อรรถกถาเล่มที่ ๑๕ ภาษาบาลี อักษรไทย
องฺ.อ. (มโนรถ.๒)
หน้าที่ ๑๑๓-๑๑๔.

หน้าที่ ๑๑๓.
สยเนนาติ มญฺจปีานุปฺปทาเนน. อุจฺฉาทเนนาติ ทุคฺคนฺธํ ปฏิวิโนเทตฺวา
สุคนฺธกรณุจฺฉาทเนน. นฺหาปเนนาติ สีโตทเกน ๑- คตฺตานิ ปริสิญฺจิตฺวา นฺหาปเนน.
ปาทานํ โธวเนนาติ อุโณฺหทเกหิ สีโตทเกหิ ปาทโธวเนน เจว เตลมกฺขเนน จ.
เปจฺจาติ ปรโลกํ คนฺตฺวา. สคฺเค ปโมทตีติ ๒- อิธ ตาว มาตาปิตูสุ ปาริจริยํ
ทิสฺวา ปาริจริยการณา ตํ ปณฺฑิตมนุสฺสา อิเธว ๓- ปสํสนฺติ, ปรโลกํ ๔- ปน
คนฺตฺวา สคฺเค ิโต โส มาตาปิตุอุปฏฺาโก ทิพฺพสมฺปตฺตีหิ อาโมทติ ปโมทตีติ.
                        ๒. อานนฺทสุตฺตวณฺณนา
      [๓๒] ทุติเย ตถารูโปติ ตถาชาติโก. สมาธิปฏิลาโภติ จิตฺเตกคฺคตาลาโภ.
อิมสฺมึ จ สวิญฺาณเกติ เอตฺถ อตฺตโน จ ปรสฺส จาติ อุภเยสมฺปิ กาเย ๕-
สวิญฺาณกฏฺเน เอกโต กตฺวา ๖- อิมสฺมินฺติ วุตฺเต. ๗- อหํการมมํการมานานุสยาติ
อหํการทิฏฺิ จ มมํการตณฺหา จ มานานุสโย จาติ เอเต หิ กิเลสา. ๘- นาสฺสูติ
น ภเวยฺยุํ. พหิทฺธา จ สพฺพนิมิตฺเตสูติ รูปนิมิตฺตํ สทฺทคนฺธรสโผฏฺพฺพนิมิตฺตํ
สสฺสตาทินิมิตฺตํ ปุคฺคลนิมิตฺตํ ธมฺมนิมิตฺตนฺติ เอวรูเปสุ จ พหิทฺธา
สพฺพนิมิตฺเตสุ. เจโตวิมุตฺตึ ปญฺาวิมุตฺตินฺติ ผลสมาธิญฺเจว ผลาณญฺจ. สิยาติ
ภเวยฺย.
      อิธานนฺท ภิกฺขุโนติ อานนฺท อิมสฺมึ สาสเน ภิกฺขุโน. เอตํ สนฺตํ เอตํ
ปณีตนฺติ นิพฺพานํ ทสฺเสนฺโต อาห. นิพฺพานํ หิ กิเลสานํ สนฺตตาย สนฺตํ
นาม, นิพฺพานํ สนฺตนฺติ สมาปตฺตึ อปฺเปตฺวาว ทิวสมฺปิ นิสินฺนสฺส จิตฺตุปฺปาโท
สนฺตนฺเตว ปวตฺตตีติปิ สนฺตํ. ปณีตนฺติ สมาปตฺตึ อปฺเปตฺวา นิสินฺนสฺสาปิ
จิตฺตุปฺปาโท ปณีตนฺเตว ปวตฺตตีติ นิพฺพานํ ปณีตนฺนาม. สพฺพสงฺขารสมโถติอาทีนิปิ
ตสฺเสว เววจนานิ. "สพฺพสงฺขารสมโถ"ติ สมาปตฺตึ อปฺเปตฺวา นิสินฺนสฺส หิ
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม.,อิ. สีเต อุโณฺหทเกน, อุเณฺห สีโตทเกน  ๒ สี.,อิ. สคฺเค จ โมทตีติ
@๓ สี.,อิ. อิธ เจว    ๔ ม. เทวโลกํ  ๕ ฉ.ม.,อิ. กาโย
@๖ สี.,อิ. เอโกติ กตฺวา  ๗ ฉ.ม.,อิ. วุตฺโต  ๘ ฉ.ม.,อิ. อตฺตโน จ ปรสฺส จ กิเลสา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๑๔.
