อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๓๖.

ตํ มยาติ ตํ มยา อิเม ปญฺจ ปุคฺคเล เทเสนฺเตน ตุมฺหากํ กตํ. เอตฺตกเมว หิ อนุกมฺปกสฺส สตฺถุ กิจฺจํ ยทิทํ อวิปรีตธมฺมเทสนา. อิโต ปรํ ปน ปฏิปตฺติ นาม สาวกานํ กิจฺจํ. เตนาห เอตานิ ภิกฺขุ รุกฺขมูลานิ ฯเปฯ อนุสาสนีติ. ตตฺถ จ รุกฺขมูลานีติ อิมินา รุกฺขมูลเสนาสนํ ทสฺเสติ. สุญฺาคารานีติ อิมินา ชนวิวิตฺตฏฺานํ. อุภเยนาปิ จ โยคานุรูปํ เสนาสนมาจิกฺขติ, ทายชฺชํ นิยฺยาเทติ. ฌายถาติ อารมฺมณูปนิชฺฌาเนน อฏฺตึสารมฺมณานิ, ลกฺขณูปนิชฺฌาเนน จ อนิจฺจาทิโต ขนฺธายตนาทีนิ อุปนิชฺฌายถ, สมถญฺจ วิปสฺสนญฺจ วฑฺเฒถาติ วุตฺตํ โหติ. มา ปมาทตฺถาติ มา ปมชฺชิตฺถ. มา ปจฺฉา วิปฺปฏิสาริโน อหุวตฺถาติ เย หิ ปุพฺเพ ทหรกาเล อาโรคฺยกาเล อนฺนสปฺปายาทิสมฺปตฺติกาเล ^๑- สตฺถุสมฺมุขีภาว- กาเล จ โยนิโสมนสิการวิรหิตา รตฺตินฺทิวํ มงฺกุณภตฺตา ^๒- หุตฺวา เสยฺยสุข- มิทฺธสุขมนุยุตฺตา ปมชฺชนฺติ, เต ปจฺฉา ชรากาเล โรคกาเล มรณกาเล วิปตฺติกาเล สตฺถุ ปรินิพฺพุตกาเล ^๓- จ ตํ ปุพฺเพ ปมาทวิหารํ อนุสฺสรนฺตา สปฺปฏิสนฺธิกาลกิริยญฺจ ภาริยํ สมฺปสฺสมานา วิปฺปฏิสาริโน โหนฺติ. ตุเมฺห ปน ตาทิสา มา อหุวตฺถาติ เอตมตฺถํ ทสฺเสนฺโต อาห "มา ปจฺฉา วิปฺปฏิสาริโน อหุวตฺถา"ติ. อยํ โว อมฺหากํ อนุสาสนีติ อยํ อมฺหากํ สนฺติกา "ฌายถ มา ปมาทตฺถา"ติ ตุมฺหากํ อนุสาสนี, โอวาโทติ วุตฺตํ โหติ. ๔. ทุติยธมฺมวิหารีสุตฺตวณฺณนา [๗๔] จตุตฺเถ อุตฺตรึ จสฺส ปญฺาย อตฺถํ นปฺปชานาตีติ ตโต ปริยตฺติโต อุตฺตรึ ตสฺส ธมฺมสฺส สห วิปสฺสนาย มคฺคปญฺาย อตฺถํ นปฺปชานาติ, จตฺตาริ สจฺจานิ น ปสฺสติ นปฺปฏิวิชฺฌตีติ อตฺโถ. เสสวาเรสุปิ เอเสว นโย. เอวเมเตสุ ทฺวีสุปิ สุตฺเตสุ พหุสฺสุโต ภิกฺขุ วิปสฺสนากมฺมิโก โสตาปนฺโน สกทาคามี อนาคามี ขีณาสโวติ ฉ ชนา ธมฺมวิหาริโน นามาติ เวทิตพฺพา. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ. สตฺตสปฺปายาทิสมฺปตฺติกาเล ^๒ ฉ.ม. มงฺกุลภตฺตา ^๓ ฉ.ม. ปรินิพฺพานกาเล

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๓๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=16&page=36&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=16&A=809&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=16&A=809&pagebreak=1#p36