมํ
อตฺตโน เตลํ น มินาเปตพฺพํ ฯ กสฺมา ฯ เตลนาฬิยมฺหิ อวสิฏฺ
เตลํ โหติ ตํ ปจฺฉา มินนฺตสฺส อปฏิคฺคหิตกํ ทูเสยฺยาติ ฯ
เสสํ อุตฺตานตฺถเมว ฯ
     ฉสฺสมุฏฺานํ กิริยา โนสญฺาวิโมกฺขํ อจิตฺตกํ ปณฺณตฺติวชฺชํ
กายกมฺมํ วจีกมฺมํ ติจิตฺตํ ติเวทนนฺติ ฯ
               กยวิกฺกยสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺิตา ฯ
                  นิฏฺิโต จ ทุติโย วคฺโค ฯ
     {๕๙๘} เตน สมเยนาติ ปตฺตสิกฺขาปทํ ฯ ตตฺถ ปตฺตวณิชฺชนฺติ
คามนิคมาทีสุ วิจรนฺตา ปตฺตวณิชฺชํ วา กริสฺสนฺติ อามตฺติกาปณํ
วาติ อามตฺตานิ วุจฺจนฺติ ภาชนานิ ฯ ตานิ เยสํ ภณฺฑนฺติ เต
อามตฺติกา ฯ เตสํ อามตฺติกานํ อาปณํ อามตฺติกาปณํ ฯ
กุลาลภณฺฑวาณิชกาปณนฺติ อตฺโถ ฯ
     {๖๐๒} ตโย ปตฺตสฺส วณฺณาติ ตีณิ ปตฺตสฺส ปมาณานิ ฯ
อฑฺฒาฬฺหโกทนํ คณฺหาตีติ มคธนาฬิยา ทฺวินฺนํ ตณฺฑุลนาฬีนํ
โอทนํ คณฺหาติ ฯ มคธนาฬี นาม อฑฺฒเตรสปลฺลา โหตีติ
อนฺธกฏฺกถายํ วุตฺตํ ฯ สีหลทีเป ปกตินาฬี มหนฺตา ทมิฬนาฬี ขุทฺทกา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๔๒.
มคธนาฬี ปมาณยุตฺตา ฯ ตาย มคธนาฬิยา ทิยฑฺฒนาฬี เอกา
สีหลนาฬี โหตีติ มหาอฏฺกถายํ วุตฺตํ ฯ จตุพฺภาคขาทนียนฺติ
โอทนสฺส จตุตฺถภาคปฺปมาณํ ขาทนียํ ฯ ตํ หตฺถหาริยสฺส
มุคฺคสูปสฺส วเสน เวทิตพฺพํ ฯ ตทุปิยญฺจ พฺยญฺชนนฺติ ตสฺส โอทนสฺส
อนุรูปํ มจฺฉมํสสากผลกลีราทิพฺยญฺชนํ ฯ ตตฺรายํ วินิจฺฉโย ฯ
อนุปหตปุราณสาลิตณฺฑุลานํ สุโกฏฺฏิตปริสุทฺธานํ เทฺว มคธนาฬิโย
คเหตฺวา เตหิ ตณฺฑุเลหิ อนุตฺตณฺฑุลมกิลินฺนมปิณฺฑิตํ สุวิสุทฺธํ
กุณฺฑมกุลราสิสทิสํ อวสฺสาวิโตทนํ ปจิตฺวา นิรวเสสํ ปตฺเต
ปกฺขิปิตฺวา ตสฺส โอทนสฺส จตุตฺถภาคปฺปมาโณ นาติฆโน
นาติตนุโก หตฺถหาริโย สพฺพสํภารสงฺขโต มุคฺคสูโป ปกฺขิปิตพฺโพ ฯ
ตโต อาโลปสฺส อาโลปสฺส อนุรูปํ ยาวปรมาโลปปโหนกํ
มจฺฉมํสาทิพฺยญฺชนํ ปกฺขิปิตพฺพํ ฯ สปฺปิเตลตกฺกรสกญฺชิกาทีนิ ปน
คณนูปคานิ น โหนฺติ ฯ ตานิ หิ โอทนคติกาเนว เนว หาเปตุํ น
วฑฺเฒตุํ สกฺโกนฺติ ฯ เอวเมตํ สพฺพํปิ ปกฺขิตฺตํ สเจ ปตฺตสฺส
มุขวฏฺฏิยา เหฏฺิมราชิสมํ ติฏฺติ สุตฺเตน วา หิเรน วา ฉิทฺทนฺตสฺส
สุตฺตสฺส วา หิรสฺส วา เหฏฺิมนฺตํ ผุสติ อยํ อุกฺกฏฺโ
นาม ปตฺโต ฯ สเจ ตํ ราชึ อติกฺกมฺม ถูปีกตํ ติฏฺติ อยํ
อุกฺกฏฺโมโก นาม ปตฺโต ฯ สเจ ตํ ราชึ น สมฺปาปุณาติ
อนฺโตคตเมว โหติ อยํ อุกฺกฏฺุกฺกฏฺโ นาม ปตฺโต ฯ
นาฬิโกทนนฺติ มคธนาฬิยา เอกาย ตณฺฑุลนาฬิยา โอทนํ ฯ
ปตฺโถทนนฺติ มคธนาฬิยา อุปฑฺฒนาฬิโกทนํ ฯ เสสํ วุตฺตนเยเนว
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๔๓.
