อรรถกถาเล่มที่ ๑๕ หน้าที่ ๓๓๗.

โทณคชฺชิตํ นาม วณฺณํ วณฺเณตฺวา ^๑- มยิ ปรินิพฺพุเต สกลชมฺพูทีเป อุปฺปนฺนํ มหากลหํ วูปสเมตฺวา ธาตุโย ภาเชสฺสตี"ติ. อิมินา การเณน ปฏิปนฺโน. โทโณปิ สุทํ พฺราหฺมโณติ โทณพฺราหฺมโณปิ ตโย เวเท ปคุเณ กตฺวา ปญฺจสเต มาณวเก สิปฺปํ วาเจนฺโต ตํทิวสํ ปาโตว วุฏฺาย สรีรปฏิชคฺคนํ กตฺวา สตคฺฆนิกํ ^๒- นิวาเสตฺวา ปญฺจสตคฺฆนิกํ เอกํสวรคตํ ^๓- กตฺวา อามุตฺตยญฺสุตฺโต รตฺตวฏฺฏิกา ^๔- อุปาหนา อาโรหิตฺวา ปญฺจสตมาณวกปริวาโร ตเมว มคฺคํ ปฏิปชฺชิ. ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํ. ปาเทสูติ ปาเทหิ อกฺกนฺตฏฺาเนสุ. จกฺกานีติ ลกฺขณจกฺกานิ. กึ ปน ภควโต คจฺฉนฺตสฺส อกฺกนฺตฏฺาเน ปทํ ปญฺายตีติ? น ปญฺายติ. กสฺมา? สุขุมตฺตา มหาพลวตฺตา มหาชนานุคฺคเหน จ. พุทฺธานญฺหิ สุขุมจฺฉวิตาย อกฺกนฺตฏฺานํ ตูลปิจุนา ^๕- ปติฏฺิตฏฺานํ วิย โหติ, ปทวลญฺโช น ปญฺายติ. ยถา จ พลวโต วาตชสินฺธวสฺส ปทุมินิปตฺเตปิ อกฺกนฺตมตฺตเมว โหติ, เอวํ มหา- พลวตาย ตถาคเตน อกฺกนฺตฏฺานํ อกฺกนฺตมตฺตเมว โหติ, น ตตฺถ ปทวลญฺโช ปญฺายติ. พุทฺธานญฺจ อนุปทํ มหาชนกาโย คจฺฉติ, ตสฺส ^๖- สตฺถุ ปทวลญฺชํ ทิสฺวา มทฺทิตุํ อวิสหนฺตสฺส คมนวิจฺเฉโท ภเวยฺย. ตสฺมา อกฺกนฺตอกฺกนฺตฏฺาเน โยปิ ปทวลญฺโช ภเวยฺย, โส อนฺตรธายเตว. โทโณ ปน พฺราหฺมโณ ตถาคตสฺส อธิฏฺานวเสน ปสฺสิ. ภควาปิ ยสฺส ปทเจติยํ ทสฺเสตุกาโม โหติ, ตํ อารพฺภ "อสุโก นาม ปสฺสตู"ติ อธิฏฺาติ. ตสฺมา มาคณฺฑิยพฺราหฺมโณ วิย อยมฺปิ พฺราหฺมโณ ตถาคตสฺส อธิฏฺานวเสน อทฺทส. ปาสาทิกนฺติ ปสาทชนกํ. อิตรํ ตสฺเสว เววจนํ. อุตฺตมทมถสมถมนุปฺปตฺตนฺติ เอตฺถ อุตฺตมทมโถ นาม อรหตฺตมคฺโค, อุตฺตมสมโถ นาม อรหตฺตมคฺคสมาธิ, @เชิงอรรถ: ^๑ สี. คชฺชิตฺวา, ฉ.ม.วตฺวา ^๒ ฉ.ม. สตคฺฆนกํ ^๓ ม. เอกํสํ @^๔ ม. อามุตฺตยญฺมุตฺโต สนฺตปฺปีติกา ^๕ ฉ.ม. ตูลปิจุโน ^๖ ม. ตตฺถสฺส

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้าที่ ๓๓๗. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=15&page=337&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=15&A=7801&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=15&A=7801&pagebreak=1#p337