อรรถกถาเล่มที่ ๑๑ หน้าที่ ๑๕.

"อลงฺกโต กปฺปิตเกสมสฺสู"ติ เอวมาทีสุ ^๑- เฉทนํ. "กปฺปติ ทฺวงฺคุลกปฺโป"ติ เอวมาทีสุ ^๒- วิกปฺโป. "อตฺถิ กปฺโป นิปชฺชิตุนฺ"ติ เอวมาทีสุ ^๓- เลโส. "เกวลกปฺปํ เวฬุวนํ โอภาเสตฺวา"ติ เอวมาทีสุ ^๔- สมนฺตภาโว. อิธ ปนสฺส สมนฺตภาโว อตฺโถติ อธิปฺเปโต. ตสฺมา เกวลกปฺปํ เชตวนนฺติ เอตฺถ "อนวเสสสมนฺตโต เชตวนนฺ"ติ เอวมตฺโถ ทฏฺพฺโพ. โอภาเสตฺวาติ วตฺถาลงฺการสรีรสมุฏฺิตาย อาภาย ผริตฺวา, จนฺทิมา วิย สุริโย วิย จ เอโกภาสํ เอกปฺปโชตํ กริตฺวาติ อตฺโถ. เยนาติ ภุมฺมตฺเถ กรณวจนํ. เยน ภควา เตนุปสงฺกมีติ ตสฺมา "ยตฺถ ภควา, ตตฺถ อุปสงฺกมี"ติ เอวเมตฺถ อตฺโถ ทฏฺพฺโพ. เยน วา การเณน ภควา เทวมนุสฺเสหิ อุปสงฺกมิตพฺโพ, เตน การเณน อุปสงฺกมีติ เอวเมตฺถ อตฺโถ ทฏฺพฺโพ. เกน จ การเณน ภควา อุปสงฺกมิตพฺโพ? นานปฺปการคุณวิเสสา- ธิคมาธิปฺปาเยน, สาธุผลูปโภคาธิปฺปาเยน ทิชคเณหิ นิจฺจผลิตมหารุกฺโข วิย. อุปสงฺกมีติ จ คโตติ ^๕- วุตฺตํ โหติ. อุปสงฺกมิตฺวาติ อุปสงฺกมนปริโยสานทีปนํ. อถวา เอวํ คโต ^๖- ตโต อาสนฺนตรฏฺานํ ภควโต สมีปสงฺขาตํ คนฺตฺวาติปิ วุตฺตํ โหติ. อิทานิ เยนตฺเถน โลเก อคฺคปุคฺคลสฺส อุปฏฺานํ อาคตา, ตํ ปุจฉิตุกามา ทสนขสโมธานสมุชฺชลํ อญฺชลึ สิรสิ ปติฏฺเปตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺาสิ. เอกมนฺตนฺติ ภาวนปุํสกนิทฺเทโส "วิสมํ จนฺทิมสุริยา ปริวตฺตนฺตี"ติอาทีสุ ^๗- วิย. ตสฺมา ยถา ิตา เอกมนฺตํ ิตา โหติ, ตถา อฏฺาสีติ เอวเมตฺถ อตฺโถ ทฏฺพฺโพ. ภุมฺมตฺเถ วา เอตํ อุปโยควจนํ. อฏฺาสีติ านํ กปฺเปสิ. ปณฺฑิตา หิ เทวมนุสฺสา ครุฏฺานิยํ อุปสงฺกมิตฺวา อาสนกุสลตาย เอกมนฺตํ ติฏฺนฺติ, อยญฺจ เทโว เตสํ อญฺตโร, ตสฺมา เอกมนฺตํ อฏฺาสิ. กถํ ิโต ปน เอกมนฺตํ ิโต โหตีติ? ฉ านโทเส วชฺเชตฺวา. เสยฺยถีทํ? อติทูรมจฺจาสนฺนํ อุปริวาตมุณฺณตปฺปเทสํ ^๘- อติสมฺมุขมติปจฺฉาติ. อติทูเร @เชิงอรรถ: ^๑ ขุ. วิมาน. ๒๖/๑๐๙๔/๑๒๑ ปมกุณฺฑลีวิมาน ^๒ วินย. จูฬ. ๗/๔๔๖/๒๘๖ @สตฺตสติกกฺขนฺธก ^๓ องฺ. อฏฺก. ๒๓/๑๘๕/๓๔๕ ยมกวคฺค @^๔ สํ. สคา. ๑๕/๙๔/๖๑ ทีฆลฏฺิสุตฺต ^๕ ฉ.ม. คตาติ ^๖ ฉ.ม., อิ. คตา @^๗ องฺ. จตุกฺก. ๒๑/๗๐/๘๕ อธมฺมิกสุตฺต ^๘ ฉ.ม., อิ. อุปริวาตํ อุนฺนตปฺปเทสํ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้าที่ ๑๕. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=11&page=15&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=11&A=371&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=11&A=371&pagebreak=1#p15