อรรถกถาเล่มที่ ๑๓ ภาษาบาลี อักษรไทย
สํ.อ. (สารตฺถ.๓)
หน้าที่ ๒๐-๒๑.

หน้าที่ ๒๐.
อติกฺกนฺตพุทฺเธหิ ปริหริตานิ ๑- จกฺขุโสตาทีนิ ปุจฺฉามีติ ปุจฺฉติ. อถวา สเจ
มคฺเค ภาวิเตปิ อนาคเต จกฺขุโสตาทิวฏฺฏํ วฏฺเฏยฺย, ตํ ปุจฺฉามีติ ปุจฺฉติ.
                         คิลานวคฺโค ตติโย.
                           -----------
                          ๙. ๔. ฉนฺนวคฺค
                       ๑. ปโลกธมฺมสุตฺตวณฺณนา
       [๘๔] ฉนฺนวคฺคสฺส ปฐเม ปโลกธมฺมนฺติ ภิชฺชนกสภาวํ. เอวเมตฺถ
อนิจฺจลกฺขณเมว กถิตํ.
                       ๒. สุญฺญตโลกสุตฺตวณฺณนา
       [๘๕] ทุติเย อตฺตนิเยนาติ อตฺตโน สนฺตเกน ปริกฺขาเรน. เอวเมตฺถ
อนตฺตลกฺขณเมว กถิตํ.
                       ๓. สงฺขิตฺตธมฺมสุตฺตวณฺณนา
       [๘๖] ตติยํ ขนฺธิยวคฺเค อานนฺโทวาเท ๒- วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ.
                         ๔. ฉนฺนสุตฺตวณฺณนา
       [๘๗] จตุตฺเถ ฉนฺโนติ เอวํนามโก เถโร, น อภินิกฺขมนํ นิกฺขนฺตตฺเถโร.
ปฏิสลฺลานาติ ผลสมาปตฺติโต. คิลานปุจฺฉกาติ คิลานุปฏฺฐากา. คิลานุปฏฺฐานํ
นาม พุทฺธปสตฺถํ พุทฺธวณฺณิตํ, ตสฺมา เอวมาห. สีสเวฐํ ทเทยฺยาติ สีเส เวทนํ
สีสเวฐํ, ตํ จ ทเทยฺย. สตฺถนฺติ ชีวิตหารกสตฺถํ. นาวกงฺขามีติ น อิจฺฉามิ.
ปริจิณฺโณติ ปริจริโต. มนาเปนาติ มนวฑฺฒนเกน กายกมฺมาทินา. เอตฺถ จ
สตฺต เสขา ปริจรนฺติ นาม, อรหา ปริจารี ๓- นาม, ภควา ปริจิณฺโณ นาม.
@เชิงอรรถ: ๑ ก. ปริวาริตานิ   ๒ สํ.ข. ๑๗/๘๓/๘๔   ๓ สี. ปริจริ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๑.
      เอตํ หิ อาวุโส สาวกสฺส ปฏิรูปนฺติ อาวุโส สาวกสฺส นาม เอตํ อนุจฺฉวิกํ.
อนุปวชฺชนฺติ อปฺปวตฺติกํ อปฺปฏิสนฺธิกํ. ปุจฺฉาวุโส สาริปุตฺต สุตฺวา
เวทิสฺสามาติ อยํ สาวกปริวารณา นาม. เอตํ มมาติอาทีนิ ตณฺหามานทิฏฺฐิคฺคาหวเสน
วุตฺตานิ. นิโรธํ ทิสฺวาติ ขยวยํ ญตฺวา. เนตํ มม, เนโสหมสฺมิ, น เมโส
อตฺตาติ สมนุปสฺสามีติ อนิจฺจํ ทุกฺขํ อนตฺตาติ สมนุปสฺสามิ. เอตฺตเกสุ ฐาเนสุ
ฉนฺนตฺเถโร สาริปุตฺตตฺเถเรน ปุจฺฉิตํ ปญฺหํ อรหตฺเต ปกฺขิปิตฺวา กเถสิ.
สาริปุตฺตตฺเถโร ปนสฺส ปุถุชฺชนภาวํ ญตฺวาปิ ตํ "ปุถุชฺชโน"ติ วา "ขีณาสโว"ติ
วา อวตฺวา ตุณหีเยว อโหสิ. จุนฺทตฺเถโร ปนสฺส ปุถุชฺชนภาวํ สญฺญาเปสฺสามีติ ๑-
จินฺเตตฺวา โอวาทํ อทาสิ.
      ตตฺถ ตสฺมาติ ยสฺมา มารณนฺติกํ เวทนํ อธิวาเสตุํ อสกฺโกนฺโต สตฺถํ
อาหรามีติ วทติ, ตสฺมา ปุถุชฺชโน อายสฺมา, เตน อิทมฺปิ มนสิกโรมีติ ๒- ทีเปติ.
ยสฺมา วา ฉนฺนํ อายตนานํ นิโรธํ ทิสฺวา จกฺขาทีนิ ติณฺณํ คาหานํ วเสน
น สมนุปสฺสามีติ วทสิ, ตสฺมา อิทมฺปิ ตสฺส ภควโต สาสนํ อายสฺมตา
มนสิกตฺตพฺพนฺติปิ ปุถุชฺชนภาวเมว ทีเปนฺโต วทติ. นิจฺจกปฺปนฺติ นิจฺจกาลํ. ๓-
นิสฺสิตสฺสาติ ตณฺหามานทิฏฺฐีหิ นิสฺสิตสฺส. จลิตนฺติ วิปฺผนฺทิตํ โหติ. ยถยิทํ
อายสฺมโต อุปฺปนฺนํ เวทนํ อธิวาเสตุํ อสกฺโกนฺตสฺส "อหํ เวทยามิ, มม
เวทนา"ติ อปฺปหีนคฺคาหสฺส อิทานิ วิปฺผนฺทิตํ โหติ, อิมินาปิ นํ "ปุถุชฺชโนว
ตฺวนฺ"ติ วทติ.
      ปสฺสทฺธีติ กายจิตฺตปสฺสทฺธิ, กิเลสปสฺสทฺธิ นาม โหตีติ อตฺโถ.
นนฺทีติ ตณฺหานนฺทิยา. ๔- อสตีติ ภวตฺถาย อาลยนิกนฺติปริยุฏฺฐาเน อสติ.
@เชิงอรรถ: ๑ ก. ญาเปสฺสามีติ              ๒ ฉ.ม. มนสิกโรหีติ
@๓ ม. นิจฺจกาเล           ๔ ฉ.ม. นติยาติ ตณฺหานติยา


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๒๐-๒๑.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=13&page=20&pages=2&modeTY=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=13&A=412&modeTY=2&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=13&A=412&modeTY=2&pagebreak=1#p20