อรรถกถาเล่มที่ ๑๗ หน้าที่ ๔๕.

ทิสโต ทฺวีสุ ทิสาสุ ชาตํ. โอกาสโต ปฏิจฺฉนฺนกิโลมกํ หทยญฺจ วกฺกญฺจ ปริจฺฉาเทตฺวา ^๑- ิตํ ^๒- อปฺปฏิจฺฉนฺนกิโลมกํ สกลสรีเร จมฺมสฺส เหฏฺโต มํสํ ปริโยนทฺธิตฺวา ิตนฺติ. ตตฺถ ยถา ปิโลติกาย ปลิเวิเต มํเส ปิโลติกา น ชานาติ "มยา มํสํ ปลิเวิตนฺ"ติ, นปิ มํสํ ชานาติ "อหํ ปิโลติกาย ปลิเวิตนฺ"ติ, เอวเมว น กิโลมกํ ชานาติ "มยา หทยวกฺกานิ สกลสรีเร จมฺมสฺส เหฏฺโต มํสํ จ ปริโยนทฺธิตฺวาฏฺิตนฺ"ติ. ^๓- นปิ หทยวกฺกานิ สกลสรีเร จมฺมสฺส เหฏฺโต จ มํสํ ชานาติ "อหํ กิโลมเกน ปลิเวิตนฺ"ติ. อาโภคปจฺจเวกฺขณวิรหิตา หิ เอเต ธมฺมา ฯเปฯ น ปุคฺคโลติ. ปริจฺเฉทโต เหฏฺา มํเสน อุปริ จมฺเมน ติริยํ กิโลมกภาเคน ปริจฺฉินฺนนฺติ ววตฺถเปติ. อยเมตสฺส สภาคปริจฺเฉโท, วิสภาคปริจฺเฉโท ปน เกสสทิโส เอวาติ เอวํ กิโลมกํ วณฺณาทิโต ววตฺถเปติ. ตโต ปรํ สรีรสฺส อพฺพนฺตเร ปิหกํ วณฺณโต นีลมิลาตนิคุณฺฑิปุปฺผวณฺณนฺติ ^๔- ววตฺถเปติ. สณฺานโต เยภุยฺเยน สตฺตงฺคุลปฺปมาณํ อพนฺธนํ กาฬวจฺฉกชิวฺหาสณฺานํ. ทิสโต อุปริมาย ทิสาย ชาตํ. โอกาสโต หทยสฺส วามปสฺเส อุทรปฏลสฺส มตฺถกปสฺสํ นิสฺสาย ิตํ, ยมฺหิ ปหรณปฺปหาเรน พหิ นิกฺขนฺเต สตฺตานํ ชีวิตกฺขโย โหตีติ. ตตฺถ ยถา โกฏฺกมตฺถกปสฺสํ นิสฺสาย ิตา โคมยปิณฺฑิ น ชานาติ "อหํ โกฏฺกมตฺถกปสฺสํ นิสฺสาย ิตา"ติ, นปิ โกฏฺกมตฺถกปสฺสํ ชานาติ "โคมยปิณฺฑิ มํ นิสฺสาย ิตา"ติ, เอวเมว น ปิหกํ ชานาติ "อหํ อุทรปฏลสฺส มตฺถกปสฺสํ นิสฺสาย ิตนฺ"ติ, นปิ อุทรปฏลสฺส มตฺถกปสฺสํ ชานาติ "ปิหกํ มํ นิสฺสาย ิตนฺ"ติ. อาโภคปจฺจเวกฺขณวิรหิตา หิ เอเต ธมฺมา ฯเปฯ น ปุคฺคโลติ. ปริจฺเฉทโต ปิหกํ ปิหกภาเคน ปริจฺฉินฺนนฺติ ววตฺถเปติ. อยเมตสฺส สภาคปริจฺเฉโท, วิสภาคปริจฺเฉโท ปน เกสสทิโส เอวาติ เอวํ ปิหกํ วณฺณาทิโต ววตฺถเปติ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ปริวาเรตฺวา ^๒ ฉ.ม. ิตนฺติ สทฺโท นตฺถิ @^๓ ฉ.ม. มํสํ ปลิเวิตนฺติ ^๔ ฉ.ม. นีลํ มิลาตนิคฺคุณฺฑี...

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๗ หน้าที่ ๔๕. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=17&page=45&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=17&A=1150&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=17&A=1150&pagebreak=1#p45