อรรถกถาเล่มที่ ๑๕ ภาษาบาลี อักษรไทย
องฺ.อ. (มโนรถ.๒)
หน้าที่ ๑๑๑-๑๑๒.

หน้าที่ ๑๑๑.
                  ๔. เทวทูตวคฺค ๑. สพฺรหฺมกสุตฺตวณฺณนา
      [๓๑] จตุตฺถสฺส ปฐเม อชฺฌาคาเรติ สเก ฆเร. ปูชิตา โหนฺตีติ ยํ ๑- ฆเร
อตฺถิ, เตน ปฏิชคฺคิตา โคปิตา โหนฺติ. อิติ มาตาปิตุปูชกานิ กุลานิ มาตาปิตูหิ
สพฺรหฺมกานีติ ปกาเสตฺวา อิทานิ เนสํ สปุพฺพาจริยกาทิภาวํปิ ทีเปนฺโต ๒-
สปุพฺพาจริยกานีติอาทิมาห. ตตฺถ พฺรหฺมาติอาทีนิ เตสํ พฺรหฺมาทิภาวสาธนตฺถํ
วุตฺตานิ. พหุการาติ พหูปการา. ๓- อาปาทกาติ ชีวิตสฺส อาปาทกา. ปุตฺตานํ ๔-
มาตาปิตูหิ ชีวิตํ อาปาทิตํ ปาลิตํ ฆฏฺฏิตํ อนุปพนฺเธน ปวตฺติตํ. โปสกาติ
หตฺถปาเท วฑฺเฒตฺวา หทยโลหิตํ ปาเยตฺวา โปเสตาโร. อิมสฺส โลกสฺส
ทสฺเสตาโรติ ปุตฺตานํ หิ อิมสฺมึ โลเก อิฏฺฐานิฏฺฐารมฺมณทสฺสนํ นาม
มาตาปิตโร นิสฺสาย ชาตนฺติ อิมสฺส โลกสฺส ทสฺเสตาโร นาม.
      พฺรหฺมาติ มาตาปิตโรติ พฺรหฺมาติ ๕- เสฏฺฐาธิวจนํ. ยถา พฺรหฺมุโน จตสฺโส
ภาวนา อวิชหิตา โหนฺติ เมตฺตา กรุณา มุทิตา อุเปกฺขาติ, เอวเมว มาตาปิตูนํ
ปุตฺตเกสุ จตสฺโส ภาวนา อวิชหิตา โหนฺติ. ตา ๖- ตสฺมึ ตสฺมึ กาเล เวทิตพฺพา:-
กุจฺฉิคตสฺมึ หิ ทารเก "กทา นุ โข ปุตฺตกํ อโรคํ ปริปุณฺณงฺคปจฺจงฺคํ
ปสฺสิสฺสามา"ติ มาตาปิตูนํ เมตฺตจิตฺตํ อุปฺปชฺชติ. ยทา ปเนส มนฺโท
อุตฺตานเสยฺยโก อูกาหิ วา มงฺกุเณหิ วา ทฏฺโฐ ๗- ทุกฺขเสยฺยาย วา ปน
ปีฬิโต ปโรทติ วิรวติ, ตทาสฺส สทฺทํ สุตฺวา มาตาปิตูนํ การุญฺญํ อุปฺปชฺชติ,
อาธาวิตฺวา วิธาวิตฺวา กีฬนกาเล ปน โสภนียวยสฺมึ วา ฐิตกาเล ทารกํ
โอโลเกตฺวา มาตาปิตูนํ จิตฺตํ สปฺปิมณฺเฑ ปกฺขิตฺตสตวิหตกปฺปาสปิจุปฏลํ วิย
มุทุกํ โหติ อาโมทิตํ ปโมทิตํ, ตทา เนสํ มุทิตา ลพฺภติ. ยทา ปน ๘- เตสํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยํ ยํ  ๒ ฉ.ม. ปกาเสนฺโต  ๓ ฉ.ม.,อิ. ปุตฺตานํ พหูปการา
@๔ ฉ.ม. ปุตฺตกานํ หิ  ๕ ฉ.ม.,อิ. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ  ๖ ม. อิมินา
@๗ ฉ.ม. มงฺกุลาทีหิ ปาณเกหิ ทฏฺโฐ  ๘ ฉ.ม.,อิ. ยทา ปเนส
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๑๒.
