อรรถกถาเล่มที่ ๑๕ หน้าที่ ๒๐๖.

เอกํสพฺยากรณีโย ปโญฺห. "อนิจฺจํ นาม จกฺขุนฺ"ติ ปุฏฺเน ปน "น จกฺขุเมว, โสตํปิ อนิจฺจํ, ฆานํปิ อนิจฺจนฺ"ติ เอวํ วิภชิตฺวา พฺยากาตพฺพํ. อยํปิ วิภชฺชพฺยากรณีโย ปโญฺห. "ยถา จกฺขุํ, ตถา โสตํ. ยถา โสตํ, ตถา จกฺขุน"ติ ปุฏฺเน "เกนฏฺเน ปุจฺฉสี"ติ ปฏิปุจฺฉิตฺวา "ทสฺสนฏฺเน ปุจฺฉามี"ติ วุตฺเต "น หี"ติ พฺยากาตพฺพํ. "อนิจฺจฏฺเน ปุจฺฉามี"ติ วุตฺเต "อามา"ติ พฺยากาตพฺพํ. อยํ ปฏิปุจฺฉาพฺยากรณีโย ปโญฺห. "ตํ ชีวํ ตํ สรีรนฺ"ติอาทีนิ ปุฏฺเน ปน "อพฺยากตเมตํ ภควตา"ติ เปตพฺโพ, เอส ปโญฺห น พฺยากาตพฺโพ. อยํ ปนีโย ปโญฺห. านาาเน น สณฺาตีติ การณาการเณ น สณฺาติ. ตตฺรายํ นโย:- สสฺสตวาที ยุตฺเตน การเณน ปโหติ อุจฺเฉทวาทึ นิคฺคเหตุํ, อุจฺเฉทวาที นิคฺคยฺหมาโน "กึ ปนาหํ อุจฺเฉทํ วทามี"ติ สสฺสตวาทิภาวเมว ทีเปติ, อตฺตโน วาเท ปติฏฺาตุํ น สกฺโกติ. เอวํ อุจฺเฉทวาทิมฺหิ ปโหนฺเต สสฺสตวาที, ปุคฺคลวาทิมฺหิ ปโหนฺเต สุญฺตวาที สุญฺตวาทิมฺหิ ปโหนฺเต ปุคฺคลวาทีติ เอวํ านาาเน น สณฺาติ นาม. ปริกปฺเป น สณฺาตีติ อิทํ ปญฺหาปุจฺฉเนปิ ปญฺหากถเนปิ ลพฺภติ. กถํ? เอกจฺโจ หิ "ปญฺหํ ปุจฺฉิสฺสามี"ติ กณฺ โสเธติ, โส อิตเรน "อิทํ นาม ตฺวํ ปุจฺฉิสฺสสี"ติ วุตฺโต าตภาวํ ญฺตวา "น เอตํ อญฺ ปุจฺฉิสฺสามี"ติ วทติ. ปญฺหํ ปุฏฺโปิ "ปญฺหํ กเถสฺสามี"ติ หนุํ สํโสเธติ, โส อิตเรน "อิทํ นาม กเถสฺสสี"ติ วุตฺโต าตภาวํ ตฺวา "น เอตํ, อญฺ กเถสฺสามี"ติ วทติ. เอวํ ปริกปฺเป น สณฺาติ นาม. อญฺวาเท ^๑- น สณฺาตีติ าตวาเท ชานิตวาเท น สณฺาติ. กถํ? เอกจฺโจ ปญฺหํ ปุจฺฉติ, ตํ อิตโร "มนาโป ตยา ปโญฺห ปุจฺฉิโต, กหํ เต @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อญฺาตวาเท

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้าที่ ๒๐๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=15&page=206&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=15&A=4749&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=15&A=4749&pagebreak=1#p206