อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๓๙๕.

น นีหรนฺตีติ อตฺโถ. โส เอวํ พหุสฺสุตติตฺถํ อนุปสงฺกมิตฺวา สกงฺโข กมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา วฑฺเฒตุํ น สกฺโกติ. ยถา วา โส โคปาลโก ติตฺถํ น ชานาติ, เอวํ อยํปิ ภิกฺขุ ธมฺมติตฺถํ น ชานาติ. อชานนฺโต อวิสเย ปญฺหํ ปุจฺฉติ, อาภิธมฺมิกํ อุปสงฺกมิตฺวา กปฺปิยากปฺปิยํ ปุจฺฉติ, วินยธรํ อุปสงฺกมิตฺวา รูปารูปปริจฺเฉทํ ปุจฺฉติ. เต อวิสเย ปุฏฺฐา กเถตุํ น สกฺโกนฺติ. โส อตฺตนา สกงฺโข กมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา วฑฺเฒตุํ น สกฺโกติ ฯเปฯ ปริพาหิโร โหติ. น ปีตํ ชานาตีติ ยถา โส โคปาลโก ปีตาปีตํ น ชานาติ, เอวํ ธมฺมูปสญฺหิตํ ปามุชฺชํ น ชานาติ น ลภติ. สวนมยํ ปุญฺญกิริยาวตฺถุํ นิสฺสาย อานิสํสํ น วินฺทติ, ธมฺมสฺสวนคฺคํ คนฺตฺวา สกฺกจฺจํ น สุณาติ, นิสินฺโน นิทฺทายติ, กถํ กเถติ, อญฺญาวิหิตโก โหติ. โส สกฺกจฺจํ ธมฺมํ อสฺสุณนฺโต กมฺมฏฺฐานํ คเหตฺวา วฑฺเฒตุํ น สกฺโกติ ฯเปฯ ปริพาหิโร โหติ. น วีถึ ชานาตีติ โส โคปาลโก มคฺคามคฺคํ วิย "อยํ โลกิโย, อยํ โลกุตฺตโร"ติ อริยํ อฏฺฐงฺคิกํ มคฺคํ ยถาภูตํ นปฺปชานาติ. อชานนฺโต โลกิยมคฺเค อภินิวิสิตฺวา โลกุตฺตรํ นิพฺพตฺเตตุํ น สกฺโกติ ฯเปฯ ปริพาหิโร โหติ. น โคจรกุสโล โหตีติ โส โคปาลโก ปญฺจาหิกสตฺตาหิกจารํ วิย จตฺตาโร สติปฏฺฐาเน "อิเม โลกิยา, อิเม โลกุตฺตรา"ติ ยถาภูตํ นปฺปชานาติ. อชานนฺโต สุขุม- กมฺมฏฺฐาเนสุ ^๑- อตฺตโน ญาณํ อปนาเมตฺวา โลกิยสติปฏฺฐาเน อภินิวิสิตฺวา โลกุตฺตรํ นิพฺพตฺเตตุํ น สกฺโกติ ฯเปฯ ปริพาหิโร โหติ. อนวเสสโทหี โหตีติ ปฏิคฺคหเณ มตฺตํ อชานนฺโต อนวเสสํ ทุหติ. นิทฺเทส- วาเร ปนสฺส อภิหฏฺฐุํ ปวาเรนฺตีติ อภิหริตฺวา ปวาเรนฺติ. เอตฺถ เทฺว อภิหารา วาจาภิหาโร ปจฺจยาภิหาโร จ. วาจาภิหาโร นาม มนุสฺสา ภิกฺขุสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. สุขุมฏฺฐาเนสุ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๓๙๕. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=16&page=395&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=16&A=8847&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=16&A=8847&modeTY=2&pagebreak=1#p395