อรรถกถาเล่มที่ ๑๑ หน้าที่ ๑๙.

อุทฺธจฺจวเสน อายูหนฺโต นิพฺพุยฺหติ นาม. ตถา กามสุขลฺลิกานุโยควเสน สนฺติฏฺนฺโต สํสีทติ นาม, อตฺตกิลมถานุโยควเสน อายูหนฺโต นิพฺพุยฺหติ นาม. สพฺพากุสลาภิสงฺขารวเสน สนฺติฏฺนฺโต สํสีทติ นาม, สพฺพโลกิยกุสลาภิสงฺขารวเสน อายูหนฺโต นิพฺพุยฺหติ นาม. วุตฺตมฺปิ เจตํ "เสยฺยถาปิ จุนฺท เย เกจิ อกุสลา ธมฺมา. สพฺเพ เต อโธภาคงฺคมนียา, ^*- เย เกจิ กุสลา ธมฺมา, สพฺเพ เต อุปริภาคงฺคมนียา"ติ. ^๑- อิมํ ปญฺหาวิสฺสชฺชนํ สุตฺวาว เทวตา โสตาปตฺติผเล ปติฏฺาย ตุฏฺา ปสนฺนา อตฺตโน ตุฏฺิญฺจ ปสาทญฺจ ปกาสยนฺตี ติรสฺสํ วตาติ คาถมาห. ตตฺถ จิรสฺสนฺติ จิรสฺส กาลสฺส อจฺจเยนาติ อตฺโถ. อยํ กิร เทวตา กสฺสปสมฺมาสมฺพุทฺธํ ทิสฺวา ตสฺส ปรินิพฺพานโต ปฏฺาย อนฺตรา อญฺ พุทฺธํ น ทิฏฺปุพฺพา, ตสฺมา อชฺช ภควนฺตํ ทิสฺวา เอวมาห. กึ ปนิมาย เทวตาย อิโต ปุพฺเพ สตฺถา น ทิฏฺปุพฺโพติ. โหตุ ^๒- ทิฏฺปุพฺโพ วา น วา, ^๒- ทสฺสนํ อุปาทาย เอวํ วตฺตุํ วฏฺฏติ. พฺราหฺมณนฺติ พาหิตปาปํ ขีณาสวพฺราหฺมณํ. ปรินิพฺพุตนฺติ กิเลสนิพฺพาเนน นิพฺพุตํ. โลเกติ สตฺตโลเก. วิสตฺติกนฺติ รูปาทีสุ อารมฺมเณสุ อาสตฺตวิสตฺตตาทีหิ การเณหิ วิสตฺติกา วุจฺจติ ตณฺหา, ตํ วิสตฺติกํ อปฺปติฏฺมานํ อนายูหมานํ ติณฺณํ นิตฺติณฺณํ อุตฺติณฺณํ จิรสฺสํ วต ขีณาสวพฺราหฺมณํ ปสฺสามีติ อตฺโถ. สมนุญฺโ สตฺถา อโหสีติ ตสฺสา ^๓- เทวตาย วจนํ จิตฺเตเนว สมนุโมทิ, เอกชฺฌาสโย อโหสิ. อนฺตรธายีติ อภิสงฺขตกายํ ชหิตฺวา อตฺตโน ปกติอุปาทินฺนกกายสฺมึเยว ^๔- ตฺวา ลทฺธาสา ^๕- ลทฺธปติฏฺา หุตฺวา ทสพลํ คนฺเธหิ จ มาเลหิ จ ปูเชตฺวา อตฺตโน ภวนํเยว อคมาสีติ. สารตฺถปฺปกาสินิยา สํยุตฺตนิกายฏฺกถาย โอฆตรณสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา. ------------------ @เชิงอรรถ: ^๑ ม.มู. ๑๒/๘๖/๖๐ สลฺเลขสุตฺต ^๒-๒ ฉ.ม. ทิฏฺปุพฺโพ วา โหตุ อทิฏฺปุพฺโพ วา, @^๓ สี. ตาย ^๔ ฉ.ม. ปกติอุปาทิณฺณกกายสฺมึเยว ^๕ สี. ลทฺธสฺสาทา

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้าที่ ๑๙. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=11&page=19&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=11&A=480&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=11&A=480&pagebreak=1#p19