อรรถกถาเล่มที่ ๑๑ หน้าที่ ๕๐.

อฏฺ สมปตฺติโย กถิตา, ปญฺานาเมน วิปสฺสนา. อาตาปีติ วิริยวา. วิริยํ หิ กิเลสานํ อาตาปนปริตาปนตฺเถน "อาตาโป"ติ วุจฺจติ, ตทสฺส อตฺถีติ อาตาปี. นิปโกติ เนปกํ วุจฺจติ ปญฺา, ตาย สมนฺนาคโตติ อตฺโถ. อิมินา ปเทน ปาริหาริยปญฺ ทสฺเสติ. ปาริหาริยปญฺา นาม "อยํ กาโล อุทฺเทสสฺส, อยํ กาโล ปริปุจฺฉายา"ติอาทินา นเยน สพฺพตฺถ การาปิตา ^๑- ปริหริตพฺพปญฺา. อิมสฺมึ หิ ปญฺหาพฺยากรเณ ติกฺขตฺตุํ ปญฺา อาคตา. ตตฺถ ปมา สชาติปญฺา, ทุติยา วิปสฺสนาปญฺา, ตติยา สพฺพกิจฺจปริณายิกา ปาริหาริยปญฺา. โส อิมํ วิชฏเย ชฏนฺติ โส อิเมหิ สีลาทีหิ สมนฺนาคโต ภิกฺขุ. ยถา นาม ปุริโส ปวิยํ ปติฏฺาย สุนิสิตํ สตฺถํ อุกฺขิปิตฺวา มหนฺตํ เวฬุคุมฺพํ วิชเฏยฺย, เอวเมว สีเล ปติฏฺาย สมาธิสิลาย สุนิสิตํ วิปสฺสนาปญฺาสตฺถํ วิริยพลปคฺคหิเตน ปาริหาริยปญฺาหตฺเถน อุกฺขิปิตฺวา สพฺพํปิ ตํ อตฺตโน สนฺตานปติตํ ^๒- ตณฺหาชฏํ วิชเฏยฺย สญฺฉินฺเทยฺย สมฺปทาเลยฺยาติ. เอตฺตาวตา เสกฺขภูมึ กเถตฺวา อิทานิ ชฏํ วิชเฏตฺวา ิตํ มหาขีณาสวํ ทสฺเสนฺโต เยสนฺติอาทิมาห. เอวํ ชฏํ วิชเฏตฺวา ิตํ ขีณาสวํ ทสฺเสตฺวา ปุน ชฏาย วิชฏิโตกาสํ ^๓- ทสฺเสนฺโต ยตฺถ นามญฺจาติอาทิมาห. ตตฺถ นามนฺติ จตฺตาโร อรูปิโน ขนฺธา. ปฏิฆรูปสญฺา จาติ เอตฺถ ปฏิฆสญฺาวเสน กามภโว คหิโต, รูปสญฺาวเสน รูปภโว. เตสุ ทฺวีสุ คหิเตสุ อรูปภโว คหิโตว โหติ ภวสงฺเขเปนาติ. เอตฺเถสา ฉิชฺชเต ชฏาติ เอตฺถ เตภูมิกวฏฺฏสฺส ปริยาทิยนฏฺาเน เอสา ชฏา ฉิชฺชติ, นิพฺพานํ อาคมฺม ฉิชฺชติ นิรุชฺฌตีติ อยมตฺโถ ทสฺสิโต โหตีติ. ตติยํ. ๔. มโนนิวารณสุตฺตวณฺณนา [๒๔] จตุตฺเถ ยโต ยโตติ ปาปโต วา กลฺยาณโต วา. อยํ กิร เทวตา "ยํกิญฺจิ กุสลาทิเภทํ โลกิยํ วา โลกุตฺตรํ วา มโน, ตํ นิวาเรตพฺพเมว, น อุปฺปาเทตพฺพนฺ"ติ เอวํลทฺธิกา. ส สพฺพโตติ โส สพฺพโต. อถ ภควา "อยํ เทวตา อนิยฺยานิกํ กถํ กเถติ, มโน นาม นิวาเรตพฺพํปิ อตฺถิ, @เชิงอรรถ: ^๑ สี. การาปิกา ^๒ สี. ิตํ ^๓ ฉ.ม. วิชฏโนกาสํ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้าที่ ๕๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=11&page=50&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=11&A=1311&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=11&A=1311&pagebreak=1#p50