ทิวสภาคสฺมึปิ จิตฺตุปฺปาโท สพฺพสงฺขารสมโถเตฺวว ปวตฺตติ ฯเปฯ ตถา ตีสุ ภเวสุ
วานสงฺขาตาย ตณฺหาย อภาเวน นิพฺพานนฺติ ลทฺธนาเมน ๑-  ตสฺมึ สมาปตฺตึ
อปฺเปตฺวา นิสินฺนสฺส จิตฺตุปฺปาโท นิพฺพานนฺเตว ๒-  ปวตฺตตีติ สพฺพสงฺขารสมโถติ-
อาทีนิ นามานิ ลภติ. อิมสฺมึ ปน อฏฺวิเธ อาโภคสมนฺนาหาเร อิมสฺมึ าเน
เอโกปิ ลพฺภติ, เทฺวปิ สพฺเพปิ ลพฺภนฺเตว.
      สงฺขายาติ าเณน ชานิตฺวา. ปโรปรานีติ ปรานิ จ โอปรานิ ๓- จ.
ปรอตฺตภาวสกอตฺตภาวาทีนิ ๔- ปรานิ จ โอปรานิ จาติ วุตฺตํ โหติ. ยสฺสาติ ยสฺส
อรหโต. อิญฺชิตนฺติ ราคิญฺชิตโทสโมหมานทิฏฺิกิเลสทุจฺจริติญฺชิตนฺติ อิมานิ สตฺต
อิญฺชิตานิ จลิตานิ ผนฺทิตานิ. นตฺถิ กุหิญฺจีติ กตฺถจิ เอการมฺมเณปิ นตฺถิ.
สนฺโตติ ปจฺจนีกกิเลสานํ สนฺตตาย สนฺโต. วิธูโมติ กายทุจฺจริตาทิธูมวิรหิโต.
อนีโฆติ ราคาทิอีฆวิรหิโต. นิราโสติ นิตฺตโณฺห. อตารีติ ติณฺโณ อุตฺติณฺโณ
สมติกฺกนฺโต. โสติ โส อรหํ ขีณาสโว. ชาติชรนฺติ เอตฺถ ชาติชราคหเณเนว
พฺยาธิมรณมฺปิ คหิตเมวาติ เวทิตพฺพํ. อิติ สุตฺตนฺเตปิ ๕- คาถายปิ
อรหตฺตผลสมาปตฺติเยว กถิตาติ.
                        ๓. สาริปุตฺตสุตฺตวณฺณนา
      [๓๓] ตติเย สงฺขิตฺเตนาติ มาติกฏฺปเนน. วิตฺถาเรนาติ ปิตมาติกาวิภชเนน.
สงฺขิตฺตวิตฺถาเรนาติ กาเล สงฺขิตฺเตน กาเล วิตฺถาเรน. อญฺาตาโร จ ทุลฺลภาติ
ปฏิวิชฺชนกปุคฺคลา  จ ทุลฺลภา. อิทํ ภควา "สาริปุตฺตตฺเถรสฺส ฆฏฺเฏมี"ติ
อธิปฺปาเยน กเถสิ. ตํ สุตฺวา เถโร กิญฺจาปิ "อหํ ภนฺเต อาชานิสฺสามี"ติ
น วทติ, อธิปฺปาเยน ปน "วิสฺสฏฺา ตุเมฺห ภนฺเต เทเสถ, อหํ ตุเมฺหหิ เทสิตํ
ธมฺมํ นยสเตน นยสหสฺเสน ปฏิวิชฺฌิสฺสามิ, มเมส ภาโร โหตู"ติ สตฺถารํ เทสนาย
อุสฺสาเหนฺโต เอตสฺส ภควา กาโลติอาทิมาห.
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. ลทฺธนาเม  ๒ ฉ.ม.,อิ. นิพฺพานํ นิพฺพานนฺเตว  ๓ สี.,อิ. โอวรานิ.
@เอวมุปริปิ    ๔ ฉ.ม.....สกอตฺตภาวานิ หิ          ๕ สี.,อิ. สุตฺเตปิ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้าที่ ๑๑๓-๑๑๔.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=15&page=113&pages=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=15&A=2530&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=15&A=2530&pagebreak=1#p113