อรรถกถาเล่มที่ ๑๕ หน้าที่ ๔๐๖.

ปสฺสติ, น ตํ ปรสฺส กิญฺจนภาเว อุปเนตพฺพํ ปสฺสติ, น ปรสฺส อตฺตานํ ปสฺสติ, น ปรสฺส อตฺตโน กิญฺจนภาเว อุปเนตพฺพํ ปสฺสตีติ. อิติ วทํ พฺราหฺมโณติ เอวํ จตุกฺโกฏิกํ สุญฺตํ วทนฺโตปิ ขีณาสวพฺราหฺมโณ ตสฺสา ปฏิปทาย สมฺมา ปฏิวิทฺธตฺตา สจฺจเมว อาห, น มุสาติ สพฺเพสุปิ วาเรสุ มญฺนานํ ปหีนตฺตาเยว น มญฺตีติ จ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. อากิญฺจญฺเยว ปฏิปทนฺติ กิญฺจนภาววิรหิตํ นิปฺปลิโพธํ นิคฺคหณเมว ปฏิปทํ. ปฏิปนฺโน โหติ ปูเรตฺวา ิโต. อิมานิ โข ปริพฺพาชกา จตฺตาริ พฺราหฺมณสจฺจานิ มยา สยํ อภิญฺา สจฺฉิกตฺวา ปเวทิตานีติ ยานิ ตุเมฺห โภวาทิพฺราหฺมณานํ สจฺจานิ วเทถ, เตหิ อญฺานิ มยา อิมานิ พาหิตปาปพฺราหฺมณสฺส จตฺตาริ สจฺจานิ จตูหิ มคฺเคหิ โสฬสวิเธน กิจฺเจน ชานิตฺวา ปจฺจกฺขํ กตฺวา ปเวทิตานิ เทสิตานิ โชติตานีติ อตฺโถ. อิติ อิมสฺมึ สุตฺเต จตูสุปิ าเนสุ ขีณาสวสฺส วจีสจฺจเมว กถิตนฺติ. ๖. อุมฺมคฺคสุตฺตวณฺณนา [๑๘๖] ฉฏฺเ ปริกสฺสตีติ อากฑฺฒิยติ. อุมฺมคฺโคติ อุมฺมุชฺชนํ, ปญฺาคมนนฺติ อตฺโถ. ปญฺาเอว วา อุมฺมุชฺชนฏฺเน อุมฺมคฺโคติ วุจฺจติ. โส จ ^๑- ปฏิภาณฏฺเน ปฏิภาณํ. จิตฺตสฺส อุปฺปนฺนสฺส วสํ คจฺฉตีติ เย จิตฺตสฺส วสํ คจฺฉนฺติ, เตสํเยเวตฺถ คหณํ เวทิตพฺพํ. อตฺถมญฺาย ธมฺมมญฺายาติ อตฺถญฺจ ปาลิญฺจ ชานิตฺวา. ธมฺมานุธมฺมปฏิปนฺโน โหตีติ โลกุตฺตรธมฺมสฺส อนุจฺฉวิกํ ธมฺมํ สห สีเลน ปุพฺพภาคปฏิปทํ ปฏิปนฺโน โหติ. นิพฺเพธิกปญฺโติ นิพฺพิชฺฌนกปญฺโ. อิทํ ทุกฺขนฺติ เปตฺวา ตณฺหํ เสสํ เตภูมิกํ ขนฺธปญฺจกํ ทุกฺขนฺติ วุตฺตํ ^๒- โหติ. ปญฺายาติ มคฺคปญฺาย. อยํ ทุกฺขสมุทโยติ วฏฺฏมูลิกตณฺหา ตสฺส ทุกฺขสฺส สมุทโยติ วุตฺตํ ^๒- โหติ. อิมินา อุปาเยน เสสทฺวเยปิ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. จตุตฺถปญฺหาวิสฺสชฺชเนน อรหตฺตผลํ กถิตนฺติ เวทิตพฺพํ. @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ. สาว ^๒ ฉ.ม. สุตํ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้าที่ ๔๐๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=15&page=406&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=15&A=9324&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=15&A=9324&pagebreak=1#p406