อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๑๔๐.

สํวโร จกฺขุนฺทฺริยสํวโร. ชวเน อุปฺปชฺชมาโนปิ เหส ตสฺมึ ทฺวาเร กิเลสานํ อุปฺปตฺติวารณโต จกฺขุนฺทฺริยสํวโรติ วุจฺจติ. สํวุโตติ เตน สํวเรน อุเปโต. ตถา หิ "ปาติโมกฺขสํวรสํวุโต"ติ อิมสฺมึ วิภงฺเค "อิมินา ปาติโมกฺขสํวเรน อุเปโต โหติ ฯเปฯ สมนฺนาคโต"ติ วุตฺตํ. อถวา สํวรีติ สํวุโต, ถเกสิ ปิทหีติ วุตฺตํ โหติ. จกฺขุนฺทฺริยสํวรสํวุโตติ จกฺขุนฺทฺริยสํวรสงฺขาตํ สติกวาฏํ จกฺขุทฺวาเร ฆรทฺวาเร กวาฏํ วิย สํวริ ถเกสิ ปิทหีติ วุตฺตํ โหติ. อยเมเวตฺถ อตฺโถ สุนฺทรตโร. ตถา หิ "จกฺขุนฺทฺริยสํวรํ อสํวุตสฺส วิหรโต, สํวุตสฺส วิหรโต"ติ เอเตสุ ปเทสุ อยเมว อตฺโถ ทิสฺสตีติ. ยํ หิสฺสาติอาทิมฺหิ ยํ จกฺขุนฺทฺริยสํวรํ อสฺส ภิกฺขุโน อสํวุตสฺส อถเกตฺวา อปิทหิตฺวา วิหรนฺตสฺสาติ อตฺโถ. เยการสฺส วา เอส ยนฺติ อาเทโส, เย อสฺสาติ อตฺโถ. อาสวา วิฆาตปริฬาหาติ จตฺตาโร อาสวา จ อญฺเญ จ วิฆาตกรา กิเลสปริฬาหา วา วิปากปริฬาหา วา. จกฺขุทฺวารสฺมิญฺหิ อิฏฺฐารมฺมณํ อาปาถคตํ กามสฺสาทวเสน อสฺสาทยโต อภินนฺทโต กามาสโว อุปฺปชฺชติ, "อีทิสํ อญฺญสฺมึปิ สุคติภเว ลภิสฺสามี"ติ ภวปตฺถนาย อสฺสาทยโต ภวาสโว อุปฺปชฺชติ, สตฺโตติ วา สตฺตสฺสาติ วา คณฺหโต ทิฏฺฐาสโว อุปฺปชฺชติ, สพฺเพเหว สหชาตํ อญฺญาณํ อวิชฺชาสโวติ จตฺตาโร อาสวา อุปฺปชฺชนฺติ. เตหิ ^๑- สมฺปยุตฺตา อปเร กิเลสา วิฆาตปริฬาหา อายตึ วา เตสํ วิปากา เตหิปิ อสํวุตสฺเสว วิหรโต อุปฺปชฺเชยฺยุนฺติ วุจฺจนฺติ. เอวํส เตติ เอวํ อสฺส เต, เอเตนุปาเยน น โหนฺติ, โน อญฺญถาติ วุตฺตํ โหติ. ปฏิสงฺขา โยนิโส โสตินฺทฺริยสํวรสํวุโตติอาทีสุ เอเสว นโย. อิเม วุจฺจนฺติ อาสวา สํวรา ปหาตพฺพาติ อิเมสุ ฉสุ ทฺวาเรสุ จตฺตาโร จตฺตาโร กตฺวา จตุวีสติ อาสวา สํวเรน ปหาตพฺพาติ วุจฺจนฺติ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. เอเตหิ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๑๔๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=16&page=140&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=16&A=3155&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=16&A=3155&modeTY=2&pagebreak=1#p140