เวทิตพฺพํ ฯ อยํ ปน นามมตฺเต วิเสโส ฯ สเจ นาฬิโกทนาทิ
สพฺพํปิ ปกฺขิตฺตํ วุตฺตนเยเนว เหฏฺิมราชิสมํ ติฏฺติ อยํ มชฺฌิโม
นาม ปตฺโต ฯ สเจ ตํ ราชึ อติกฺกมฺม ถูปีกตํ ติฏฺติ อยํ
มชฺฌิโมมโก นาม ปตฺโต ฯ สเจ ตํ ราชึ น สมฺปาปุณาติ
อนฺโตคตเมว โหติ อยํ มชฺฌิมุกฺกฏฺโ นาม ปตฺโต ฯ สเจ
ปตฺโถทนาทิ สพฺพํปิ ปกฺขิตฺตํ เหฏฺิมราชิสมํ ติฏฺติ อยํ โอมโก
นาม ปตฺโต ฯ สเจ ตํ ราชึ อติกฺกมฺม ถูปีกตํ ติฏฺติ อยํ
โอมโกมโก นาม ปตฺโต ฯ สเจ ตํ ราชึ น สมฺปาปุณาติ อนฺโตคตเมว
โหติ อยํ โอมกุกฺกฏฺโ นาม ปตฺโตติ เอวเมเต นว ปตฺตา
เวทิตพฺพา ฯ เตสุ เทฺว อปตฺตา อุกฺกฏฺุกฺกฏฺโ จ โอมโกมโก
จ ฯ ตโต อุกฺกฏฺโ อปตฺโต โอมโก อปตฺโตติ อิทํ หิ เอเต
สนฺธาย วุตฺตํ ฯ อุกฺกฏฺุกฺกฏฺโ หิ เอตฺถ อุกฺกฏฺโต อุกฺกฏฺตฺตา
ตโต อุกฺกฏฺโ อปตฺโตติ วุตฺโต ฯ โอมโกมโก จ โอมกโต
โอมกตฺตา ตโต โอมโก อปตฺโตติ วุตฺโต ฯ ตสฺมา เอเต
ภาชนปริโภเคน ปริภุญฺชิตพฺพา น อธิฏฺานูปคา น วิกปฺปนูปคา ฯ อิตเร
ปน สตฺต อธิฏฺหิตฺวา วา วิกปฺเปตฺวา วา ปริภุญฺชิตพฺพา ฯ
     เอวํ อกตฺวา ตํ ทสาหํ อติกฺกามยโต นิสฺสคฺคิยํ ปาจิตฺติยนฺติ
ตํ สตฺตวิธํปิ ปตฺตํ ทสาหปรมํ กาลํ อติกฺกามยโต นิสฺสคฺคิยํ
ปาจิตฺติยํ ฯ {๖๐๗} นิสฺสคฺคิยํ ปตฺตํ อนิสฺสชฺชิตฺวา ปริภุญฺชตีติ
ยาคุํ ปิวิตฺวา โธเต ทุกฺกฏํ ชชฺชกํ ขาทิตฺวา ภตฺตํ ภุญฺชิตฺวา
โธเต ทุกฺกฏนฺติ เอวํ ปโยเค ปโยเค ทุกฺกฏํ ฯ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้าที่ ๒๔๑-๒๔๓.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=2&page=241&pages=3&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=2&A=5061&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=2&A=5061&pagebreak=1#p241