อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๒๕๑.

กสิณปริกมฺมํ กตฺวา อฏฺฐ สมาปตฺติโย นิพฺพตฺเตติ. อยํ จิตฺตวิเวโก นาม. สมาปตฺติมตฺเตเนว กมฺมํ น นิปฺผชฺชตีติ ฌานํ ปาทกํ กตฺวา สงฺขาเร สมฺมสิตฺวา สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปาปุณาติ, อยํ สพฺพาการโต อุปธิวิเวโก นาม. เตนาห ภควา "กายวิเวโก จ วิเวกฏฺฐกายานํ เนกฺขมฺมาภิรตานํ, จิตฺตวิเวโก จ ปริสุทฺธจิตฺตานํ ปรมโวทานปฺปตฺตานํ, อุปธิวิเวโก จ นิรูปธีนํ ปุคฺคลานํ วิสงฺขารคตานนฺ"ติ. ^๑- สงฺคณิการามสฺสาติ คณสงฺคณิกาย เจว กิเลสสงฺคณิกาย จ รตสฺส. อารทฺธวิริยสฺสาติ กายิกเจตสิกวิริยวเสน อารทฺธวิริยสฺส. อุปฏฺฐิตสฺสติสฺสาติ จตุสติปฏฺฐานวเสน อุปฏฺฐิตสฺสติสฺส. สมาหิตสฺสาติ เอกคฺคจิตฺตสฺส. ปญฺญวโตติ กมฺมสฺส กตปญฺญาย ปญฺญวโต. สาธุ สาธูติ เถรสฺส จิตฺตํ ^๒- สมฺปหํเสนฺโต เอวมาห. อิมํ อฏฺฐมนฺติ สตฺต นิธี ลทฺธปุริสสฺส อฏฺฐมํ เทนฺโต วิย, สตฺต มณิรตนานิ, สตฺต หตฺถิรตนานิ, สตฺต อสฺสรตนานิ ลทฺธปุริสสฺส อฏฺฐมํ เทนฺโต วิย สตฺต มหาปุริสวิตกฺเก วิตกฺเกตฺวา ฐิตสฺส อฏฺฐมํ อาจิกฺขนฺโต เอวมาห. นิปฺปปญฺจารามสฺสาติ ตณฺหามาน- ทิฏฺฐิปปญฺจรหิตตฺตา นิปฺปปญฺจสงฺขาเต นิพฺพานปเท อภิรตสฺส. อิตรํ ตสฺเสว เววจนํ. นปฺปปญฺจารามสฺสาติ ยถาวุตฺเตสุ ปปญฺเจสุ อภิรตสฺส. อิตรํ ตสฺเสว เววจนํ. ยโตติ ยทา. ตโตติ ตทา. นานารตฺตานนฺติ นีลปีตโลหิโตทาตวณฺเณหิ นานารชเนหิ รตฺตานํ. ปํสุกูลจีวรนฺติ ^๓- เตวีสติยา เขตฺเตสุ ฐิตปํสุกูลจีวรํ. ขายิสฺสตีติ ยถา ตสฺส ปุพฺพณฺหสมยาทีสุ ยสฺมึ สมเย ยํ อิจฺฉติ, ตสฺมึ สมเย ตํ ปารุปนฺตสฺส โส ทุสฺสกรณฺฑโก มนาโป หุตฺวา ขายติ, เอวํ ตุยฺหมฺปิ จีวรสนฺโตสมหาอริยวํเสน @เชิงอรรถ: ^๑ ขุ.มหา. ๒๙/๓๓/๓๑ คุหฏฺฐกสุตฺตนิทฺเทส, @ขุ.มหา. ๒๙/๒๒๙/๑๗๒ ติสฺสเมตฺเตยฺยสุตฺตนิทฺเทส (สฺยา) ^๒ ฉ.ม. เถรสฺส วิตกฺกํ @^๓ ฉ.ม. ปํสุกูลนฺติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๒๕๑. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=16&page=251&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=16&A=5628&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=16&A=5628&modeTY=2&pagebreak=1#p251