ปุตฺโต ทาราภรณํ ปจฺจุปฏฺฐาเปตฺวา ปาฏิเยกฺกํ อคารํ อชฺฌาวสติ, ตทา มาตาปิตูนํ
"สกฺโกติทานิ โน ปุตฺตโก อตฺตโน ธมฺมตาย ยาเปตุนฺ"ติ มชฺฌตฺตภาโว อุปฺปชฺชติ,
เอวํ ๑- ตสฺมึ กาเล อุเปกฺขา ลพฺภตีติ อิมินา การเณน "พฺรหฺมาติ มาตาปิตโร"ติ
วุตฺตํ.
      ปุพฺพาจริยาติ วุจฺจเรติ มาตาปิตโร หิ ชาตกาลโต ปฏฺฐาย "เอวํ นิสีท, เอวํ
ติฏฺฐ, เอวํ คจฺฉ, เอวํ สย, เอวํ ขาท, เอวํ ภุญฺช, อยนฺเต ตาตาติ วตฺตพฺโพ, อยํ
ภาติกาติ, อยํ ภคินีติ, อิทนฺนาม กาตุํ วฏฺฏติ, อิทํ น วฏฺฏติ, อสุกนฺนาม
อุปสงฺกมิตุํ วฏฺฏติ, อสุกํ น วฏฺฏตี"ติ คาเหนฺติ ๒- สิกฺขาเปนฺติ. อถาปรภาเค
อญฺเญ อาจริยา หตฺถิสิปฺปอสฺสสิปฺปรถสิปฺปธนุสิปฺปมุทฺธาคณนาทีนิ สิกฺขาเปนฺติ.
อญฺโญ สรณานิ เทติ. ๓- อญฺโญ สีเลสุ ปติฏฺฐาเปติ, ๔- อญฺโญ ปพฺพาเชติ. ๕- อญฺโญ
พุทฺธวจนํ อุคฺคณฺหาเปติ, ๖- อญฺโญ อุปสมฺปาเทติ, ๗- อญฺโญ โสตาปตฺติมคฺคาทีนิ
ปาเปติ. ๘- อิติ สพฺเพปิ เต ปจฺฉาจริยา นาม โหนฺติ, มาตาปิตโร ปน สพฺพปฐมา,
เตนาห "ปุพฺพาจริยาติ วุจฺจเร"ติ. ตตฺถ วุจฺจเรติ วุจฺจนฺติ กถิยนฺติ. อาหุเนยฺยา
จ ปุตฺตานนฺติ ปุตฺตานํ อาหุนปาหุนอภิสงฺขตอนฺนปานาทีสุ ๙- อรหนฺติ, อนุจฺฉวิกา
ตํ ปฏิคฺคเหตุํ. ตสฺมา "อาหุเนยฺยา จ ปุตฺตานนฺ"ติ วุตฺตา. ๑๐- ปชาย
อนุกมฺปกาติ ปเรสํ ปาเณ ฉินฺทิตฺวาปิ ๑๑- อตฺตโน ปชํ ปฏิชคฺคนฺติ โคปายนฺติ.
ตสฺมา "ปชาย อนุกมฺปกา"ติ วุตฺตํ.
      นมสฺเสยฺยาติ นโม กเรยฺย. สกฺกเรยฺยาติ สกฺกาเรน ปฏิมาเนยฺย. อิทานิ ตํ
สกฺการํ ทสฺเสนฺโต "อนฺเนนา"ติอาทิมาห. ตตฺถ อนฺเนนาติ ยาคุภตฺตขาทนีเยน.
ปาเนนาติ อฏฺฐวิธปาเนน. วตฺเถนาติ นิวาสนปารุปนเกน วตฺเถน.
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. อยํ สทฺโท น ทิสฺสติ  ๒ ฉ.ม. คาหาเปนฺติ  ๓ สี.,อิ. อญฺเญ สรณานิ เทนฺติ
@๔ สี.,อิ. อญฺเญ...ปติฏฺฐาเปนฺติ  ๕ สี.,อิ. อญฺเญ...ปพฺพาเชนฺติ
@๖ สี.,อิ. อญฺเญ...อุคฺคณฺหาเปนฺติ     ๗ สี.,อิ. อญฺเญ...อุปสมฺปาเทนฺติ
@๘ สี.,อิ. อญฺเญ...ปาเปนฺติ  ๙ ฉ.ม.,อิ. อาหุตํ ปาหุตํ อภิสงฺขตํ อนฺนปานาทึ
@๑๐ ฉ.ม.,อิ. วุตฺตํ  ๑๑ สี.,อิ. ปาเณ หิ ฉินฺทิตฺวา ภินฺทิตฺวาปิ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้าที่ ๑๑๑-๑๑๒.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=15&page=111&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=15&A=2482&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=15&A=2482&modeTY=2&pagebreak=1#p111