อรรถกถาเล่มที่ ๑๒ ภาษาบาลี อักษรไทย
สํ.อ. (สารตฺถ.๒)
หน้าที่ ๓๔๓.

วกฺกลิ ธมฺมนฺติ อิธ ภควา "ธมฺมกาโย โข มหาราช ตถาคโต"ติ วุตฺตํ
ธมฺมกายตํ ทสฺเสติ. นววิโธ หิ โลกุตฺตรธมฺโม ตถาคตสฺส กาโย นาม.
    อิทานิ เถรสฺส ติปริวฏฺฏํ ธมฺมเทสนํ อารภนฺโต ตํ กึ มญฺสีติอาทิมาห.
กาฬสิลาติ กาฬสิลาวิหาโร. วิโมกฺขายาติ มคฺควิโมกฺขตฺถาย. สุวิมุตฺโต
วิมุจฺจิสฺสตีติ อรหตฺตผลวิมุตฺติยา วิมุตฺโต หุตฺวา วิมุจฺจิสฺสติ. ตา กิร เทวตา
"เยน นีหาเรน อิมินา วิปสฺสนา อารทฺธา, อนนฺตราเยน อรหตฺตํ ปาปุณิสฺสตี"ติ
ตฺวา เอวมาหํสุ. อปาปกนฺติ อลามกํ. สตฺถํ อาหเรสีติ เถโร กิร อธิมานิโก
อโหสิ. โส สมาธิวิปสฺสนาหิ วิกฺขมฺภิตานํ กิเลสานํ สมุทาจารํ อปสฺสนฺโต
"ขีณาสโวมฺหี"ติ สญฺี หุตฺวา "กึ เม อิมินา ทุกฺเขน ชีวิเตน, สตฺถํ อาหริตฺวา
มริสฺสามี"ติ ติขิเณน สตฺเถน กณฺนาฬํ ฉินฺทิ. อถสฺส ทุกฺขา เวทนา อุปฺปชฺชิ.
โส ตสฺมึ ขเณ อตฺตโน ปุถุชฺชนภาวํ ตฺวา อวิสฺสฏฺกมฺมฏฺานตฺตา สีฆํ
มูลกมฺมฏฺานํ อาทาย สมฺมสนฺโต อรหตฺตํ ปาปุณิตฺวาว กาลมกาสิ. ปจฺจเวกฺขณา
ปนสฺส จ กถํ อโหสีติ? ขีณาสวสฺส เอกูนวีสติ ปจฺจเวกฺขณา น สพฺพาว อวสฺสํ
ลทฺธพฺพา, ติขิเณนาปิ ปน อสินา สีเส ฉิชฺชนฺเต เอกํ เทฺว าณานิ อวสฺสํ
อุปฺปชฺชนฺติ.
    วิวตฺตกฺขนฺธนฺติ ปริวตฺตกฺขนฺธํ. เสมานนฺติ สยมานํ. เถโร กิร
อุตฺตานโก นิปนฺโน สตฺถํ อาหริ. ตสฺส สรีรํ ยถาิตเมว อโหสิ. สีสํ ปน
ทกฺขิณปสฺเสน ปริวตฺติตฺวา อฏฺาสิ. อริยสาวกา หิ เยภุยฺเยน ทิกฺขิณปสฺเสเนว
กาลํ กโรนฺติ. เตนสฺส สรีรํ ยถาิตํเยว อโหสิ. สีสํ ปน ทกฺขิณปสฺเสน
ปริวตฺติตฺวา ิตํ. ตํ สนฺธาย วิวตฺตกฺขนฺโธ นาม ชาโตติปิ วทนฺติ. ธูมายิตตฺตนฺติ
ธูมายนภาวํ. ติมิรายิตตฺตนฺติ ติมิรายนภาวํ, ธูมวลาหกํ วิย ติมิรวลาหกํ วิย
จาติ อตฺโถ. ปญฺจมํ.


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๓๔๓.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=12&page=343&pages=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=12&A=7573&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=12&A=7573&pagebreak=1#p343