อรรถกถาเล่มที่ ๑๕ หน้าที่ ๑๓๓.

นิกฺขมฺม ปพฺพชึสุ. เอวํ วิสุทฺธิเทวานํ ทูตาติปิ เทวทูตา. อิธ ปน ลิงฺควิปลฺลาเสน "เทวทูตานี"ติ วุตฺตํ. กาเยน ทุจฺจริตนฺติอาทิ กสฺมา อารทฺธํ? เทวตานุยุญฺชนฏฺานุ- ปกฺกมกมฺมทสฺสนตฺถํ. อิมินา หิ กมฺเมน อยํ สตฺโต นิรเย นิพฺพตฺตติ, อถ นํ ตตฺถ ยโม ราชา เทวทูเต สมนุยุญฺชติ. ตตฺถ กาเยน ทุจฺจริตํ จรตีติ กายทฺวาเรน ติวิธํ ทุจฺจริตํ จรติ. วาจายาติ วจีทฺวาเรน จตุพฺพิธํ ทุจฺจริตํ จรติ. มนสาติ มโนทฺวาเรน ติวิธํ ทุจฺจริตํ จรติ. ตเมนํ ภิกฺขเว นิรยปาลาติ เอตฺถ เอกจฺเจ เถรา "นิรยปาลา นาม นตฺถิ, ยนฺตรูปํ วิย กมฺมเมว กรณํ กาเรตี"ติ วทนฺติ. ตํ "อตฺถิ นิรเย นิรยปาลาติ, อามนฺตา. อตฺถิ จ การณิกา"ติอาทินา นเยน อภิธมฺเม ^๑- ปฏิเสธิตเมว. ยถา หิ มนุสฺสโลเก กมฺมกรณการกา อตฺถิ, เอวเมว นิรเย นิรยปาลา อตฺถีติ. ยมสฺส รญฺโติ ยมราชา นาม เวมานิกเปตราชา. เอกสฺมึ กาเล ทิพฺพวิมาเน ทิพฺพกปฺปรุกฺข- ทิพฺพอุยฺยานทิพฺพนาฏกาทิสมฺปตฺตึ อนุภวติ, เอกสฺมึ กาเล กมฺมวิปากํ, อตฺถิ ^๒- ธมฺมิโก. ธมฺมราชา, น เจส เอโกว โหติ, จตูสุ ปน ทฺวาเรสุ จตฺตาโร ชนา โหนฺติ. อมตฺเตยฺโยติ มาตุ หิโต มตฺเตยฺโย, มาตริ สมฺมาปฏิปนฺโนติ อตฺโถ. น มตฺเตยฺโยติ อมตฺเตยฺโย, มาตริ มิจฺฉาปฏิปนฺโนติ อตฺโถ. เสสปเทสุปิ เอเสว นโย. อพฺรหฺมญฺโติ เอตฺถ จ ขีณาสวา พฺราหฺมณา นาม, เตสุ มิจฺฉาปฏิปนฺโน อพฺรหฺมญฺโ นาม. สมนุยุญฺชตีติ อนุโยควตฺตํ อาโรเปนฺโต ปุจฺฉติ, ลทฺธึ ปติฏฺาเปนฺโต ปน สมนุคฺคาหติ นาม. การณํ ปุจฺฉนฺโต สมนุภาสติ นาม. นาทฺทสนฺติ อตฺตโน สนฺติเก ปหิตสฺส กสฺสจิ เทวทูตสฺส อภาวํ สนฺธาย เอวํ วทติ. @เชิงอรรถ: ^๑ อภิ. ๓๗/๘๖๖-๘/๔๙๔ นิรยปาลกถา ^๒ ฉ.ม.,อิ. อยํ ปาโ น ทิสฺสติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้าที่ ๑๓๓. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=15&page=133&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=15&A=3005&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=15&A=3005&pagebreak=1#p133