อรรถกถาเล่มที่ ๑๑ หน้าที่ ๒๙๘.

มุฏฺฐิรตนมตฺตํ. กลํ นาคฺฆนฺติ โสฬสินฺติ ตํ เอกํ ปทวีติหารํ โสฬสภาเค กตฺวา ตโต เอโก โกฏฺฐาโส ปุน โสฬสธา, ตโต เอโก โสฬสธาติ เอวํ โสฬสวาเร โสฬสธา ภินฺนสฺส เอโก โกฏฺฐาโส โสฬสิกลํ ^๑- นาม, ตํ โสฬสิกลํ เอตานิ จตฺตาริ สตสหสฺสานิ น อคฺฆนฺติ. อิทํ วุตฺตํ โหติ:- สตํ หตฺถิสหสฺสานิ สตํ อสฺสสหสฺสานิ สตํ รถสหสฺสานิ สตํ กญฺญาสหสฺสานิ, ตา จ โข อามุกฺกมณิกุณฺฑลา สกลชมฺพูทีปราชธีตโร วาติ อิมสฺมา เอตฺตกา ลาภา วิหารํ คจฺฉนฺตสฺส ตสฺมึ โสฬสิกลสงฺขาเต ปเทเส ปวตฺตเจตนาว อุตฺตริตราติ. อิทํ ปน วิหารคมนํ กสฺส วเสน คหิตนฺติ? วิหารํ คนฺตฺวา อนนฺตราเยน โสตาปตฺติผเล ปติฏฺฐหนฺตสฺส. "คนฺธมาลาทีหิ ปูชํ กริสฺสามิ, เจติยํ วนฺทิสฺสามิ, ธมฺมํ โสสฺสามิ, ทีปธูปปูชํ ^๒- กริสฺสามิ, สํฆํ นิมนฺเตตฺวา ทานํ ทสฺสามิ, สิกฺขาปเทสุ วา สรเณสุ วา ปติฏฺฐหิสฺสามี"ติ คจฺฉโตปิ วเสน วฏฺฏติเยว. อนฺธกาโร อนฺตรธายีติ โส กิร จินฺเตสิ "อหํ เอกโกติ สญฺญํ กโรมิ, อนุยุตฺตาปิ เม อตฺถิ, กสฺมา ภายามี"ติ สูโร อโหสิ. อถสฺส พลวา ^๓- พุทฺธปฺปสาโท อุทปาทิ. ตสฺมา อนฺธกาโร อนฺตรธายีติ. เสสวาเรสุปิ เอเสว นโย. อปิจ ปุรโต ปุรโต คจฺฉนฺโต ภึสนเก สุสานมคฺเค อฏฺฐิกสงฺขลิกสมํสโลหิตนฺติอาทีนิปิ ^๔- อเนกวิธานิ กุณปานิ อทฺทส. โสณสิงฺคาลาทีนํ สทฺทํ อสฺโสสิ. ตํ สพฺพํ ปริสฺสยํ ปุนปฺปุนํ พุทฺธคตํ ปสาทํ วฑฺเฒตฺวา มทฺทนฺโต อคมาสิเยว. เอหิ สุทตฺตาติ โส กิร เสฏฺฐี คจฺฉมาโนว จินฺเตสิ "อิมสฺมึ โลเก พหู ปูรณกสฺสปาทโย ติตฺถิยา `มยํ พุทฺธา มยํ พุทฺธา'ติ วทนฺติ, กถํ นุ โข อหํ สตฺถุ พุทฺธภาวํ ชาเนยฺยนฺ"ติ. อถสฺส เอตทโหสิ "มยฺหํ คุณวเสน อุปฺปนฺนํ นามํ มหาชโน ชานาติ, กุลทตฺติยํ ปน เม นามํ อญฺญตฺร มยา น โกจิ ชานาติ. สเจ พุทฺโธ ภวิสฺสติ, กุลทตฺติกนาเมน มํ อาลปิสฺสตี"ติ. สตฺถา ตสฺส จิตฺตํ ญตฺวา เอวมาห. ปรินิพฺพุโตติ กิเลสปรินิพฺพาเนน ปรินิพฺพุโต. อาสตฺติโยติ ตณฺหาโย. สนฺตินฺติ กิเลสวูปสมํ. ปปฺปุยฺยาติ ปตฺวา. อิทญฺจ ปน วตฺวา สตฺถา ตสฺส @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม., อิ. โสฬสิกลา ^๒ ฉ.ม., อิ. ทีปปูชํ ^๓ อิ. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ @^๔ ฉ.ม....อาทีนิ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้าที่ ๒๙๘. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=11&page=298&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=11&A=7691&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=11&A=7691&modeTY=2&pagebreak=1#p298