อรรถกถาเล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๑๘๔.

จ ธมฺมยานํ อิติปิ, อนุตฺตรตฺตา กิเลสสงฺคามสฺส จ วิชิตตฺตา อนุตฺตโร สงฺคามวิชโย อิติปิ วตฺตุํ วฏฺฏติ. อิทานิสฺส นิทฺโทสภาวํ เจว สงฺคามวิชยภาวํ จ ทสฺเสนฺโต ราควินยปริโยสานาติอาทิมาห. ตตฺถ ราคํ วินยมานา ปริโยสาเปติ ปริโยสานํ คจฺฉติ นิปฺปชฺชตีติ ราควินยปริโยสานา. เอส นโย สพฺพตฺถ. ยสฺส สทฺธา จ ปญฺา จาติ ยสฺส อริยมคฺคยานสฺส ^๑- สทฺธานุสาริวเสน สทฺธา, ธมฺมานุสาริวเสน ปญฺาติ อิเม เทฺว ธมฺมา สทา ธุรํ ยุตฺตา, ตตฺรมชฺฌตฺตตายุเค ยุตฺตาติ อตฺโถ. หิริ อีสาติ อตฺตนา สทฺธึ อนุยุตฺเตน ^๒- พหิทฺธาสมุฏฺาเนน โอตฺตปฺเปน สทฺธึ อชฺฌตฺตสมุฏฺานา หิรี ยสฺส มคฺครถสฺส อีสา. มโน โยตฺตนฺติ วิปสฺสนาจิตฺตํ มคฺคจิตฺตํ จ โยตฺตํ. ยถา หิ รถสฺส วากาทิมยํ โยตฺตํ โคเณ เอกาพทฺเธ กโรติ เอกสงฺคหิเต, เอวํ มคฺครถสฺส โลกิยวิปสฺสนาจิตฺตํ อติเรกปญฺาส, โลกุตฺตรวิปสฺสนาจิตฺตํ อติเรกสฏฺิ กุสลธมฺเม เอกาพทฺเธ เอกสงฺคเห กโรติ. เตน วุตฺตํ "มโน โยตฺตนฺ"ติ. สติ อารกฺขสารถีติ มคฺคสมฺปยุตฺตา สติ อารกฺขสารถิ. ยถา หิ รถสฺส อารกฺโข สารถิ นาม โยคฺคิโย. ธุรํ วาเหติ โยเชติ อกฺขํ อพฺภญฺชติ รถํ เปเสติ รถยุตฺตเก นิพฺพิเสวเน กโรติ, เอวํ มคฺครถสฺส สติ. อยํ หิ อารกฺขปจฺจุปฺปฏฺานา เจว กุสลากุสลานญฺจ ธมฺมานํ คติโย สมเนฺวสตีติ วุตฺตา. รโถติ อริยอฏฺงฺคิกมคฺครโถ. สีลปริกฺขาโรติ จตุปาริสุทฺธสีลาลงฺกาโร. ฌานกฺโขติ วิปสฺสนาสมฺปยุตฺตานํ ปญฺจนฺนํ ฌานงฺคานํ วเสน ฌานมยอกฺโข. จกฺกวีริโยติ วีริยจกฺโก, กายิกเจตสิกสงฺขาตานิ เทฺว วีริยานิ อสฺส จกฺกานีติ อตฺโถ. อุเปกฺขา ธุรสมาธีติ ธุรสฺส สมาธิ, ธุรสมาธิ ^๓- อุณฺณโตณฺณตาการสฺส @เชิงอรรถ: ^๑ ม. อริยมคฺคญฺาณสฺส ^๒ ฉ.ม. อธิวิฏฺเน ^๓ ฉ.ม. อยํ ปาโ น ทิสฺสติ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๓ หน้าที่ ๑๘๔. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=13&page=184&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=13&A=4003&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=13&A=4003&pagebreak=1#p184